تطبیق ابیات فراغی با احادیث نبوی (۲)
تطبیق ابیات فراغی با احادیث نبوی (۲)
بسم الله الرحمن الرحیم
آراء و اندیشه های مخدوم قلی فراغی از دیدگاه قرآن و احادیث نبوی (۱۶)
(با همکاری بنیاد فرهنگی نظریۀ همگرایی تمدن ها)
تحقیق و بررسی : حافظ اراز محمد آخوند یمرلی
فهرست احادیث نبوی :
۱۵ـ نیتهاست که به عمل ارزش می دهد
۱۶ـ حسن و حسين دو گل خوشبوی پیامبر(ص) از دنيا
۱۷ـ رسول اکرم (ص) : «همین الآن کشتن حسین را جلوی چشمانم دیدم»
۱۸ـ حضرت محمد (ص) سید اولاد آدم و مایه‌ی فخر آنها در دنیا و آخرت است
۱۹ـ ظلم در روز قیامت موجب تاریکی هاست
۲۰ـ دادن حق و حقوق به صاحب آن در قیامت
۲۱ـ پنج چیز را پیش از پنج چیز مغتنم شمار
۲۲ـ شفاعت حضرت محمد(ص) برای امّتش
۲۳ـ حالات متفاوت مردم در عبور از پل صراط روی جهنّم
۲۴ـ پل صراط ، پلی در وسط جهنّم
۲۵ـ پل صراط از مو باريك تر و از شمشير تيزتر
۲۶ـ ده نشانه مهم قبل از وقوع قیامت
۲۷ـ در جنگ احد چهره پيامبر خدا(ص ) شكاف برداشت و دندان پيشين او شكست
۲۸ـ پیامبر، پیامبر رحمت است نه لعنت!
۲۹ـ صبر و بردباری رسول اکرم (ص)
۱۵ـ نیتهاست که به عمل ارزش می دهد
حدیث: إِنَّمَا الْأَعْمَالُ بِالنِّيَّاتِ (مشکاة المصابیح ، رقم حدیث۱)
به درستی که اعمال و کارهای انسان به نیتها وابسته است
ثواب یاغشی عملده یا خود یاغشی نیتده
عالم بارچا خذمتده، آدَم یاتیپ غفلتده
*
۱۶ـ حسن و حسين دو گل خوشبوی پیامبر(ص) از دنيا
حدیث: اِنَّ الحَسَنُ و الحسین ریحانتایَ مِنَ الدنیا (التاج الاصول رقم ۳۲۲۲)
حسن و حسین دو ریحانه (گل خوشبو) من از این دنیا هستند.
اول علی نینگ ایکی اۏغلی دیر اۏل حسن بیرله حسین
ایکی دنیانینگ گُلی دیر اۏل حسن بیرله حسین
*
۱۷ـ رسول اکرم (ص) : «همین الآن کشتن حسین را جلوی چشمانم دیدم»
حدیث: عن سَلمَيٰ (رض) قالت : دخلتُ علي اُمِّ سَملةَ و هِيَ تبکِي ، فقلت :ما يُبکيکِ ؟ قالت : رأيتُ رسولَ الله (ص) في المنامِ و علي رأسِهِ و لِحيتِه التُّرابُ ، فقلتُ : مالَکَ يا رسولَ الله؟ قال: «شَهِدتُ قَتلَ الحُسَينِ آنِفاً.» (التاج الاصول رقم ۳۲۳۷)
ترمذي به سند خود از سلمي روايت کرده است : «خدمت امّ سلمه رسيدم و او گريه مي کرد، از ام سلمه پرسيدم : چرا گريه مي کني ؟ او در پاسخم گفت : رسول خدا (ص) را در خواب ديدم، سر و صورت و محاسن آن حضرت پر از خاک بود،عرض کردم : اي رسول خدا (ص) شما را چه شده است ؟ حضرت فرمود: «همين الآن کشتن حسین را جلوی چشمانم دیدم».
مصطفی نی کؤیدۆریپ هم باغرینی بریان ادیپ
اول ابوبکر عمرنینگ گؤزلرین گریان ادیپ
*
۱۸ـ حضرت محمد (ص) سید اولاد آدم و مایه‌ی فخر آنها در دنیا و آخرت است
حدیث: أنا سَيِّدُ وُلدِ آدَمَ يَومَ القِيامَةِ ولا فَخرَ . (مشکاة المصابیح ، رقم حدیث۵۷۶۱)
قصدم فخر فروشى نيست، من در روز قيامت سرور فرزندان آدم هستم.
فخر عالم سن-سن و نبی‌لر بیر ذیل
ختم ادیپ ارواحینگا قیلدیم دعایم، یا رسول
*
۱۹ـ ظلم در روز قیامت موجب تاریکی هاست
حدیث: الظُّلْمُ ظُلُمَاتٌ يَوْمَ الْقِيَامَةِ (التاج الاصول رقم ۴۵۴۲)
ظلم و ستم، تاريکی های فراوانی را در روز قيامت به دنبال خواهد داشت.
ای آتی یۆورۆک ییگیت، اوزی قوچاق، گلگون قبا
موندا جبر اتگن کیشی، اول گونده بولغای روسیا
*
کیم ظلم بیرله ستم قیلسا بولورلار روسیا
بندأنینگ حالی خرابدیر، قیلمیشین اوزی بیلر
*
۲۰ـ دادن حق و حقوق به صاحب آن در قیامت
حددیث: تُؤَدُّنَّ الْحُقُوق إِلَى أَهْلِهَا يَوْمَ الْقيامَةِ، حَتَّى يُقَادَ للشَّاةِ الْجَلْحَاء مِنَ الشَّاةِ الْقَرْنَاء»
(مشکاة المصابیح ، رقم حدیث۵۱۲۸)
قطعا روز قيامت هر حقی به حق دار می رسد؛ حتی برای گوسفندِ بی شاخ، از گوسفند شاخ دار قصاص می گيرند.
موندا جبر اتگن کیشی، اول گونده بولغای روسیا
هر کیشی زور ایله‌‌ییپ، آلسا بۇ گۆن، برگه‌ی صبا
*
۲۱ـ پنج چیز را پیش از پنج چیز مغتنم شمار
حدیث: اِغْتَنِمْ خَمْساً قَبْلَ خَمْس، شَبابَكَ، قَبْلَ هِرَمِكَ وَصِحَتَكَ قَبْلَ سُقْمِكَ وَ غِناكَ قَبْلَ فَقْرِكَ وَ فَراغَكَ قَبْلَ شُغْلِكَ وَ حیوتَكَ قَبْلَ مَوْتِكَ (مشکاة المصابیح ، رقم حدیث۵۱۷۴)
پنج چیز را پیش از پنج چیز مغتنم شمار: ۱ـ جوانى قبل از پیرى ۲ـ سلامتی قبل از بیمارى ۳ـ ثروت قبل از فقر ۴ـ آسایش قبل از گرفتارى ۵ـ زندگى قبل از مرگ.
ای کؤنگۆل، بیدار بول بیمار بولماسدان بورون
بو عزیز باشینگ دوشکده خوار بولماسدان بورون
گؤزۆنگه بو یاغتی عالم دار بولماسدان بورون
جانینگا شیر اجل خونخوار بولماسدان بورون
جسم آزادینگ لحدده زار بولماسدان بورون
*
ساغلیغینگ قدرینی بیلگیل، خسته بولماسدان بورون
خسته‌لیق شُکرۆنی قیلغیل، تا که اؤلمسدن بورون
دۆز یرینگ قدرینی بیلگیل، دریا دۏلماسدان بورون
گأمی‌ده هوشیار اوتورغیل، گردابا گلمسدن بورون
*
۲۲ـ شفاعت حضرت محمد(ص) برای امّتش
حدیث: شَفاعَتِي لأهلِ الكَبائرِ مِن اُمَّتي . (مشکاة المصابیح ، رقم حدیث۵۵۹۵)
شفاعت من براى آن دسته از امّت من است كه مرتكب گناهان كبيره شده باشند .
روز محشر مصطفی‌غا ییغلاشیپ امت‌لاری
“گل شفاعت قیل!” دیییپ، گریان بولار یر اوندادیر
*
۲۳ـ حالات متفاوت مردم در عبور از پل صراط روی جهنّم
وَ سَیَأتی فِی شَفاعةِ غَیرِ الرُّسُلِ: فَیَمُرُّ الْمُؤْمِنُونَ کَطَرْفِ العَینِ و کاالبَرقِ و کاالرِّیحِ و کأَجاویدِ الخَیلِ و الرِّکابِ فَناجٍ مُسَلَّمٌ و مَخدوشٌ و مَکدوسٌ فِی نارِ جَهنَّمَ . (التاج الاصول رقم ۵۴۲۹)
وهمچنین در باب شفاعت غیر رسولان آمده است: که (بعضی از) مؤمنان مانند یک چشم به هم زدن و گروهی مانند برق و گروهی مانند باد و گروهی مانند پرندگان و گروهی مانند اسبان سریع السیر و گروهی هم مانند سواران (معمولی) بر پل صراط عبور می کنند؛ (مردم بر سه دسته اند): ۱ـ نجات یافتۀ سالم مانده ۲ـ زخمی شده (ی نجات یافته) ۳ـ در آتش جهنم افتاده (و واژگون شده).
عاصی دال قوللار صراطدان ییلدیریم یل دک گچر
کیمی بأش ییل، کیمی اون ییل، کیمی یوز ییلدا گچر
*
۲۴ـ پل صراط ، پلی در وسط جهنّم
حدیث: ثُمَّ يُؤْتَى بِالْجَسْرِ فَيُجْعَلُ بَيْنَ ظَهْرَيْ جَهَنَّمَ قُلْنَا يَا رَسُولَ اللَّهِ وَمَا الْجَسْرُ قَالَ مَدْحَضَةٌ مَزِلَّةٌ عَلَيْهِ خَطَاطِيفُ وَكَلَالِيبُ وَحَسَكَةٌ مُفَلْطَحَةٌ لَهَا شَوْكَةٌ عُقَيْفَاءُ تَكُونُ بِنَجْدٍ يُقَالُ لَهَا السَّعْدَانُ … بخاري (7439) ، و مسلم (183(
«سپس پلي را مي آورند و وسط جهنم قرار مي‌دهند. گفتيم اي رسول خدا اين پل چيست؟ فرمود: جايي است خطرناك و لغزنده كه بر آن قلابهاي تيز و خارهايي وجود دارد كه داراي نوك تيز و تنه ضخيم مي باشد و اين خارها قلابهايي دارند كه مانند خارهايي است كه در نجد وجود دارند و به آنها السعدان مي گويند …».
تاییبان قیل کؤپرۆسیندن زاویه اۇچسانگ گرک
اول قیلیچدان ییتی، قیلدان اینچه یوللار اوندادیر
*
۲۵ـ پل صراط از مو باريك تر و از شمشير تيزتر
حدیث: اِنَّ علَی جَهَنَّمَ جِسراً اَدَقَّ مِنَ الشَعرِ وَ اَحَدَّ مِنَ السَّیف [كنز العمّال : 39036]
بر روى جهنّم ، پلى است كه از مو باريك تر و از شمشير تيزتر است .
تاییبان قیل کؤپرۆسیندن زاویه اۇچسانگ گرک
اول قیلیچدان ییتی، قیلدان اینچه یوللار اوندادیر
*
بی‌نماز بنده‌لری اول جنت ایچره گیرمه‌دی
قیلدان اینچه، قیلیچدان ییتی، آندا اینچه یوللار بار
*
۲۶ـ ده نشانه مهم قبل از وقوع قیامت
قال رسول الله صلی الله علیه وسلم: إن الساعة لا تقوم حتى تکون عشر آیات : الدخان و الدجال و الدابة و طلوع الشمس من مغربها و ثلاثة خسوف : خسف بالمشرق و خسف بالمغرب و خسف بجزیرة العرب و نزول عیسى و فتح یأجوج و مأجوج و نار تخرج من قعر عدن تسوق الناس إلى المحشر تبیت معهم حیث باتوا و تقیل معهم حیث قالوا .
ترجمه : رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم فرمودند: همانا قیامت برپا نمی گردد تا اینکه ده علامت (بزرگ) بیاید:
۱. دود
۲. دجال
۳. دابة الارض
۴. طلوع نمودن خورشید از سمت مغرب
۵. سه فرورفتگی در زمین اتفاق می افتد؛ فرورفتگی در مشرق
۶. فروفتگی در مغرب
۷. فرورفتگی در جزیرة العرب
۸. فرود آمدن عیسی علیه السلام از آسمانها
۹. بازشدن و آمدن یأجوج و مأجوج
۱۰. آتشی که از انتهای عدن (شهری در یمن) بیرون شده و مردم را به سوی سرزمین محشر می راند و به همراه آنها شب می گذارند آنگاه که شب بگذرانند و نیم روز می ماند آنگاه که قیلوله (استراحت نیم روز) نمایند.
(این حدیث صحیح در صحیح مسلم کتاب الفتن ،جامع الترمذی کتاب الفتن ، وسنن ابن ماجة کتاب الفتن آمده است.)
اوتوز ایکی مونگ ییلدان بیر زات گلرمیش
آدی دجال، اوزی کافر بولارمیش
ساغیندان، سۏلۇندان دورت داغ یؤریرمیش
هیهات گوندن، ظلمت گوندن آمان هی
*
۲۷ـ در جنگ احد چهره پيامبر خدا(ص ) شكاف برداشت و دندان پيشين او شكست
إنَّ رسولَ اللّه ِ صلى الله عليه و آله كُسِرَت رَباعِيَتُهُ يومَ اُحُدٍ ، وشُجَّ في رَأسِهِ ، فَجَعَلَ يَسلُتُ الدَّمَ عَنهُ ويقولُ : كيفَ يُفلِحُ قومٌ شَجُّوا نَبِيَّهُم وكَسَرُوا رَباعِيَتَهُ، وهُو يَدعُوهم إلَى اللّه ِ ؟ ! (صحيح مسلم)
در جنگ احد، دندان پيشين پيامبر خدا شكست و سر آن حضرت شكاف برداشت و در حالى كه از فرقش خون جارى بود مى فرمود : چگونه رستگار شوند مردمى كه فرق پيامبر خود را كه آنان را به خدا دعوت مى كند، شكافتند و دندان پيشينش را شكستند؟
اُحُد اوروشیندا اول مصطفیٰ‌نینگ
ایکی دیشی شهید دۆشن گۆن‌لر، هی!
۲۸ـ پیامبر، پیامبر رحمت است نه لعنت!
وعن ابن مسعود قال ِ : كَأَنّي أنظُرُ إلَى رسولِ الله صلي الله عليه و سلم يَحكي نَبِيًّا مِنَ الأَنبِياءِ ، ضَرَبَهُ قَومُهُ ، وهُوَ يَمسَحُ الدَّمَ عَن وَجهِهِ ويَقولُ رَبِّ اغْفِر لِقَومي فَإِنَّهُم لا يَعلَمونَ . (مشکاة المصابیح ، رقم حدیث۵۳۱۳)
عبدالله بن مسعود گوید : گويى دارم به رسول خدا (ص) نگاه می کنم، آن گاه که سر گذ‌شت پیامبری از پیامبران الهی را حکایت می کرد، که قومش او را زده (و زخمی کرده بودند) و او خون را از صورتش (که خونین شده بود) می مالید (و تمیز می کرد) ودر همان حال (او برایشان با دلسوزی هر چه تمام تر دعا می کرد و) و می گفت: «ربِّ اغفِر لِقَومي فَإِنَّهُم لا يَعلَمونَ: خدایا! از (سر گناهان و تقصیرات) قوم من در گذر و آن ها را مورد آمرزش قرار بده چون نمی دانند».
(آن حضرت صلی الله علیه و سلم نیز خودش در جنگ اُحد و در جریان سفر طایف همین گونه فرمود.)
در تاریخ می‌نویسند: «لما کُسرت رباعیته و شجّ وجهه یوم احد شقّ ذلک علی اصحابه شقاً»؛ وقتی در جنگ احد دندان‌های میانی پیغمبر اکرم را شکستند و صورت حضرت را هم شکافتند، این حادثه برای یاران پیغمبر خیلی سخت و گران آمد و به پیغمبر عرض کردند: «لو دعوت علیهم»؛ کاش شما این‌ها را نفرین کنید!
حضرت جواب دادند: «انی لم ابعث لعّانا»؛ من مبعوث نشده‌ام که نفرین کنم. «ولکنی بعثت داعیاً و رحمة». بلکه من مبعوث شده‌ام برای این که مردم را به حق دعوت کنم و برای رحمت مبعوث شده‌ام. به این دلیل است که می‌گوییم پیامبر «رحمةللعالمین» است. بعد دارد که حضرت شروع به گفتن این جملات کرد: «اللّهمّ اهد قومی فانّهم لا یعلمون».[1] خدایا این‌ها را هدایت کن، این‌ها نمی‌فهمند! این یکی از بهترین و گویاترین روایاتی است که در این باب داریم. در تاریخ هم هست که انبیا اهل دعوت و دعا بودند، نه نفرین.
کافرلار قصد اتدی رسول جانینا
رسول دعا قیلدی دنیا مالینا
۲۹ـ صبر و بردباری رسول اکرم (ص)
حدیث: «لَقَدْ لَقِيتُ مِنْ قَومِكِ، وكَان أَشدُّ ما لَقِيتُ مِنْهُمْ يوْم العقَبَةِ، إِذْ عرَضْتُ نَفسِي على ابْنِ عَبْدِ يَالِيلَ ابنِ عبْدِ كُلالٍ، فلَمْ يُجِبْنِي إِلى ما أَردْتُ، فَانْطَلَقْتُ وَأَنَا مَهْمُومٌ على وَجْهِي، فلَمْ أَسْتَفِقْ إِلاَّ وَأَنا بِقَرنِ الثَّعالِب، فَرفَعْتُ رأْسِي، وَإِذا أَنَا بِسحابَةٍ قَد أَظلَّتْنِي، فنَظَرتُ فَإِذا فِيها جِبريلُ – عليه السلام – فنَادانِي، فقال: إِنَّ اللَّه تعالى قَد سَمِع قَولَ قومِك لَكَ، وَما رَدُّوا عَلَيك، وَقد بعثَ إِلَيك ملَكَ الجبالِ لِتأْمُرَهُ بِمَا شِئْتَ فِيهم. فَنَادَانِي ملَكُ الجِبَالِ، فَسلَّمَ عَليَّ، ثُمَّ قال: يا مُحَمَّدُ إِنَّ اللَّه قَد سمعَ قَولَ قَومِكَ لَك، وأَنَا مَلَكُ الجِبال، وقَدْ بَعَثَني رَبِّي إِلَيْكَ لِتأْمُرَني بِأَمْرِك، فَمَا شِئْتَ، إِنْ شئْتَ أَطْبَقْتُ عَلَيهمُ الأَخْشَبَيْن» قال النبی (ص): «لا، وإني لأَرْجُو أَنْ يُخْرِجَ اللَّه مِنْ أَصْلابِهِم منْ يَعْبُدُ اللَّه وَحْدَهُ لا يُشْرِكُ بِهِ شَيْئاً». (متفق علیه)
از عايشه رضی الله عنها روايت است که از رسول الله صلى الله عليه وسلم پرسيد: آيا روزی سخت تر از روز اُحُد بر شما گذشته است؟ رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمود:
«سختی های فراوانی از قومِ تو ديده ام. سخت ترينش روز عقبه بود؛ آنگاه که خود را به “عبد ياليل بن کُلال” عرضه کردم و او خواسته ام را نپذيرفت. لذا غمگين شدم و به رویِ خود رفتم و تا “قرن الثعالب” ـ که به قرن المنازل یاد می شود ـ به خود نيامدم. آنجا سَرَم را بالا گرفتم؛ ابری ديدم که بر من سايه افکنده بود و چون به آن نگاه کردم، جبريل – عليه السلام – را در آن ديدم. مرا ندا داد و گفت: الله متعال سخنِ قومت و پاسخی را که به تو دادند، شنيد. اينک مَلَک موکّل بر کوه ها را به سوی تو فرستاده، تا هرآن چه می خواهی درباره ی آنها به او دستور دهی. سپس مَلَکِ کوه ها مرا ندا داد، به من سلام کرد و گفت: ای محمد، الله سخنِ قومت و پاسخی را که به تو دادند، شنيد. اينک مرا نزدت فرستاده است تا هرچه می خواهی درباره ی آنها به من دستور دهی؛ چه می خواهی؟ اگر بخواهی دو کوه «اخشبین»(۱) را بر مردم مکّه فرو کوبم ».
اما رسول الله صلی الله علیه وسلم از بردباری و دوراندیشی و درنگی که داشت، فرمود: «خیر؛ چنین چیزی نمی خواهم». چون در این صورت هلاک و نابود می شدند و اثری از آنها باقی نمی ماند، «بلکه اميدوارم الله از نسلِ اينها کسانی پديد آورَد که فقط الله يکتا را عبادت کنند و چيزی را شريکش نسازند».
این بود که الله متعال از نسل مشرکانی که رسول الله صلی الله علیه وسلم را آزردند و بیشترین اذیت و آزار را متوجه ایشان کردند، کسانی را پدید آورد که تنها الله متعال را عبادت می کردند و چیزی را با او شریک نمی کردند.
(۱)«اخشبین»= اخشبین نام دو کوه مکه است: کوه «أبوقُبَیس» و کوه مقابل آن که «قُعَیقِعان» نامیده می شود؛ کوه نخست در شمال و دوّمی در جنوب حرم شریف قرار دارد.
داغلاردان ایکی داغ رسول آلینا
آلتین-کۆمۆش بۏلۇپ، سۆیشن گۆن‌لر، هی!
…………………………
منابع :
۱ـ مشکاة المصابیح ۲ـ الجامع الصغیر ۳ـ التاج الاصول ۴ـ صحيح بخاری، مسلم، ترمذی، نسائی) ۵ـ کنزالعمال
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.