• English
  • فارسی
  • Theory
  • Notes
بنیاد فرهنگی نظریه همگرایی تمدن
  • 0سبد خرید فروشگاه
  • WhatsApp
  • صفحه اصلی
  • آرا و اندیشه ها
    • مختوم‌قلی فراغی
      • دیدگاه قرآن و احادیث نبوی
      • دیدگاه، نظریه ها قوانین علمی
    • مولانا جلال الدین محمد بلخی
    • سعدی
      • دیدگاه قوانین و نظریه های علمی
    • حافظ
      • دیدگاه قوانین و نظریه های علمی
    • حضرت ابن عربی
    • سنایی
    • عطار
    • نظامی گنجوی
  • پروژه انسان ، جهان ، ریاضیات
  • ریاضی دانان جهان اسلام
  • آرا و نظریه های اقتصاد دانان جهان
    • اقتصاد دانان اسلامی
    • اقتصاد دانان جهان غرب
  • آرا و نظریه های فلسفی
    • فلاسفه اسلامی
    • فلاسفه غرب
  • آکادمی فیزیک جهان اسلام
  • تماس با ما
  • English
  • فارسی
  • جستجو
  • منو منو
edmin

آراء و اندیشه های مخدوم قلی فراغی از دیدگاه قرآن و احادیث نبوی (۲۷)

1400/12/03/0 نظرات/در آرا و اندیشه ها, دیدگاه قرآن و احادیث نبوی, مختوم‌قلی فراغی /توسط edmin

بسم الله الرحمن الرحیم

آراء و اندیشه های مخدوم قلی فراغی از دیدگاه قرآن و احادیث نبوی (۲۷)

(با همکاری بنیاد فرهنگی نظریۀ همگرایی تمدن ها)

تحقیق و بررسی : حافظ اراز محمد آخوند یمرلی

(صفحۀ ۱۲۷ تا صفحۀ ۱۳۳ نسخۀ قاضی فراغی)

(صفحۀ ۱۲۷ نسخۀ قاضی فراغی)

۱ـ تکامل و پختگی انسان در چهل سالگی :

حَتَّىٰٓ إِذَا بَلَغَ أَشُدَّهُۥ وَبَلَغَ أَرۡبَعِينَ سَنَةٗ (احقاف/15)
[او پرورش می‌یابد] تا به حد رشد برسد و در چهل سالگى [كه توان جسمی و ذهنی‌اش کامل است] .

هر کیمسه‌ شریعت یو‌لو‌ن‌ بیلمه‌سه‌
عالم‌لارینگ سؤزۆن‌ گوزه‌ آلماسا
قیرق‌ یاشیندا کیشی‌ توبه‌ قیلماسا
آنینگ ایشی‌ حیله‌، مکر، آل اولار
*

۲ـ مشکلات و دگرگونی جسمی در سالمندان :

وَمَن نُّعَمِّرۡهُ نُنَكِّسۡهُ فِي ٱلۡخَلۡقِۚ أَفَلَا يَعۡقِلُونَ ٦٨ (یس)
و ما به هر کس که عمر طولانی بدهیم، در آفرینش دگرگونش می‌کنیم [و او را به ناتوانی ذهنی و بدنیِ دوران کودکی برمی‌گردانیم]. پس آیا [دربارۀ قدرت پروردگار] نمی‌اندیشند؟

مخدومقلی‌، نصیحتلار دۆز‌ر سن‌
خلایق‌نینگ یۆرَک‌ باغرین‌ ا‌ز‌ر سن‌
لیکن‌ اوزۆنگ دۏغری‌ یو‌لدان‌ آزار سن
رستم‌ اولان‌ بیر گون‌ پیرِ زال اولار
*

۳ ـ جوان توبه کار محبوب خداوند :

حدیث : اِنَّ اللهَ تَعالی یُحِبُّ الشابَّ التائبَ (الجامع الصغیر، رقم ۱۸۶۶)
خداوند متعال ، جوان توبه کار را دوست دارد .
ییگیت لیکده قیلسانگ توبه دردینگه کؤپ دوا بولار
*

(صفحۀ ۱۳۰ نسخۀ قاضی فراغی)

۴ـ اعراض و روگردانی از یاد خدا، موجب نابینایی در قیامت است :

وَمَنۡ أَعۡرَضَ عَن ذِكۡرِي فَإِنَّ لَهُۥ مَعِيشَةٗ ضَنكٗا وَنَحۡشُرُهُۥ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ أَعۡمَىٰ ١٢٤ (طه)
و کسی‌ که از یاد من رویگردان شود ، یقیناً زندگی سختی خواهد داشت و روز قیامت او را نابینا برمی‌انگیزیم.

کیم اوُقیپ اوُنوُتسه حقینگ کلامین قیامت گون ایکی گؤزی کؤر بولار
*

۵ـ کافر شدن و بی دینی تارکان نماز :

مُنِيبِينَ إِلَيۡهِ وَٱتَّقُوهُ وَأَقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَلَا تَكُونُواْ مِنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ ٣١ (روم) (۱)
[ای مؤمنان ، به درگاه پروردگار توبه کنید و] به سوی او بازگردید و از او پروا کنید و نماز برپا دارید و از مشرکان نباشید .

*
قصددان‌ روزه‌، نمازینی‌ قویانینگ
اوزی‌ کافر، بیلینگ، جایی‌ دار بولار
…………………………………………………………………………………………
(۱) توضیح : در تیسیر از شیخ محمد بن اسلم طوسی قدس سره نقل می کند که حدیثی بمن رسیده که هر چه از من روایت کند عرض کنید آن را بر کتاب خدای ، اگر موافق بود از من باشد ، پس من این حدیث را که (من ترک الصلاة متعمدا فقد کفر) خواستم که به آیتی از قرآن موافقت پیدا کنم ۳۰ سال تأمل کردم تا این آیه را یافتم که وَأَقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَلَا تَكُونُواْ مِنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ . (تفسیر حسینی ، صفحه ی ۹۱۲)
*

(صفحۀ ۱۳۱ نسخۀ قاضی فراغی)

۶ـ گناه زیاد موجب زنگار قلب و فاسد شدن دل است :

كَلَّاۖ بَلۡۜ رَانَ عَلَىٰ قُلُوبِهِم مَّا كَانُواْ يَكۡسِبُونَ ١٤ (مطففین)

هرگز چنین نیست [که آنها گمان می‌کنند]؛ بلکه [به سبب] آنچه کرده‌اند، بر دل‌هایشان زنگار بسته است.

ایچینگ شردن ساقلا ، غیبتدان دیلی
ساقلاماسنگ کؤنگل گؤزینگ زنگ بوُلار
*

(صفحۀ ۱۳۱ نسخۀ قاضی فراغی)

۷ـ قساوت قلب و سنگ دلی کافران و منافقان :

ثُمَّ قَسَتۡ قُلُوبُكُم مِّنۢ بَعۡدِ ذَٰلِكَ فَهِيَ كَٱلۡحِجَارَةِ أَوۡ أَشَدُّ قَسۡوَةٗۚ … (74 بقره)
پس از آن ، [با وجود این معجزه بزرگ] دل‌های شما سخت شد ؛ همچون سنگ ، یا سخت‌ تراز آن . [زیرا حال دل‌هایتان هرگز تغییر نمی‌کند ؛ اما سنگ‌ها دچار تغییر و تحول می‌شوند .]

هر کیمده بولماسا ایمان اثری یورگی اریمز ، سیاه سنگ بولار
*

(صفحۀ ۱۳۳ نسخۀ قاضی فراغی)

۸ ـ پیروزی مسلمانان و اسارت کفّار در غزوۀ بدر :

وَلَقَدۡ نَصَرَكُمُ ٱللَّهُ بِبَدۡرٖ وَأَنتُمۡ أَذِلَّةٞۖ فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ لَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ ١٢٣ (آل عمران)
و [ای مؤمنان ،] بی‌گمان ، الله شما را در [جنگ] بدر در حالی یاری کرد که [به سبب کمبود افراد و اسلحه] ناتوان بودید ؛ پس از الله پروا کنید ؛ باشد که شکر [نعمت‌هایش را] به جای آورید.

مُحَمَّد باشلادی بَدرِنگ جَنگِنده بِر نِچه کافِرلر غالدی چنگنده

تحقیقی کوتاه در مورد بیت فوق الذکر عارف مخدومقلی فراغی :

توضیح موضوع :
جنگ بدر ، نخستین جنگ سرنوشت ساز در تاریخ اسلام است ، و این جنگ در رمضان سال دوم هجرت به وقوع پیوست ، مسلمانان در آن جنگ بر دشمن کافر پیروز شدند .
کلمه « باشلادی » در نسخه ها به سه صورت ثبت شده است :

۱ـ در نسخۀ استاد عاشورپور «محمد باسلدی» و در دو نسخه قدیم و جدید استاد قاضی ، و در چاپ استاد سارلی بصورت « باسیلدی » ثبت شده است ، با نظر به مفهوم بیت که به معنای ـ شکست خوردند ـ است ، درست نمی باشد زیرا خداوند این پیروزی را بر مسلمانان منت می نهد و می فرماید : وَلَقَدۡ نَصَرَكُمُ ٱللَّهُ بِبَدۡرٖ وَأَنتُمۡ أَذِلَّةٞۖ = خداوند شما را در بدر پیروز گرداند در حالی که (نسبت به دشمنان) ناچیز و اندک بودید .

۲ـ در کتاب فتح العلی استاد تنگلی طانا « بثلندی » آمده ، که به تیارلندی ، شیلندی ، تتارک توتدی معنا شده است .

۳ـ در دیوان استاد نیک نهاد بصورت « باشلادی » کتابت شده است .

یکی از مترجمین محترم دیوان فراغی به فارسی ، این بیت را چنین ترجمه کرده اند :
محمد باشلادی‌ بدرینگ جنگینده‌‏
بیر نیچه‌ کافرلار‌ قالدی‌ چنگینده‌‏
ترجمه : آن هنگام که محمد ص در غزوه احد مغلوب گشته بودند
و جماعت اندکی از مسلمانان در پیرامونش باقی مانده بودند .

چند اشکال بر این ترجمه وارد است :
۱ـ به جای غزوه بدر ، غزوه احد آورده اند .
۲ـ مغلوب گشته بودند ترجمه فارسی « باسیلدی » می باشد ، نه « باشلادی » .
۳ـ ترجمه مصراع دوم با متن ترکمنی همخوانی ندارد . ترجمه ی صحیح آن : و جماعت اندکی از کافران به اسارت مسلمانان در آمدند .
*

۹ـ پناه بردن اصحاب کهف به همراه سگشان به غار :

إِذۡ أَوَى ٱلۡفِتۡيَةُ إِلَى ٱلۡكَهۡفِ فَقَالُواْ رَبَّنَآ ءَاتِنَا مِن لَّدُنكَ رَحۡمَةٗ وَهَيِّئۡ لَنَا مِنۡ أَمۡرِنَا رَشَدٗا ١٠ (کهف)
هنگامی که آن جوانمردان به غار پناه بردند و گفتند: «پروردگارا ، رحمتی از جانب خویش بر ما ارزانی دار و در كارمان برای ما هدایت و تعالى فراهم ساز».
وَكَلۡبُهُم بَٰسِطٞ ذِرَاعَيۡهِ بِٱلۡوَصِيدِۚ : و سگشان بر آستانۀ غار [نشسته و به حالت پاسبانی] دست‌هایش را گشوده بود.
سَيَقُولُونَ ثَلَٰثَةٞ رَّابِعُهُمۡ كَلۡبُهُمۡ وَيَقُولُونَ خَمۡسَةٞ سَادِسُهُمۡ كَلۡبُهُمۡ رَجۡمَۢا بِٱلۡغَيۡبِۖ وَيَقُولُونَ سَبۡعَةٞ وَثَامِنُهُمۡ كَلۡبُهُمۡۚ قُل رَّبِّيٓ أَعۡلَمُ بِعِدَّتِهِم مَّا يَعۡلَمُهُمۡ إِلَّا قَلِيلٞۗ … (22)

دَقیانوس دَورِنده نِچَه کَمَرسه (*) بِر اِت بِله هَمراه بولِپ غاچدی لر

(*) در نسخه عاشورپور : «دقیانوس وقتنده یدی کمرسه» ثبت شده است .
***

۱۰ـ هاروت و ماروت در چاه بابل :

وَٱتَّبَعُواْ مَا تَتۡلُواْ ٱلشَّيَٰطِينُ عَلَىٰ مُلۡكِ سُلَيۡمَٰنَۖ وَمَا كَفَرَ سُلَيۡمَٰنُ وَلَٰكِنَّ ٱلشَّيَٰطِينَ كَفَرُواْ يُعَلِّمُونَ ٱلنَّاسَ ٱلسِّحۡرَ وَمَآ أُنزِلَ عَلَى ٱلۡمَلَكَيۡنِ بِبَابِلَ هَٰرُوتَ وَمَٰرُوتَۚ… ١٠٢ (بقره)
و [یهود] از آنچه شیاطین در [عهدِ] فرمانروایی سلیمان [از علم سحر بر مردم] می‌خواندند پیروی کردند [و مدعی شدند که سلیمان پادشاهی خویش را با سحر استوار کرده است] ؛ و [حال آنکه] سلیمان [هرگز دست به سحر نیالود و] کافر نشد ؛ ولی شیاطین [که] کفر ورزیدند ، به مردم سحر می‌آموختند ؛ و [نیز] از آنچه بر دو فرشته «هاروت» و «ماروت» در بابِل نازل شده بود [پیروی کردند] ؛ …

هارُوت مارُوت آدلی ایکی فَرشته
بابِل غُویی سِنده چاهه دُشدی یارانلار

https://www.cfctc.ir/wp-content/uploads/2021/05/IMG09042811.jpg 404 606 edmin https://www.cfctc.ir/wp-content/uploads/2021/04/logo3-300x103.png edmin2022-02-22 21:53:462022-02-22 21:53:46آراء و اندیشه های مخدوم قلی فراغی از دیدگاه قرآن و احادیث نبوی (۲۷)
edmin

آراء و اندیشه های مخدوم قلی فراغی از دیدگاه قرآن و احادیث نبوی (۲۶)

1400/10/23/0 نظرات/در آرا و اندیشه ها, دیدگاه قرآن و احادیث نبوی, مختوم‌قلی فراغی /توسط edmin

بسم الله الرحمن الرحیم

آراء و اندیشه های مخدوم قلی فراغی از دیدگاه قرآن و احادیث نبوی (۲۶)
(با همکاری بنیاد فرهنگی نظریۀ همگرایی تمدن ها)

تحقیق و بررسی : حافظ اراز محمد آخوند یمرلی

(صفحۀ ۱۲۶ نسخۀ قاضی فراغی)

سیری کوتاه در شعر “شالار قالمازلار” فراغی

۱ـ هر نفسی مرگ را خواهد چشید :

كُلُّ نَفۡسٖ ذَآئِقَةُ ٱلۡمَوۡتِۖ ثُمَّ إِلَيۡنَا تُرۡجَعُونَ ٥٧ (عنکبوت/۵۷)
هر کسی چشندۀ [طعم‌] مرگ است ؛ آنگاه به سوی ما بازگردانده می‌شوید.

غم‌ چکمه‌، غریب آدم‌
بگ‌لر – شاه‌لار قالمازلار!
*

۲ـ نابودی و از جاکنده شدن کوه ها در آستانۀ برپایی روز قیامت :

وَ يَسْأَلُونَكَ عَنِ ٱلۡجِبَالِ فَقُلۡ يَنسِفُهَا رَبِّي نَسۡفٗا ١٠٥ فَيَذَرُهَا قَاعٗا صَفۡصَفٗا ١٠٦ لَّا تَرَىٰ فِيهَا عِوَجٗا وَلَآ أَمۡتٗا ١٠٧
و [ای پیامبر،] از تو دربارۀ کوه‌ها [در قیامت] می‌پرسند ؛ بگو: «پروردگارم آنان را سخت متلاشی [و پراکنده] می‌کند ؛ و آنها را صاف و هموار خواهد ‌نمود ؛[همچون زمینی] که در آن هیچ پستی و بلندی‌ای نمی‌بینی».
*
هزار مقام‌لی‌ بلبل
بییک‌ داغ‌لار قالمازلار
یر بولار بۆکلۆم‌ – بۆکلۆم‌
ا‌ریر، داغ‌لار قالمازلار
نه‌ یر قالار، نه‌ یو‌رت‌لار
نه‌ تۆرک‌ قالار، نه‌ کۆر‌ت‌لر
*

۳ـ تبدیل و دگرگونی زمین و آسمان ها :

يَوۡمَ تُبَدَّلُ ٱلۡأَرۡضُ غَيۡرَ ٱلۡأَرۡضِ وَٱلسَّمَٰوَٰتُۖ … ٤٨ (ابراهیم/۴۸)
در آن روز، [این] زمین، به زمینی دیگر و آسمان‌ها [به آسمان‌های دیگر] تبدیل می‌شوند…

یر بولار بۆکلۆم‌ – بۆکلۆم‌
ا‌ریر، داغ‌لار قالمازلار
*

شونی‌ کسیپ‌دیر عقلیم
‌ییقیلار یدی‌ اقلیم‌

یدی اقلیم: هفت اقلیم [کشور]: کنایه از تمام مناطق مسکونی و روی زمین. (فرهنگ عمید)
*

۴ـ در آن روز فرمان فرمان خداوند است :

يَوۡمَ لَا تَمۡلِكُ نَفۡسٞ لِّنَفۡسٖ شَيْئاً وَٱلۡأَمۡرُ يَوۡمَئِذٖ لِّلَّهِ ١٩ (انفطار)
روزی‌که هیچ کس قادر به انجام کاری برای دیگری نیست؛ و در آن روز، حکم [و فرمان،] از آنِ الله است.
وَأَذِنَتۡ لِرَبِّهَا وَحُقَّتۡ ٢
و به [فرمان] پروردگارش گوش فرا دهد [و تسلیم شود]؛ و سزاوار است [که چنین کند]،

حقدان‌ یتیشسه‌ فرمان
‌نه‌ چاره‌ بار، نه‌ درمان‌
*

۵ـ در آن روز خورشید تاریک، ستارگان بی فروغ شوند :

إِذَا ٱلشَّمۡسُ كُوِّرَتۡ ١ وَإِذَا ٱلنُّجُومُ ٱنكَدَرَتۡ ٢
آنگاه ‌که خورشید درهم پیچیده [و تاریک] گردد ، و آنگاه ‌که ستارگان بی‌فروغ شوند .

آسمان‌، گون‌ و آی‌ لرزان
‌هم‌ ییلدیزلار قالمازلار
***

۶ـ جمع شدن حیوانات وحشی و اهلی در یکجا برای قصاص :

وَإِذَا ٱلۡوُحُوشُ حُشِرَتۡ ٥
و آنگاه ‌که حیوانات وحشی [در کنار انسان] گرد آورده شوند .

نه‌ قوش‌ قالار، نه‌ قورت‌لار
پرنده‌لر قالمازلار
فیل، پشه‌ و کرگَدان
‌در‌نده‌لر قالمازلار

توضیحات:
وضع زمين و درياها و كوه ها

بر اساس آیات سوره های مبارکه تکویر، زلزال، دخان و واقعه، در روز قيامت، لرزشي سخت زمين را فرا مي گيرد. آنچه بر زمين پديدار گشته، فرو مي پاشد. سطح زمين آشكار و نمايان مي گردد. زمين شكافته مي شود و مردگان از آن بيرون مي آيند تا در قيامت محشور گردند. درياها از هم شكافته، جوشان و برافروخته مي شوند. كوه ها از جا كنده مي شوند و به صورت غير متعادل به حركت در مي آيند و به سان تلي از خاك در مي آيند و مانند پشم زده مي شوند و نرم و انعطاف پذير مي گردند، و سرانجام مانند ذرات غبار پراكنده مي شوند. از سلسله كوه هاي سر به آسمان كشيده، جز سرابي باقي نمي ماند.
وضع آسمان و ستارگان

سوره های تکویر، انفطار، طور و الرحمن درباره وضع آسمان و ستارگان اشاره دارند که وضع آسمان دگرگون مي شود و ستارگان از جاي كنده مي شوند، آسمان دچار نوعي تموج و حركت پاره پاره و شكافته مي شود و مانند گل سرخ و روغن و فلز مذاب روان نمايان مي گردد و سرانجام به شكل دود درآمده، در هم پيچيده مي شود. نور، خورشيد و ماه به خاموشي مي گرايد. نظم آنها به هم مي خورد و به سوي زمين پرتاب مي گردند.
(سایت خبرگزاری مهر)

https://www.cfctc.ir/wp-content/uploads/2021/05/IMG09042811.jpg 404 606 edmin https://www.cfctc.ir/wp-content/uploads/2021/04/logo3-300x103.png edmin2022-01-13 20:55:102022-01-13 20:55:10آراء و اندیشه های مخدوم قلی فراغی از دیدگاه قرآن و احادیث نبوی (۲۶)
edmin

آراء و اندیشه های مخدوم قلی فراغی از دیدگاه قرآن و احادیث نبوی (۲۵)

1400/09/28/0 نظرات/در آرا و اندیشه ها, دیدگاه قرآن و احادیث نبوی, مختوم‌قلی فراغی /توسط edmin
آراء و اندیشه های مخدوم قلی فراغی از دیدگاه قرآن و احادیث نبوی (۲۵)
(با همکاری بنیاد فرهنگی نظریۀ همگرایی تمدن ها)
تحقیق و بررسی : حافظ اراز محمد آخوند یمرلی
 (از صفحۀ ۱۲۳ تا صفحۀ ۱۲۵ نسخۀ قاضی)
(صفحۀ ۱۲۳ نسخۀ قاضی فراغی)
۱ـ احسن القصص (داستان حضرت یوسف ع) :
نَحۡنُ نَقُصُّ عَلَيۡكَ أَحۡسَنَ ٱلۡقَصَصِ بِمَآ أَوۡحَيۡنَآ إِلَيۡكَ هَٰذَا ٱلۡقُرۡءَانَ وَإِن كُنتَ مِن قَبۡلِهِۦ لَمِنَ ٱلۡغَٰفِلِينَ ٣  (یوسف۳)
[ای پیامبر،] ما بهترین داستان‌ها را با وحی کردنِ این قرآن بر تو حکایت می‌کنیم ؛ و مسلّماً پیشتر تو [از این داستان‌ها] بی‌خبر بودی.
دفترلر ایچینده بیر کتاب گؤردیم
     ” قصص الانبیاء ”  آدلی  یارانلار !
حضرتِ یوسف نی بیان ایلأرلی
       قصّه سی شکردن داتلی یارانلار
*
(صفحۀ ۱۲۴ نسخۀ قاضی فراغی)
۲ـ نابینایی حضرت یعقوب (ع) از شدّت اندوه و گریه :
وَتَوَلَّىٰ عَنۡهُمۡ وَقَالَ يَٰٓأَسَفَىٰ عَلَىٰ يُوسُفَ وَٱبۡيَضَّتۡ عَيۡنَاهُ مِنَ ٱلۡحُزۡنِ فَهُوَ كَظِيمٞ ٨٤  (یوسف)
و از آنان روی برگرداند و گفت : « دریغ از یوسف !» و چشمانش از شدت اندوه [و گریستن برای فرزندش] سفید شد و همچنان اندوه خود را فرو مى‌خورد.
الله دان تانگری نینگ اول معجزاتین
       یعقوب نی  نابینا  اتدی ،  یارالار
*
۳ـ خواب حضرت یوسف (ع) در کودکی :
إِذۡ قَالَ يُوسُفُ لِأَبِيهِ يَٰٓأَبَتِ إِنِّي رَأَيۡتُ أَحَدَ عَشَرَ كَوۡكَبٗا وَٱلشَّمۡسَ وَٱلۡقَمَرَ رَأَيۡتُهُمۡ لِي سَٰجِدِينَ ٤
[یاد کن از] هنگامی که یوسف به پدرش [یعقوب] گفت: «پدر جان ، من [در خواب] یازده ستاره و خورشید و ماه دیدم . آنها را دیدم که برایم سجده می‌کردند».
یدی یاشدا گوردی یوسف بو دویشی
     یارانلار ، تَعجِب  الله  نینگ  ایشی
*
۴ـ سجدۀ خورشید و ماه و ۱۱ ستاره در برابر حضرت یوسف (ع) :
وَرَفَعَ أَبَوَيۡهِ عَلَى ٱلۡعَرۡشِ وَخَرُّواْ لَهُۥ سُجَّدٗاۖ وَقَالَ يَٰٓأَبَتِ هَٰذَا تَأۡوِيلُ رُءۡيَٰيَ مِن قَبۡلُ قَدۡ جَعَلَهَا رَبِّي حَقّٗاۖ … ١٠٠
و پدر و مادرش را بر تخت نشاند و [همگی] در برابرش به سجده افتادند و [یوسف] گفت: «پدر جان ، این تعبیر [همان] خوابم است که پیشتر دیده بودم . پروردگارم آن را راست گردانْد [و تحقق بخشید].
بیر آی‌ بیله‌ بیر گون‌ اول او‌ن‌ بیر ییلدیز
یوسف‌غا‌ کؤپ‌ تعظیم‌ اتدی‌، یارانلار!
*
۵ـ انداختن حضرت یوسف (ع) در قعر چاه توسط برادران :
فَلَمَّا ذَهَبُواْ بِهِۦ وَأَجۡمَعُوٓاْ أَن يَجۡعَلُوهُ فِي غَيَٰبَتِ ٱلۡجُبِّۚ وَأَوۡحَيۡنَآ إِلَيۡهِ لَتُنَبِّئَنَّهُم بِأَمۡرِهِمۡ هَٰذَا وَهُمۡ لَا يَشۡعُرُونَ ١٥
هنگامی که او را [همراه خود‌] بردند و همدست شدند که او را در قعر چاه بیندازند ، به او وحی کردیم که : «[سرانجام‌] قطعاً آنان را در حالی که هیچ [درباره‌ات] نمی‌دانند ، از [چند و چون] این کارشان آگاه خواهی ساخت»‌.
شمعون ، روبیل آدلی اون دور قارداشی
      یوسفنی  بیر  چاها  آتدی ، یارانلار
*
یوسفنی سالدیلار تهِ زمینه
     آنینگ داغی ، کؤنگلی بُولدی کمینه
*
۶ـ برادرانش به پدرش گفتند : یوسف را گرگ خورده است :
قَالُواْ يَٰٓأَبَانَآ إِنَّا ذَهَبۡنَا نَسۡتَبِقُ وَتَرَكۡنَا يُوسُفَ عِندَ مَتَٰعِنَا فَأَكَلَهُ ٱلذِّئۡبُۖ وَمَآ أَنتَ بِمُؤۡمِنٖ لَّنَا وَلَوۡ كُنَّا صَٰدِقِينَ ١٧
گفتند: «پدرجان، ما [دورتر] رفتیم که مسابقه دهیم و یوسف را نزد اثاث خود گذاشتیم و گرگ او را خورد ؛ و هر چند که راستگو باشیم ، تو [هرگز سخن] ما را باور نخواهی کرد».
“یوسف جانی بؤری اییدی” دییدیلر
      بیر – بؤرینی توُتوُب باغلاپ گلدی لر
*
۷ـ وحی خداوند به حضرت یوسف (ع) در سخت ترین شرایط و عمق چاه :
… وَأَوۡحَيۡنَآ إِلَيۡهِ لَتُنَبِّئَنَّهُم بِأَمۡرِهِمۡ هَٰذَا وَهُمۡ لَا يَشۡعُرُونَ ١٥
به او وحی کردیم که : «[سرانجام‌] قطعاً آنان را در حالی که هیچ [درباره‌ات] نمی‌دانند ، از [چند و چون] این کارشان آگاه خواهی ساخت»‌.
یوسفنی‌ سالدی‌لار ته‌‌ زمینه
‌آنینگ داغ‌لی‌ کؤنگلی‌ بو‌لدی‌ کمینه‌
حق‌ امر اتدی‌ او‌ل جبراییل امینه
‌بیر دمده‌ یوسفنی‌ نأتدی‌، یارانلار!
*
۸ـ جریان آمدن کاروان وآب کشیدن آبرسان از چاه و نجات حضرت یوسف (ع) :
وَجَآءَتۡ سَيَّارَةٞ فَأَرۡسَلُواْ وَارِدَهُمۡ فَأَدۡلَىٰ دَلۡوَهُۥۖ قَالَ يَٰبُشۡرَىٰ هَٰذَا غُلَٰمٞۚ وَأَسَرُّوهُ بِضَٰعَةٗۚ وَٱللَّهُ عَلِيمُۢ بِمَا يَعۡمَلُونَ ١٩
و کاروانی آمد و آنان آب‌آورِ خود را فرستادند ؛ او دَلوش را [در چاه‌] انداخت [و چون یوسف را بالا کشید] گفت: «مژده دهید! این یک نوجوان است» ؛ و [پس از نجاتش] او را همچون یک کالا[ی ارزشمند از دیگران] پنهان داشتند ؛ و[لی] الله به آنچه می‌کردند آگاه بود.
بیر کروِن گلیأردی مصردن شاما
     نأگهان گلدی لر اوُشبو مقاما
بشیر ، بشر آتلی ایکی غُلاما
    کِتدن قاوالارین تارتدی ، یارانلار!
قاوالارین چیقاردیلار داشینا
      یوسف چیقدی آی دک بولوُپ نشانه
*
۹ ـ فروش حضرت یوسف (ع) به بهایی اندک :
وَشَرَوۡهُ بِثَمَنِۢ بَخۡسٖ دَرَٰهِمَ مَعۡدُودَةٖ وَكَانُواْ فِيهِ مِنَ ٱلزَّٰهِدِينَ ٢٠
و [سرانجام] او را به بهایی اندک ـ چند درهم ـ فروختند و در[بارۀ نگه داشتنِ] او بی‌میل بودند .
یوسف : “صدّیق قوُل من” دییدی مردانا
  اون سکیز یارماقغا ساتدی، یارانلار!
*
(صفحۀ ۱۲۵ نسخۀ قاضی فراغی)
۱۰ـ احترام و گرامیداشت عزیز مصر مقام و مرتبه حضرت یوسف را :
وَقَالَ ٱلَّذِي ٱشۡتَرَىٰهُ مِن مِّصۡرَ لِٱمۡرَأَتِهِۦٓ أَكۡرِمِي مَثۡوَىٰهُ عَسَىٰٓ أَن يَنفَعَنَآ أَوۡ نَتَّخِذَهُۥ وَلَدٗاۚ … ٢١
و آن شخص از [مردم] مصر [= عزیز] که او را خریده بود ، به همسرش گفت: «مقامش را گرامی بدار. امید است که برایمان سودمند باشد یا او را به فرزندی بگیریم».
عاشق بولدی أر یوسف نینگ گورکونه
      سالدیلار  یدی  قات  یرینگ  برکینه
*
۱۱ـ سربلندی حضرت یوسف (ع) در مقابل زنان مصر :
وَقَالَ نِسۡوَةٞ فِي ٱلۡمَدِينَةِ ٱمۡرَأَتُ ٱلۡعَزِيزِ تُرَٰوِدُ فَتَىٰهَا عَن نَّفۡسِهِۦۖ قَدۡ شَغَفَهَا حُبًّاۖ إِنَّا لَنَرَىٰهَا فِي ضَلَٰلٖ مُّبِينٖ ٣٠ فَلَمَّا سَمِعَتۡ بِمَكۡرِهِنَّ أَرۡسَلَتۡ إِلَيۡهِنَّ وَأَعۡتَدَتۡ لَهُنَّ مُتَّكَٔٗا وَءَاتَتۡ كُلَّ وَٰحِدَةٖ مِّنۡهُنَّ سِكِّينٗا وَقَالَتِ ٱخۡرُجۡ عَلَيۡهِنَّۖ فَلَمَّا رَأَيۡنَهُۥٓ أَكۡبَرۡنَهُۥ وَقَطَّعۡنَ أَيۡدِيَهُنَّ وَقُلۡنَ حَٰشَ لِلَّهِ مَا هَٰذَا بَشَرًا إِنۡ هَٰذَآ إِلَّا مَلَكٞ كَرِيمٞ ٣١
[هنگامی که این خبر منتشر شد] برخی از زنان در شهر گفتند: «همسر عزیز [مصر]، از غلام [جوان] خویش تقاضای کامجویی می‌کند [و] سخت شیفته‌اش گشته است. ما او را واقعاً در گمراهی آشکاری می‌بینیم».
وقتی [همسرِ عزیز] نیرنگ [و بدگوییِ] آنان را شنید، [شخصی را برای دعوت] به سراغشان فرستاد و مجلسی برایشان ترتیب داد و به هر یک از آنان [برای بریدن غذا] چاقویی داد و به یوسف گفت: «بر [جمعِ] آنان وارد شو». [زنان] چون او را دیدند، [او را] بسیار بزرگ[وار و زیبا] شمردند و [از شدت شگفتی] دست‌هایشان را زخمی کردند و گفتند: «پناه بر الله! این بشر نیست؛ این جز فرشته‌ای بزرگوار نیست».
آلتی‌ خاتین‌ قویمادی‌لار ا‌رکینه
‌یوسف‌ هم‌ آلارغا نأتدی‌، یارانلار؟!
نکته : قرآن مجید به تعداد زنان و چگونگی صفات و رفتارشان اشاره نکرده است؛ ابن عباس و دیگران می گویند: «پنج نفر بودند: همسر ساقی عزیز، همسر حاجب و پرده دار، همسر نانوا، همسر سرپرست اصطبل و همسر رئیس زندان. امّا ظاهر قضیه این است که این واقعه در شهر شایع شده و ورد زبان ها گشته بود و قضیه به وسیله خدمتکاران به بیرون از قصر عزیز رفته و شایعه پیدا کرده است.»    (تفسیر نورالکلام، فریدون سپری،ج۳،صفحه ۲۷)
*
۱۲ـ پاره کردن همسر عزیز مصر، پیراهن یوسف را از پشت :
وَٱسۡتَبَقَا ٱلۡبَابَ وَقَدَّتۡ قَمِيصَهُۥ مِن دُبُرٖ وَأَلۡفَيَا سَيِّدَهَا لَدَا ٱلۡبَابِۚ … ٢٥
و هر‌ دو به طرف در شتافتند و [همسرِ عزیزِ مصر] پیراهن او[= یوسف] را از پشت پاره کرد و [در این هنگام] شوهرش را در آستانۀ در یافتند.
خاتین لار مِکریدن قاچدی ، قوُتولدی
     اته گین  کسدیلر ، داشدا  توُتوُلدی
*
۱۳ـ یوسف علیه السلام چندین سال در زندان می ماند :
… فَأَنسَىٰهُ ٱلشَّيۡطَٰنُ ذِكۡرَ رَبِّهِۦ فَلَبِثَ فِي ٱلسِّجۡنِ بِضۡعَ سِنِينَ ٤٢
و[لی] شیطان یاد کردن [از یوسف نزد] سَرورش را از خاطرِ وی [= ساقی پادشاه] بُرد و او [= یوسف] چندین سال [دیگر نیز] در زندان باقی ماند.
نیچه ییللار زندان ایچره یاتیلدی
     یوسف دن تمامی اوتدی ، یارانلار
*
۱۴ـ یوسف (ع) در زندان و شاه خوابی می بیند :
وَقَالَ ٱلۡمَلِكُ إِنِّيٓ أَرَىٰ سَبۡعَ بَقَرَٰتٖ سِمَانٖ يَأۡكُلُهُنَّ سَبۡعٌ عِجَافٞ وَسَبۡعَ سُنۢبُلَٰتٍ خُضۡرٖ وَأُخَرَ يَابِسَٰتٖۖ يَٰٓأَيُّهَا ٱلۡمَلَأُ أَفۡتُونِي فِي رُءۡيَٰيَ إِن كُنتُمۡ لِلرُّءۡيَا تَعۡبُرُونَ ٤٣
و [روزی] پادشاه گفت: «من [در خواب] دیدم که هفت گاو چاق را هفت [گاو] لاغر می‌خورند ؛ و هفت خوشۀ سبز و [هفت خوشۀ] دیگر را خشک [دیدم]. ای بزرگان ، اگر تعبیر خواب می‌کنید ، در[بارۀ] خوابم نظر دهید».
یوسف صدیق یاتیر زندان ایچینده
       پادشاه بیر معجز گوردی دویشونده
*
۱۵ـ عجز و ناتوانی معبّران از تعبیر خواب پادشاه
قَالُوٓاْ أَضۡغَٰثُ أَحۡلَٰمٖۖ وَمَا نَحۡنُ بِتَأۡوِيلِ ٱلۡأَحۡلَٰمِ بِعَٰلِمِينَ ٤٤
آنان گفتند: «[اینها] خواب‌هایی پریشان است و ما به تعبیر این [گونه] خواب‌ها دانا نیستیم».
منجم لر باری اویشوپ قاشیندا
     هر قایسی بیر تعبیر آیتدی ، یارانلار
*
۱۶ـ یوسف (ع) خواب پادشاه را ـ همراه با ارائه راه حل ـ تعبیر می نماید :
قَالَ تَزۡرَعُونَ سَبۡعَ سِنِينَ دَأَبٗا فَمَا حَصَدتُّمۡ فَذَرُوهُ فِي سُنۢبُلِهِۦٓ إِلَّا قَلِيلٗا مِّمَّا تَأۡكُلُونَ ٤٧
[یوسف] گفت: «هفت سال پیاپی [با جدیّت] کشاورزی کنید و آنچه را که درو می‌کنید ـ جز اندکی که می‌خورید ـ با خوشه‌اش [کنار] بگذارید.
ثُمَّ يَأۡتِي مِنۢ بَعۡدِ ذَٰلِكَ سَبۡعٞ شِدَادٞ يَأۡكُلۡنَ مَا قَدَّمۡتُمۡ لَهُنَّ إِلَّا قَلِيلٗا مِّمَّا تُحۡصِنُونَ ٤٨ ثُمَّ يَأۡتِي مِنۢ بَعۡدِ ذَٰلِكَ عَامٞ فِيهِ يُغَاثُ ٱلنَّاسُ وَفِيهِ يَعۡصِرُونَ ٤٩
القصّه ، بو  تعبیر  یوسف گه  یتدی           یوسف هم اول دؤیشونگ بیانین اتدی
*
۱۷ـ عبرت گرفتن و برگشت پادشاه از رأی قبلی :
وَقَالَ ٱلۡمَلِكُ ٱئۡتُونِي بِهِۦٓ أَسۡتَخۡلِصۡهُ لِنَفۡسِيۖ فَلَمَّا كَلَّمَهُۥ قَالَ إِنَّكَ ٱلۡيَوۡمَ لَدَيۡنَا مَكِينٌ أَمِينٞ  ٥٤
و پادشاه گفت : «او [= یوسف] را نزدم بیاورید [تا مشاورِ] ویژۀ خود گردانم». پس چون [یوسف نزدش آمد و] با وی صحبت کرد ، [پادشاه] گفت: «تو امروز نزد ما ارجمند [و] امین هستی».
عبرت آلیپ ، پادشاه راییندن قایتدی           تمامین  مسلمان  اتدی  یارانلار
*
۱۸ـ پادشاه مقام وزارت مالی و خزانه را به یوسف واگذار می نماید :
وَكَذَٰلِكَ مَكَّنَّا لِيُوسُفَ فِي ٱلۡأَرۡضِ يَتَبَوَّأُ مِنۡهَا حَيۡثُ يَشَآءُۚ نُصِيبُ بِرَحۡمَتِنَا مَن نَّشَآءُۖ وَلَا نُضِيعُ أَجۡرَ ٱلۡمُحۡسِنِينَ ٥٦
و این گونه به یوسف در سرزمین [مصر] منزلت [و قدرت] دادیم [آنچنان] كه [می‌توانست به هر جا برود و] در هر جایی از آن که مى‌خواست ، اقامت مى‌گزید . ما رحمت خود را به هر کس که بخواهیم می‌رسانیم و پاداش نیکوکاران را تباه نمی‌کنیم.
یوسف تختا موُنوُپ ، پادشاه بولدولار           تمام  مِصر  خلقین  ساتین  آلدیلار
*
۱۹ـ تحقّق خواب یوسف (ع) و رحم و عطوفت او به برادران :
قَالَ لَا تَثۡرِيبَ عَلَيۡكُمُ ٱلۡيَوۡمَۖ يَغۡفِرُ ٱللَّهُ لَكُمۡۖ وَهُوَ أَرۡحَمُ ٱلرَّٰحِمِينَ ٩٢
[یوسف] گفت: «امروز هیچ سرزنشی بر شما نیست . الله شما را می‌آمرزد و او مهربان‌ترینِ مهربانان است.
آقالاری گلیپ ، تعظیم قیلدیلار           کُل گناه  لرین  اؤتدی ، یارانلار
https://www.cfctc.ir/wp-content/uploads/2021/05/IMG09042811.jpg 404 606 edmin https://www.cfctc.ir/wp-content/uploads/2021/04/logo3-300x103.png edmin2021-12-19 19:21:272021-12-19 19:21:27آراء و اندیشه های مخدوم قلی فراغی از دیدگاه قرآن و احادیث نبوی (۲۵)
edmin

آراء و اندیشه های مخدوم قلی فراغی از دیدگاه قرآن و احادیث نبوی (۲۴)

1400/09/28/0 نظرات/در آرا و اندیشه ها, دیدگاه قرآن و احادیث نبوی, مختوم‌قلی فراغی /توسط edmin

آراء و اندیشه های مخدوم قلی فراغی از دیدگاه قرآن و احادیث نبوی (۲۴)

(با همکاری بنیاد فرهنگی نظریۀ همگرایی تمدن ها)

تحقیق و بررسی : حافظ اراز محمد آخوند یمرلی

(از صفحۀ ۱۱۴ تا صفحۀ ۱۲۲ نسخۀ قاضی فراغی)

 

۱ـ محافظت بر نمازهای پنجگانه :

حَٰفِظُواْ عَلَى ٱلصَّلَوَٰتِ وَٱلصَّلَوٰةِ ٱلۡوُسۡطَىٰ وَقُومُواْ لِلَّهِ قَٰنِتِينَ ٢٣٨ (بقره)
[ای مسمانان،] بر [ادای] همه نمازها و [به خصوص] نماز عصر کوشا باشید و با فروتنی و فرمانبرداری برای الله به پا خیزید.

عمر گلیپ‌ گچر، بأش‌ گون‌ دَوران‌ دیر
بأش‌ وقت نماز حقدان‌ بیزه‌ فرمان‌ دیر
*

۲ـ خلقت انسان از گل و لای :

وَلَقَدۡ خَلَقۡنَا ٱلۡإِنسَٰنَ مِن صَلۡصَٰلٖ مِّنۡ حَمَإٖ مَّسۡنُونٖ ٢٦ (حجر)
و در حقیقت ، ما [نخستین] انسان [= آدم] را از گِلِ خشک [بازمانده] از لجنی بدبو آفریدیم‌.
… إِنَّا خَلَقۡنَٰهُم مِّن طِينٖ لَّازِبِۢ ١١ : [در حالی که] ما آنها را از گِلى [بی‌ارزش و] چسبنده پدید آوردیم. (صافات)

آدامینگ اصلینی سوُرسانگیز لای دیر
یوز مونگ ییل یاشاسانگ ، بیر گونی وای دیر
*

۳ـ دنیا زندان مؤمن و بهشت کافر است :

حدیث : الدُّنيا سِجْنُ الْمُؤْمِنِ وَجَنَّةُ الْكافِرِ (مشکاة المصابیح ،۵۱۵۸)
دنیا زندان مؤمن و بهشت کافر است .

بوُ دنیا مؤمنه زندان قفس دیر
قارا یر بارچانی قوچار ، یارانلار
*

(صفحۀ ۱۱۸ نسخۀ قاضی فراغی)

۴ـ فروش یوسف (ع) به بهایی اندک :

وَشَرَوۡهُ بِثَمَنِۢ بَخۡسٖ دَرَٰهِمَ مَعۡدُودَةٖ وَكَانُواْ فِيهِ مِنَ ٱلزَّٰهِدِينَ ٢٠
و [سرانجام] او را به بهایی اندک ـ چند درهم ـ فروختند و در[بارۀ نگه داشتنِ] او بی‌میل بودند .

کیمینگ قدری باردیر چرخینگ یانیندا
یوسفنی قوُل ادیپ ساتدی ، یارانلار!
*

۵ـ باد در اختیار و نیز چشمۀ مس [گداخته] در تسخیر حضرت سلیمان (ع) :

وَلِسُلَيۡمَٰنَ ٱلرِّيحَ غُدُوُّهَا شَهۡرٞ وَرَوَاحُهَا شَهۡرٞۖ وَأَسَلۡنَا لَهُۥ عَيۡنَ ٱلۡقِطۡرِۖ … (12)
و برای سلیمان، باد را [به خدمت گماشتیم] که [در وزشِ] صبحگاهان، مسیر یک ماهه را طی می‌کرد و شامگاهان [نیز] مسیر یک ماهه را می‌پیمود ؛ و چشمۀ مس [گداخته] را برایش روان ساختیم .

تختینی یل چکن حکمی سلیمان
قالمادی ، دنیادن گیتدی ، یارانلار!
*

(صفحۀ ۱۱۹ نسخۀ قاضی فراغی)

۶ـ مومن چیزی نمی گوید که خودش عمل نمی کند.

يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لِمَ تَقُولُونَ مَا لَا تَفۡعَلُونَ ٢ كَبُرَ مَقۡتًا عِندَ ٱللَّهِ أَن تَقُولُواْ مَا لَا تَفۡعَلُونَ ٣
ای کسانی که ایمان آورده‌اید، چرا چیزی را می‌گویید که [به آن] عمل نمی‌کنید؟ نزد الله سخت ناپسند [و موجب خشم] است که چیزی را بگویید که [به آن] عمل نمی‌کنید. (صف)

أَتَأۡمُرُونَ ٱلنَّاسَ بِٱلۡبِرِّ وَتَنسَوۡنَ أَنفُسَكُمۡ وَأَنتُمۡ تَتۡلُونَ ٱلۡكِتَٰبَۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ ٤٤ (بقره)
مَثَلُ ٱلَّذِينَ حُمِّلُواْ ٱلتَّوۡرَىٰةَ ثُمَّ لَمۡ يَحۡمِلُوهَا كَمَثَلِ ٱلۡحِمَارِ يَحۡمِلُ أَسۡفَارَۢاۚ … (جمعه/5)

عالم لر علمینه ، عمل اتمه دی
قرآن اوقیب ، معناسینه یتمه دی
ایله آیدیپ اؤزی بیرین توتمادی
پنهان ایل دِن ، گناه قیلدی یارانلار
*

۷ـ ویل (وای) بر کاهندگان وزن و پیمانه

وَيۡلٞ لِّلۡمُطَفِّفِينَ ١ ٱلَّذِينَ إِذَا ٱكۡتَالُواْ عَلَى ٱلنَّاسِ يَسۡتَوۡفُونَ ٢ وَإِذَا كَالُوهُمۡ أَو وَّزَنُوهُمۡ يُخۡسِرُونَ ٣
وای بر کم‌فروشان! [همان] کسانی‌ که چون [برای خود] از مردم پیمانه می‌کنند ، حق خود را کامل می‌گیرند ، و هنگامی ‌که [می‌خواهند] برای آنان پیمانه یا وزن کنند ، کم می‌گذارند.

بیر نیچه کافرلار تره زی تارتار
نفسینینگ ایزیندان ایت کیبی یورتار
آرتیق ایلأپ ، اوتغا جانلارین آتار
وَیل دییگِن چاه دا قالدی ، یارانلار
***

(صفحۀ ۱۲۰ نسخۀ قاضی فراغی)

۸ ـ خداوند زینت دهنده خورشید و ماه

هُوَ ٱلَّذِي جَعَلَ ٱلشَّمۡسَ ضِيَآءٗ وَٱلۡقَمَرَ نُورٗا … ٥
اوست که خورشید را درخشان نمود و ماه را تابان کرد …

اؤزی‌ زینت بردی‌ گون‌ بیلن‌ آیا
‌قُدرَتینی‌ آشکار قیلدی‌، یارانلار

https://www.cfctc.ir/wp-content/uploads/2021/05/IMG09042811.jpg 404 606 edmin https://www.cfctc.ir/wp-content/uploads/2021/04/logo3-300x103.png edmin2021-12-19 19:15:572021-12-19 19:15:57آراء و اندیشه های مخدوم قلی فراغی از دیدگاه قرآن و احادیث نبوی (۲۴)
edmin

آراء و اندیشه های مخدوم قلی فراغی از دیدگاه قرآن و احادیث نبوی (۲۳)

1400/08/12/0 نظرات/در آرا و اندیشه ها, دیدگاه قرآن و احادیث نبوی, مختوم‌قلی فراغی /توسط edmin

بسم الله الرحمن الرحیم

آراء و اندیشه های مخدوم قلی فراغی از دیدگاه قرآن و احادیث نبوی (۲۳)

(با همکاری بنیاد فرهنگی نظریۀ همگرایی تمدن ها)

تحقیق و بررسی : حافظ اراز محمد آخوند یمرلی

(از صفحۀ ۱۱۰ تا صفحۀ ۱۱۳ نسخۀ قاضی فراغی)

 

۱ـ بیداری و آمرزش در سحرگاهان :

كَانُواْ قَلِيلٗا مِّنَ ٱلَّيۡلِ مَا يَهۡجَعُونَ ١٧ وَبِٱلۡأَسۡحَارِ هُمۡ يَسۡتَغۡفِرُونَ ١٨ (ذاریات)
آنان ‌اندكى از شب را مى‌خفتند [و بقیه را به نماز و نیایش مشغول بودند]و سحرگاهان [از الله] آمرزش مى‌خواستند .
… وَٱلۡمُسۡتَغۡفِرِينَ بِٱلۡأَسۡحَارِ ١٧ : و آنان در سحرگاهان آمرزش می‌طلبند . (بقره/17)

سحر وقتی غافل بوُلمانگ ، یارانلار
درگاه لار آچیلار چاغدیر بوُ چاغلار
رحمته دوش گلدی بو وقت اِرن لر
حق نوری ساچیلار چاغدیر بوُ چاغلار
*

 

۲ـ خلقت اوّلیه انسان از خاک و بازگشت دوباره به خاک :

مِنۡهَا خَلَقۡنَٰكُمۡ وَفِيهَا نُعِيدُكُمۡ وَمِنۡهَا نُخۡرِجُكُمۡ تَارَةً أُخۡرَىٰ ٥٥ (طه)
شما را از آن [خاک] آفریدیم و به آن بازمی‌گردانیم و بار دیگر [در قیامت] از آن بیرون می‌آوریم.

مونگ ییل گزسنگ یالانچینی سوریبأن
تن توپراغا دؤنر بیر گون اِریبأن
*

(صفحۀ ۱۱۱ نسخۀ قاضی فراغی)

۳ـ هر چه در روی زمین وجود دارد جز خداوند، فناپذیر است :

كُلُّ مَنۡ عَلَيۡهَا فَانٖ ٢٦ وَيَبۡقَىٰ وَجۡهُ رَبِّكَ ذُو ٱلۡجَلَٰلِ وَٱلۡإِكۡرَامِ ٢٧ (رحمن)
هر چه روی زمین وجود دارد ، فناپذیر است و [تنها ذات جاوید و] روی پروردگار باشکوه و ارجمندت باقی خواهد ماند .
… لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَۚ كُلُّ شَيۡءٍ هَالِكٌ إِلَّا وَجۡهَهُۥۚ … (قصص/88)
هیچ معبودی [به‌حق] جز او نیست. همه چیز فناپذیر است؛ مگر [ذات جاوید و] روی او.

گل، کونگلوم‌، عزم‌ ایله‌ باقی‌ دنیایه
‌کیم‌ فانی‌ دنیاده‌ قالار، یارانلار
*

۴ـ هر گاه اجل بیاید به تاخیر نمی افتد :

يَغۡفِرۡ لَكُم مِّن ذُنُوبِكُمۡ وَيُؤَخِّرۡكُمۡ إِلَىٰٓ أَجَلٖ مُّسَمًّىۚ إِنَّ أَجَلَ ٱللَّهِ إِذَا جَآءَ لَا يُؤَخَّرُۚ لَوۡ كُنتُمۡ تَعۡلَمُونَ ٤ (نوح)
[که اگر چنین کردید، الله] گناهانتان را می‌آمرزد و تا زمان معیّنی به شما مهلت می‌دهد؛ زیرا هنگامی که اجل الهی فرا رسد، تأخیر نخواهد داشت، اگر می‌دانستید».

کیم‌ قالار اؤلمه‌ین‌ اجل یتن‌سونگ
قو‌یمازلار گزمأگه‌ یاقا توتان‌سونگ
*

۵ـ در آن روز خورشید تاریک، ستارگان بی فروغ و کوه‌ها به حرکت درآید:

إِذَا ٱلشَّمۡسُ كُوِّرَتۡ ١ وَإِذَا ٱلنُّجُومُ ٱنكَدَرَتۡ ٢ وَإِذَا ٱلۡجِبَالُ سُيِّرَتۡ ٣ (تکویر)
آنگاه ‌که خورشید درهم پیچیده [و تاریک] گردد ، و آنگاه ‌که ستارگان بی‌فروغ شوند ، و آنگاه ‌که کوه‌ها به حرکت درآید .

ییقـیلار، یوق بولار داغلار، سارایلار
ییـلدیزلار دؤکولر، دؤلار بو جایلار
گون شعله سیز دوغار، توتولار آیلار
داغلار قورشون کیمین اِریر، یارانلار
*

۶ـ روز قیامت روزی ‌که کوه ها متلاشی و صاف گردد:

وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ ٱلۡجِبَالِ فَقُلۡ يَنسِفُهَا رَبِّي نَسۡفٗا ١٠٥ فَيَذَرُهَا قَاعٗا صَفۡصَفٗا ١٠٦ لَّا تَرَىٰ فِيهَا عِوَجٗا وَلَآ أَمۡتٗا ١٠٧ (طه)
و [ای پیامبر،] از تو دربارۀ کوه‌ها [در قیامت] می‌پرسند؛ بگو: «پروردگارم آنان را سخت متلاشی [و پراکنده] می‌کند؛ و آنها را صاف و هموار خواهد ‌نمود؛ [همچون زمینی] که در آن هیچ پستی و بلندی‌ای نمی‌بینی.

يَوۡمَ تَكُونُ ٱلسَّمَآءُ كَٱلۡمُهۡلِ ٨ وَتَكُونُ ٱلۡجِبَالُ كَٱلۡعِهۡنِ ٩ (معارج)
[همان] روزی ‌که آسمان چون مسِ گداخته شود ، و کوه‌ها مانند پشم رنگین [متلاشی و پراکنده] شود.

گون شعله سیز دوغار، توتولار آیلار
داغلار قورشون کیمین اِریر، یارانلار
*
بیان‌ اتسم‌ قیامتینگ وصفینی
‌ داغ‌ و داشلار تکیز بولار یارانلار (ص۱۱۲)
*

۷ـ احوال مخلوقات هنگام دمیدن در صور

وَنُفِخَ فِي ٱلصُّورِ فَإِذَا هُم مِّنَ ٱلۡأَجۡدَاثِ إِلَىٰ رَبِّهِمۡ يَنسِلُونَ ٥١ (یس)
و[هنگامی که برای دومین بار] در صور دمیده شود و ناگهان از قبرهایشان [بیرون می‌آیند و] به سوی پروردگارشان می‌شتابند.

اسرافیل صور چالار چیغیریپ هر یان
یوق بولان جســـدلر، آیریلیشان جان
کسیـلن دامارلار، قوُری استــخوان
آسغیرشیپ –آسغیرشیپ ، تورار یارانلار
*

(صفحۀ ۱۱۲ نسخۀ قاضی فراغی)

۸ـ گناه و عذاب شدید کسی که زکات مالش را نمی دهد :

حدیث شریف : «مَنْ آتَاهُ اللَّهُ مَالاً، فَلَمْ يُؤَدِّ زَكَاتَهُ، مُثِّلَ لَهُ مَالُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ شُجَاعًا أَقْرَعَ، لَهُ زَبِيبَتَانِ، يُطَوَّقُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ، ثُمَّ يَأْخُذُ بِلِهْزِمَتَيْهِ، يَعْنِي: بِشِدْقَيْهِ، ثُمَّ يَقُولُ: أَنَا مَالُكَ، أَنَا كَنْزُكَ». ثُمَّ تَلا: ﴿لَا يَحۡسَبَنَّ ٱلَّذِينَ يَبۡخَلُونَ﴾ [آل‌عمران: 180]». (صحیح بخارى: 1403)

«كسی كه خداوند به او ثروت داده است اگر زكات مالش را پرداخت نكند، روز قیامت، مالش به شكل ماراژدهایی سمی كه دارای دو نیش زهرآگین می‌باشد، در می‌آید و به گردن او می‌پیچد و دو طرف چهره‌اش (گونه‌هایش) را گرفته، می‌گوید: من مال و خزانه تو هستم». سپس، رسول الله ﷺ این آیه را تلاوت كرد: ﴿لَا يَحۡسَبَنَّ ٱلَّذِينَ يَبۡخَلُونَ﴾ [آل‌عمران: 180] یعنی: آنان كه نسبت به آنچه خداوند به آنها عنایت كرده است، بخل می‌ورزند، گمان نكنند كه این كار، برایشان خوب است. بلكه این كار، برای آنها بد است. واین مالی كه نسبت به آن بخل ورزیده‌اند وحق آنرا ادا نكرده‌اند، روز قیامت، طوقی بر گردنشان خواهد بود..

زکاتسیزینگ قارنی‌ ییلان‌، ایچیانلار
دو‌لوبان‌، داغ‌ کیمین‌ بو‌لار، یارانلار
*

۹ـ کسانی که مال یتیم را می خورند، در واقع آتش جهنّم را می خورند :

إِنَّ ٱلَّذِينَ يَأۡكُلُونَ أَمۡوَٰلَ ٱلۡيَتَٰمَىٰ ظُلۡمًا إِنَّمَا يَأۡكُلُونَ فِي بُطُونِهِمۡ نَارٗاۖ وَسَيَصۡلَوۡنَ سَعِيرٗا ١٠ (نساء)
در حقیقت ، کسانی‌ که اموال یتیمان را به ستم می‌خورند ، جز این نیست که آتش در شکم خویش فرومی‌برند و به زودی به آتشی برافروخته درمی‌آیند.

بیر اوت بولار یتیم مالین اییه نه
روسیاه – شرمنده بولار ، یارنلار
*

۱۰ـ آبى از چرک خون‌آلود (صدید) که به دوزخیان می‌نوشانند :

مِّن وَرَآئِهِۦ جَهَنَّمُ وَيُسۡقَىٰ مِن مَّآءٖ صَدِيدٖ ١٦ يَتَجَرَّعُهُۥ وَلَا يَكَادُ يُسِيغُهُۥ وَيَأۡتِيهِ ٱلۡمَوۡتُ مِن كُلِّ مَكَانٖ وَمَا هُوَ بِمَيِّتٖۖ وَمِن وَرَآئِهِۦ عَذَابٌ غَلِيظٞ ١٧
[همان کسی كه‌] دوزخ پیش روى اوست و آبى از چرک خون‌آلود [دوزخیان] به وی می‌نوشانند. [آبی] که آن را جرعه‌جرعه می‌آشامد و [از فرطِ تعفن و تلخی ،] فروبردنش آسان و گوارا نیست و مرگ از هر طرف به سویش رو می‌آورَد ولی نمی‌میرد و عذابی سخت [و سهمگین] پیش رویِ اوست .

گؤونوم اندیشه ده خونابه یوُوتما
گیجه ده ، گوندیزده خدانی اونوتما
*

۱۱ـ گفتن بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ در ابتدای کارها :

ایش‌ باشیندا آیتسا کیم‌ بسم‌ الله‌نی
‌قیامتدا قولون‌ توتار، یارانلار
*

۱۲ـ بیداری و آمرزش در سحرگاهان :

كَانُواْ قَلِيلٗا مِّنَ ٱلَّيۡلِ مَا يَهۡجَعُونَ ١٧ وَبِٱلۡأَسۡحَارِ هُمۡ يَسۡتَغۡفِرُونَ ١٨ (ذاریات)
آنان ‌اندكى از شب را مى‌خفتند [و بقیه را به نماز و نیایش مشغول بودند]و سحرگاهان [از الله] آمرزش مى‌خواستند .
… وَٱلۡمُسۡتَغۡفِرِينَ بِٱلۡأَسۡحَارِ ١٧ : و آنان در سحرگاهان آمرزش می‌طلبند . (بقره/17)

راست بنده سی سحر توُروُپ حقلاغان
گون چیقماغینچا یاتیپ خدا یوقلاغان
*

۱۳ـ ربا خواران در آتش جهنم :

… فَمَن جَآءَهُۥ مَوۡعِظَةٞ مِّن رَّبِّهِۦ فَٱنتَهَىٰ فَلَهُۥ مَا سَلَفَ وَأَمۡرُهُۥٓ إِلَى ٱللَّهِۖ وَمَنۡ عَادَ فَأُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلنَّارِۖ هُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ ٢٧٥
پس هر کس که از [جانب] پروردگارش پندی به او برسد و [از رباخواری] دست بردارد ، آنچه گذشته و [سودهایی که قبل از نزولِ حکمِ ربا دریافت کرده است] از آنِ اوست و [در مورد آینده نیز] کارش به الله واگذار می‌شود ؛ و[لی] کسانی که [به رباخواری] بازگردند ، اهل آتش [دوزخ] هستند و در آن جاودانند [= مدت طولانی در آن خواهند بود] .

اون‌- اون‌ ایکی‌دن‌ قویان‌ سو‌دخو‌رلار
او‌تدان‌ بوغرا سالیپ‌، قولون‌ تۏرلارلار
*

۱۴ـ تحریم ربا

… ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ قَالُوٓاْ إِنَّمَا ٱلۡبَيۡعُ مِثۡلُ ٱلرِّبَوٰاْۗ وَأَحَلَّ ٱللَّهُ ٱلۡبَيۡعَ وَحَرَّمَ ٱلرِّبَوٰاْۚ … (275)
این ، به خاطر آن است که آنان [= رباخواران] گفتند : «داد و ستد نیز مانند رباست [و هر دو ، مال را افزون می‌کند]» ؛ در حالی که الله ، داد و ستد را حلال و ربا را حرام نموده است.
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَأۡكُلُواْ ٱلرِّبَوٰٓاْ أَضۡعَٰفٗا مُّضَٰعَفَةٗۖ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ ١٣٠

حلال دییپ اونی اون بیردن قوُیانلار
آنــدان یوقاریسـی حـرام ، یارانـلار

*

۱۵ـ اصل خلقت انسان از خاک :

وَمِنۡ ءَايَٰتِهِۦٓ أَنۡ خَلَقَكُم مِّن تُرَابٖ ثُمَّ إِذَآ أَنتُم بَشَرٞ تَنتَشِرُونَ ٢٠
و [یکی دیگر] از نشانه‌های او تعالی [این] است که شما را از خاک آفرید ، سپس انسان‌هایی شدید [که تولید مثل کردید و در زمین] پراکنده گشتید .

بیر قیســــیم توپراقدان آدم یـــــارادار
قایغینی کؤپ چکمانگ ، محنتینگ آرتار
*

۱۶ـ یکدیگر را غیبت نکنید :

وَلَا يَغۡتَب بَّعۡضُكُم بَعۡضًاۚ أَيُحِبُّ أَحَدُكُمۡ أَن يَأۡكُلَ يَأۡكُلَ لَحۡمَ أَخِيهِ مَيۡتٗا فَكَرِهۡتُمُوهُۚ …
و دربارۀ یكدیگر تجسس و غیبت نكنید ؛ آیا هیچ یک از شما دوست دارد كه گوشت برادرِ مرده‌اش را بخورد؟ [حتماً] از آن نفرت دارید ، [غیبت نیز به همین زشتى است] .

بارچا بنــــده بیر دابان یرده یاتــار
گورمه گن غیبتنی آیتمانگ ، یارانلار
*

۱۷ـ هدهد پیام رسان سلیمان (ع) :

وَتَفَقَّدَ ٱلطَّيۡرَ فَقَالَ مَا لِيَ لَآ أَرَى ٱلۡهُدۡهُدَ أَمۡ كَانَ مِنَ ٱلۡغَآئِبِينَ ٢٠
و [سلیمان، حالِ] پرندگان را جویا شد و گفت: «چه شده است که هدهد را نمی‌بینم؟ [آیا جایی پنهان شده] یا غایب است؟

آیدی برسم ، ادا بُولماز بو درد لر
سلیمانینگ ایلچیسی دیر کبوتر
*
عنقا آیدار ” یولچیام ”
هُدهُد آیدار : ” ایلچیم
سلیمـــانا ساوچیام
یالان جهـــان ایچینده”

https://www.cfctc.ir/wp-content/uploads/2021/05/IMG09042811.jpg 404 606 edmin https://www.cfctc.ir/wp-content/uploads/2021/04/logo3-300x103.png edmin2021-11-03 21:25:112021-11-03 21:25:11آراء و اندیشه های مخدوم قلی فراغی از دیدگاه قرآن و احادیث نبوی (۲۳)
edmin

آراء و اندیشه های مخدوم قلی فراغی از دیدگاه قرآن و احادیث نبوی (۲۲)

1400/08/10/0 نظرات/در آرا و اندیشه ها, دیدگاه قرآن و احادیث نبوی, مختوم‌قلی فراغی /توسط edmin
بسم الله الرحمن الرحیم

آراء و اندیشه های مخدوم قلی فراغی از دیدگاه قرآن و احادیث نبوی (۲۲)

(با همکاری بنیاد فرهنگی نظریۀ همگرایی تمدن ها)
تحقیق و بررسی : حافظ اراز محمد آخوند یمرلی
(از صفحۀ ۸۹ تا صفحۀ ۱۰۹ نسخۀ قاضی فراغی)
۱ـ مال دنیا مایٖۀ تفاخر و فخرفروشى در برابر یكدیگر :
ٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّمَا ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَا لَعِبٞ وَلَهۡوٞ وَزِينَةٞ وَتَفَاخُرُۢ بَيۡنَكُمۡ وَتَكَاثُرٞ فِي ٱلۡأَمۡوَٰلِ وَٱلۡأَوۡلَٰدِۖ … ٢٠ (حدید)
بدانید که زندگى دنیا، بازیچه و سرگرمى و زیور، و فخرفروشى در برابر یكدیگر و افزون‌طلبى در اموال و فرزندان است؛ …
مسلمان‌لار، مال دنیا مایا‌سی
‌گؤرۆنمکدیر بیر-بیرینه‌ بزه‌نیپ‌
*
۲ـ هر گاه اجل بیاید به تاخیر نمی افتد :
يَغۡفِرۡ لَكُم مِّن ذُنُوبِكُمۡ وَيُؤَخِّرۡكُمۡ إِلَىٰٓ أَجَلٖ مُّسَمًّىۚ إِنَّ أَجَلَ ٱللَّهِ إِذَا جَآءَ لَا يُؤَخَّرُۚ لَوۡ كُنتُمۡ تَعۡلَمُونَ ٤  (نوح)
[که اگر چنین کردید، الله] گناهانتان را می‌آمرزد و تا زمان معیّنی به شما مهلت می‌دهد؛ زیرا هنگامی که اجل الهی فرا رسد، تأخیر نخواهد داشت، اگر می‌دانستید»
اجل قویموش‌ اوق‌-کزینی‌ کیریشه
‌بیلیپ‌ بۏلماز نأوقت‌ جانا اریشه‌
نه‌ دو‌رو‌پ‌ سن‌ آغا-دؤنه‌ یؤریشه
‌عُمرۆنگ اوغور آلیپ‌ گیتمز او‌زانیپ‌
*
(صفحۀ ۹۰ نسخۀ قاضی فراغی)
۳ـ باد در اختیار و نیز چشمۀ مس [گداخته] در تسخیر حضرت سلیمان (ع) :
وَلِسُلَيۡمَٰنَ ٱلرِّيحَ غُدُوُّهَا شَهۡرٞ وَرَوَاحُهَا شَهۡرٞۖ وَأَسَلۡنَا لَهُۥ عَيۡنَ ٱلۡقِطۡرِۖ  … (سبأ12)
و برای سلیمان، باد را [به خدمت گماشتیم] که [در وزشِ] صبحگاهان، مسیر یک ماهه را طی می‌کرد و شامگاهان [نیز] مسیر یک ماهه را می‌پیمود ؛ و چشمۀ مس [گداخته] را برایش روان ساختیم …
سووا، یله‌ حکمی‌ گچن‌ سلیمان‌
باق‌، اولاردان‌ نه‌ نام‌ قالدی‌، نه‌ نشان‌
*
(صفحۀ ۹۲ نسخۀ قاضی فراغی)
۴ـ بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ :
دراول هر سوره بغیر از سوره توبه و در سوره نمل آیه 30 ضمن آیه نیز آمده است : إِنَّهُۥ مِن سُلَيۡمَٰنَ وَإِنَّهُۥ بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ ٣٠
و نیز “بسم الله” در سوره هود آیه41 نیز آمده است : وَقَالَ ٱرۡكَبُواْ فِيهَا بِسۡمِ ٱللَّهِ مَجۡرٜىٰهَا وَمُرۡسَىٰهَآۚ إِنَّ رَبِّي لَغَفُورٞ رَّحِيمٞ ٤١
بهشت قاپی سیندا گلیپ دؤراندا       “بسم الله” دییپ ، ایشیک آچدی محمد
*
(صفحۀ ۹۳ نسخۀ قاضی فراغی)
۵ ـ حساب و میزان ترازوی روز قیامت حق است :
وَنَضَعُ ٱلۡمَوَٰزِينَ ٱلۡقِسۡطَ لِيَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِ فَلَا تُظۡلَمُ نَفۡسٞ شَيۡٔٗاۖ وَإِن كَانَ مِثۡقَالَ حَبَّةٖ مِّنۡ خَرۡدَلٍ أَتَيۡنَا بِهَاۗ وَكَفَىٰ بِنَا حَٰسِبِينَ ٤٧  (انبیاء)
روز قیامت ، ما ترازوهای عدل را [برای حسابرسی در میان] می‌نهیم ؛ آنگاه به هیچ کس [کمترین] ستمی نمی‌شود ؛ و اگر [کردارشان] همسنگِ دانۀ خَردَلی باشد ، آن را [به حساب] می‌آوریم ؛ و کافی است که ما حسابرس باشیم .
آندا میزان‌ تره‌زی‌سین‌ قو‌رارلار
اعماللارینگ اۏشۏل یرده‌ سۏرارلار
*
(صفحۀ ۹۴ نسخۀ قاضی فراغی)
۶ـ حضرت محمد (ص) آخرین پیامبر :
مَّا كَانَ مُحَمَّدٌ أَبَآ أَحَدٖ مِّن رِّجَالِكُمۡ وَلَٰكِن رَّسُولَ ٱللَّهِ وَخَاتَمَ النَّبِيِّينَ ۗ … ٤٠  (احزاب)
محمد هرگز پدر هیچ‌یک از مردان شما [از جمله زید] نیست ؛ بلکه رسول الله و خاتم پیامبران است …
پیغمبر یوق ایزیندان        نور دؤکولر یوزونده
*
محمدنی سرور ایلأپ جهانا
دییدی: «پیغمبرِ آخر زمانا»
*
۷ـ هر كس كار نيكى انجام دهد، ده برابر آن [پاداش‌] خواهد داشت :
مَن جَآءَ بِٱلۡحَسَنَةِ فَلَهُۥ عَشۡرُ أَمۡثَالِهَاۖ وَمَن جَآءَ بِٱلسَّيِّئَةِ فَلَا يُجۡزَىٰٓ إِلَّا مِثۡلَهَا وَهُمۡ لَا يُظۡلَمُونَ ١٦٠ (انعام)
[در آن روز،] هر [مؤمنی] كه كار نیكى بیاورد ، ده برابر آن [پاداش‌] خواهد داشت و هر کس كار بدى بیاورد ، جز مانند آن کیفر نخواهد دید ؛ و به آنان ستم نخواهد شد .
حق اوچین برله ماله        هر بیرینه اون تاییار
٭
بوُ دنیاده بیره اون       برر اول پروردگار (صفحه۱۰۰)
*
(صفحۀ ۱۰۰ نسخۀ قاضی فراغی)
۸ـ مزد آخرت بغیر حساب است :
… وَمَنۡ عَمِلَ صَٰلِحٗا مِّن ذَكَرٍ أَوۡ أُنثَىٰ وَهُوَ مُؤۡمِنٞ فَأُوْلَٰٓئِكَ يَدۡخُلُونَ ٱلۡجَنَّةَ يُرۡزَقُونَ فِيهَا بِغَيۡرِ حِسَابٖ ٤٠  (غافر)
و مردان و زنان مؤمن و نیکوکار، به بهشت وارد می‌شوند و در آنجا از نعمتِ بی‌شمار برخوردار خواهند شد.
بولار  آخرت  مُزدی        بی حساب و بی شمار
*
(صفحۀ ۱۰۲ نسخۀ قاضی فراغی)
۹ـ هر نفسی مرگ را خواهد چشید :
كُلُّ نَفۡسٖ ذَآئِقَةُ ٱلۡمَوۡتِۖ ثُمَّ إِلَيۡنَا تُرۡجَعُونَ ٥٧  (عنکبوت)
هر کسی چشندۀ [طعم‌] مرگ است ؛ آنگاه به سوی ما بازگردانده می‌شوید.
حیوان‌، انسان‌ شانیندا
اجل باردیر یانیندا
*
(صفحۀ ۱۰۳ نسخۀ قاضی فراغی)
۱۰ـ مرگ ، انسان را هر کجا که باشد در می یابد :
أَيۡنَمَا تَكُونُواْ يُدۡرِككُّمُ ٱلۡمَوۡتُ وَلَوۡ كُنتُمۡ فِي بُرُوجٖ مُّشَيَّدَةٖۗ  …    (78 نساء)
هر کجا باشید ، مرگ شما را درمی‌یابد ؛ هر چند که در برج‌های استوار باشید .
اجلینگدن قورقوُب گیرسنگ عمانا        قورقوُدان نه پیدا گیده جک جانا
عمرینگ آخر بولوُپ دولسا پیمانا        خشخاشینگ سامانی باشی سیندیرار
*
(صفحۀ ۱۰۴ نسخۀ قاضی فراغی)
۱۱ـ نعره وحشتناک جهنّم از شدّت خشم :
إِذَآ أُلۡقُواْ فِيهَا سَمِعُواْ لَهَا شَهِيقٗا وَهِيَ تَفُورُ ٧ تَكَادُ تَمَيَّزُ مِنَ ٱلۡغَيۡظِۖ …  (ملک)
هنگامی ‌که در آن انداخته شوند ، نعره‌ای [وحشتناک] از آن می‌شنوند ، در حالی‌ که می‌جوشد. از شدت خشم، نزدیک است [جهنم] پاره‌پاره شود.
مختومقلی بویون قویغون فرمانه       قیامت گون حیفینگ گلسین بو جانه
جهنّــــم قهریندان چکسه زبانه       نِر بوُغرا صفت لی ایچیان چاقـــارلار
*
هر کیم اوز حالینا آغلار، نه آتا اوغلا باقار
کۆکره‌ییر هم تیتره‌ییر قهری-غضب بیرله سقر
*
(صفحۀ ۱۰۶ نسخۀ قاضی فراغی)
۱۲ـ نهرهاى زلال و جارى بهشت
مَّثَلُ ٱلۡجَنَّةِ ٱلَّتِي وُعِدَ ٱلۡمُتَّقُونَۖ فِيهَآ أَنۡهَٰرٞ مِّن مَّآءٍ غَيۡرِ ءَاسِنٖ وَأَنۡهَٰرٞ مِّن لَّبَنٖ لَّمۡ يَتَغَيَّرۡ طَعۡمُهُۥ وَأَنۡهَٰرٞ مِّنۡ خَمۡرٖ لَّذَّةٖ لِّلشَّٰرِبِينَ وَأَنۡهَٰرٞ مِّنۡ عَسَلٖ مُّصَفّٗىۖ …  (15)
توصیف بهشتى كه به پرهیزگاران وعده داده شده ، [چنین است كه:] در آن ، جویبارهایی از آبی [خالص و زلال] که بو و مزه‌اش تغییر نکرده ؛1 و جویبارهایی از شیری كه طعمش دگرگون نگشته ؛2 و جویبارهایی از شرابی كه مایۀ لذتِ نوشندگان است ؛3 و جویبارهایی از عسل ناب است.4
بالدان دیر ، سویت دن دیر آقان بوُلاغی
     مؤمن  لرینگ  براغ  بوُلار  اوُلاغی
*
بَهشتَه اوغراسنگ یول لرِنگ آباد
     ایچِنده دورت آرِق آبی دن غاندیر
*
۱۳ـ اعراض و روگردانی از یاد خدا، موجب نابینایی در قیامت است :
وَمَنۡ أَعۡرَضَ عَن ذِكۡرِي فَإِنَّ لَهُۥ مَعِيشَةٗ ضَنكٗا وَنَحۡشُرُهُۥ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ أَعۡمَىٰ ١٢٤
و کسی‌ که از یاد من رویگردان شود ، یقیناً زندگی سختی خواهد داشت و روز قیامت او را نابینا برمی‌انگیزیم.
دنیا بیلن‌ دین‌لرینی‌ بوزان‌لار      غیبت‌ سؤزلأپ‌، یالان‌ گواه‌ دۆزن‌لر
نا محـرمه نظر سالیپ گزن لر         موُندا گؤزلی بوُلسا ، اوندا کؤر چیقار
*
کیم اوُقیپ اوُنوُتسه حقینگ کلامین          قیامت گون ایکی گؤزی کؤر بولار
https://www.cfctc.ir/wp-content/uploads/2021/05/IMG09042811.jpg 404 606 edmin https://www.cfctc.ir/wp-content/uploads/2021/04/logo3-300x103.png edmin2021-11-01 07:43:062021-11-01 07:43:06آراء و اندیشه های مخدوم قلی فراغی از دیدگاه قرآن و احادیث نبوی (۲۲)
edmin

آراء و اندیشه های مخدوم قلی فراغی از دیدگاه قرآن و احادیث نبوی (۲۱)

1400/08/08/0 نظرات/در آرا و اندیشه ها, دیدگاه قرآن و احادیث نبوی, مختوم‌قلی فراغی /توسط edmin
بسم الله الرحمن الرحیم

آراء و اندیشه های مخدوم قلی فراغی از دیدگاه قرآن و احادیث نبوی (۲۱)

(با همکاری بنیاد فرهنگی نظریۀ همگرایی تمدن ها)
تحقیق و بررسی : حافظ اراز محمد آخوند یمرلی
(از صفحۀ ۸۴ تا صفحۀ ۸۸ نسخۀ قاضی)
۱ـ یکی از جلوه های حکومت حضرت سلیمان ؛ گروهی از جن تحت فرمان ایشان بود :
وَمِنَ ٱلۡجِنِّ مَن يَعۡمَلُ بَيۡنَ يَدَيۡهِ بِإِذۡنِ رَبِّهِۦۖ وَمَن يَزِغۡ مِنۡهُمۡ عَنۡ أَمۡرِنَا نُذِقۡهُ مِنۡ عَذَابِ ٱلسَّعِيرِ ١٢
و گروهی از جنیان ، به فرمان پروردگارش ، نزد او کار می‌کردند و هر یک از آنان که از فرمان ما سرپیچی می‌کرد ، از عذاب سوزان به او می‌چشاندیم .
دؤولره حُکم ادن اوُل سلیمانی       اوُلار بیلن یولا گیتمه دینگ دنیا
*
۲ـ فقیر و توانگر بودن در اختیار خداوند قادر :
قُلِ ٱللَّهُمَّ مَٰلِكَ ٱلۡمُلۡكِ تُؤۡتِي ٱلۡمُلۡكَ مَن تَشَآءُ وَتَنزِعُ ٱلۡمُلۡكَ مِمَّن تَشَآءُ وَتُعِزُّ مَن تَشَآءُ وَتُذِلُّ مَن تَشَآءُۖ بِيَدِكَ ٱلۡخَيۡرُۖ إِنَّكَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ ٢٦
[ای پیامبر،] بگو : «بار الها ، ای فرمانروایِ هستی ، هر ‌کس را بخواهی حکومت می‌بخشی و از هر ‌کس بخواهی حکومت را بازپس می‌گیری ؛ و به هر ‌کس بخواهی عزت [و قدرت] می‌دهی و هر ‌کس را بخواهی خوار می‌داری . [پروردگارا ،] خوبی به دست توست و بی‌گمان ، تو بر هر چیزی توانایی .
بیرونی شاه ادر، برر کؤپ رواج
بیر نیچه لر ییغلار، بیر پولا محتاج
کیم لر چاره تاپماز، اؤتر ناعلاج
هر کیمه یۆز الم قۏییار بو دنیا
*
(صفحۀ ۸۵ نسخۀ قاضی)
۳ـ عصای حضرت موسی (ع) :
قَالَ هِيَ عَصَايَ أَتَوَكَّؤُاْ عَلَيۡهَا وَأَهُشُّ بِهَا عَلَىٰ غَنَمِي وَلِيَ فِيهَا مََٔارِبُ أُخۡرَىٰ ١٨
او گفت: «این عصای من است؛ بر آن تکیه می‌کنم و با آن برای گوسفندانم [برگ درختان را] فرومی‌ریزم و کارهای دیگری [نیز] با آن دارم [که برآورده می‌کنم].
خدانینگ بنده‌سی‌ حضرتی‌ موسی‌
اۏ‌ت‌ اییدی‌، سوو ایچدی‌، قولوندا عصا
*
۴ـ هر نفسی مرگ را خواهد چشید :
كُلُّ نَفۡسٖ ذَآئِقَةُ ٱلۡمَوۡتِۖ ثُمَّ إِلَيۡنَا تُرۡجَعُونَ ٥٧  (عنکبوت)
هر کسی چشندۀ [طعم‌] مرگ است ؛ آنگاه به سوی ما بازگردانده می‌شوید.
قُلۡ إِنَّ ٱلۡمَوۡتَ ٱلَّذِي تَفِرُّونَ مِنۡهُ فَإِنَّهُۥ مُلَٰقِيكُمۡۖ ثُمَّ تُرَدُّونَ إِلَىٰ عَٰلِمِ ٱلۡغَيۡبِ وَٱلشَّهَٰدَةِ فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ ٨  (جمعه/8)
مخدومقلی‌ سؤزی‌ تۆکنمز ادا
اجل یاقانگ تو‌تار، شاه‌ بیلن‌ گدا
*
(صفحۀ ۸۶ نسخۀ قاضی)
۵ـ هر گاه خداوند اراده کند چیزی را، آن چیز کن فیکون شده و آنی موجود می شود :
إِنَّمَا قَوۡلُنَا لِشَيۡءٍ إِذَآ أَرَدۡنَٰهُ أَن نَّقُولَ لَهُۥ كُن فَيَكُونُ ٤٠
سخن ما دربارۀ چیزی که آن را اراده کرده‌ایم فقط این است که به آن می‌گوییم : «موجود شو» ، پس بی‌درنگ موجود می‌شود.
این آیه با کمی تفاوت در عبارت در سُوَر بقره/ 117- آل عمران/ 47- نحل/40- مریم/ 35-یس/82 – غافر/68 نیز آمده است .
قادر الله قدرتیندان یارانلار        “کاف و نوُن” دان برپا بولدی بوُ دنیا
*
۶ـ خلقت اوّلیه حضرت آدم و حوّا و گسترش نسل آنان :
يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ ٱتَّقُواْ رَبَّكُمُ ٱلَّذِي خَلَقَكُم مِّن نَّفۡسٖ وَٰحِدَةٖ وَخَلَقَ مِنۡهَا زَوۡجَهَا وَبَثَّ مِنۡهُمَا رِجَالٗا كَثِيرٗا وَنِسَآءٗۚ … ١   (نساء)
ای مردم، از پروردگارتان پروا کنید [همان ذاتی] که شما را از یک تن آفرید و همسرش را [نیز] از او آفرید و از [نسلِ] آن دو، مردان و زنان بسیاری پراکند؛
خلق‌ ایله‌دی‌ ایکی‌ ماه‌‌ لقانی
‌آنینگ اولادیندان‌ دولدی‌ بو دنیا
*
۷ـ غرق شدن پسر نوح به همراه دیگر غرق شدگان :
قَالَ سََٔاوِيٓ إِلَىٰ جَبَلٖ يَعۡصِمُنِي مِنَ ٱلۡمَآءِۚ قَالَ لَا عَاصِمَ ٱلۡيَوۡمَ مِنۡ أَمۡرِ ٱللَّهِ إِلَّا مَن رَّحِمَۚ وَحَالَ بَيۡنَهُمَا ٱلۡمَوۡجُ فَكَانَ مِنَ ٱلۡمُغۡرَقِينَ ٤٣
[پسرِ نوح] گفت: «به کوهی پناه خواهم ‌برد که مرا از آب محافظت ‌کند». [نوح] گفت: «امروز هیچ نگهدارنده‌ای در برابر فرمان الله نیست، مگر کسی ‌که [الله] به او رحم کند» و[لی ناگاه] موج در میان آن دو فاصله انداخت؛ پس [پسر نوح نیز] از غرق‌شدگان گردید.
نوحینگ امتینه بردی طوفانی        منکرلرنی غرقاب اتدی بو دنیا
*
(صفحۀ ۸۷ نسخۀ قاضی)
۸ ـ رنج و محنت پیامبران در این دنیا :
أَمۡ حَسِبۡتُمۡ أَن تَدۡخُلُواْ ٱلۡجَنَّةَ وَلَمَّا يَأۡتِكُم مَّثَلُ ٱلَّذِينَ خَلَوۡاْ مِن قَبۡلِكُمۖ مَّسَّتۡهُمُ ٱلۡبَأۡسَآءُ وَٱلضَّرَّآءُ وَزُلۡزِلُواْ حَتَّىٰ يَقُولَ ٱلرَّسُولُ وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ مَعَهُۥ مَتَىٰ نَصۡرُ ٱللَّهِۗ أَلَآ إِنَّ نَصۡرَ ٱللَّهِ قَرِيبٞ ٢١٤
[ای مؤمنان ،] آیا پنداشته‌اید که وارد بهشت می‌شوید و حال آنکه هنوز مانند آنچه بر [سرِ] پیشینیان شما آمد ، بر [سرِ] شما نیامده است؟ دشواری و زیان به آنان رسید و [چنان سختی کشیدند و] به لرزه افتادند که پیامبر و کسانی که با او ایمان آورده بودند گفتند: «یاریِ الله کی فرا خواهد رسید؟» آگاه باشید! بی‌تردید ، یاریِ الله نزدیک است.
پیغمبر لار موُندان وفا گؤرمه دی
محنت چکدی ذوق و صفا گؤرمه دی
*
۹ـ نپرداختن قارون زکات اموال خویش را
وَٱبۡتَغِ فِيمَآ ءَاتَىٰكَ ٱللَّهُ ٱلدَّارَ ٱلۡأٓخِرَةَۖ وَلَا تَنسَ نَصِيبَكَ مِنَ ٱلدُّنۡيَاۖ وَأَحۡسِن كَمَآ أَحۡسَنَ ٱللَّهُ إِلَيۡكَۖ وَلَا تَبۡغِ ٱلۡفَسَادَ فِي ٱلۡأَرۡضِۖ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُحِبُّ ٱلۡمُفۡسِدِينَ ٧٧ قَالَ إِنَّمَآ أُوتِيتُهُۥ عَلَىٰ عِلۡمٍ عِندِيٓۚ … ٧٨
و با آنچه الله به تو بخشیده است، [ثوابِ] سرای آخرت را بجوی و [در عین حال،] بهره‌ات را از [زندگی] دنیا نیز فراموش نکن؛ و چنان که الله به تو نیکی کرده است، تو نیز [به بندگانش] نیکی کن و هرگز در پیِ تبهکاری [و فساد] در زمین نباش. بی‌تردید، الله مفسدان را دوست ندارد».
[قارون] گفت: «آنچه به من داده شده، در نتیجۀ [قدرت و] دانشی است که نزد من است» …
مال ییغنادی قارون زکات برمه دی
مالی بیلن یره یوتدی بو دنیا
*
۱۰ـ فرو رفتن قارون و خانه اش در قعر زمين :
فَخَسَفۡنَا بِهِۦ وَبِدَارِهِ ٱلۡأَرۡضَ فَمَا كَانَ لَهُۥ مِن فِئَةٖ يَنصُرُونَهُۥ مِن دُونِ ٱللَّهِ وَمَا كَانَ مِنَ ٱلۡمُنتَصِرِينَ ٨١
سپس قارون‌ را همراه خانه‌اش در زمین فروبردیم ؛ آنگاه هیچ گروهى نداشت كه او را در برابر [عذاب‌] الله یاری كنند و [خود نیز] نتوانست به خویشتن یاری رساند.
مال ییغنادی قارون زکات برمه دی        مالی بیلن یره یوتدی بو دنیا
*
۱۱ـ هر گاه اجل بیاید به تاخیر نمی افتد :
يَغۡفِرۡ لَكُم مِّن ذُنُوبِكُمۡ وَيُؤَخِّرۡكُمۡ إِلَىٰٓ أَجَلٖ مُّسَمًّىۚ إِنَّ أَجَلَ ٱللَّهِ إِذَا جَآءَ لَا يُؤَخَّرُۚ لَوۡ كُنتُمۡ تَعۡلَمُونَ ٤
[که اگر چنین کردید، الله] گناهانتان را می‌آمرزد و تا زمان معیّنی به شما مهلت می‌دهد؛ زیرا هنگامی که اجل الهی فرا رسد، تأخیر نخواهد داشت، اگر می‌دانستید»
ییگیت‌ جانلار قووانماغیل گورکونگه
‌گلسه‌ جلاد اجل قویماز ارکینگه‌
*.
ناگهان یتسه اجل برمس آنگا بیر دم آمان
بو شیرین جان آجیغیندان قیلغای سن آه و فغان
*
۱۲ـ حساب و میزان ترازوی روز قیامت حق است :
وَنَضَعُ ٱلۡمَوَٰزِينَ ٱلۡقِسۡطَ لِيَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِ فَلَا تُظۡلَمُ نَفۡسٞ شَيۡٔٗاۖ وَإِن كَانَ مِثۡقَالَ حَبَّةٖ مِّنۡ خَرۡدَلٍ أَتَيۡنَا بِهَاۗ وَكَفَىٰ بِنَا حَٰسِبِينَ ٤٧
روز قیامت ، ما ترازوهای عدل را [برای حسابرسی در میان] می‌نهیم ؛ آنگاه به هیچ کس [کمترین] ستمی نمی‌شود ؛ و اگر [کردارشان] همسنگِ دانۀ خَردَلی باشد ، آن را [به حساب] می‌آوریم ؛ و کافی است که ما حسابرس باشیم .
قورولار تره زی تانگلا قیامت        اول گون سنی حساب ایلار بو دنیا
*
۱۳ـ باد در اختیار و نیز چشمۀ مس [گداخته] در تسخیر حضرت سلیمان (ع) :
وَلِسُلَيۡمَٰنَ ٱلرِّيحَ غُدُوُّهَا شَهۡرٞ وَرَوَاحُهَا شَهۡرٞۖ وَأَسَلۡنَا لَهُۥ عَيۡنَ ٱلۡقِطۡرِۖ  … (12)
و برای سلیمان، باد را [به خدمت گماشتیم] که [در وزشِ] صبحگاهان، مسیر یک ماهه را طی می‌کرد و شامگاهان [نیز] مسیر یک ماهه را می‌پیمود ؛ و چشمۀ مس [گداخته] را برایش روان ساختیم .
دیرناق بیله داغلار دیلن بنی جان        سوُوا ، یله حُکم ایله گن سلیمان
*
تختینی یل چکن حکمی سلیمان       قالمادی ، دنیادن گیتدی ، یارانلار!
*
۱۴ـ توبۀ حقیقی و نصوح :
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ تُوبُوٓاْ إِلَى ٱللَّهِ تَوۡبَةٗ نَّصُوحًا عَسَىٰ رَبُّكُمۡ أَن يُكَفِّرَ عَنكُمۡ سَيِّئَاتِكُمْ وَيُدۡخِلَكُمۡ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ … ٨
ای کسانی ‌که ایمان آورده‌اید ، به سوی الله توبه کنید ؛ توبه‌ای خالصانه . امید است پروردگارتان گناهانتان را از شما بزداید و شما را به باغ‌هایی [از بهشت] وارد کند که جویبارها از زیر [درختان] آن جاری است؛
قُلزم گُنــــــاهی نینگ ترینگ دردینی        چین توبـــــــــه  قوُروُدار  آنگا  اِم بولوُپ
*
خالقا ، بیهوده عمریم بادا گچدی بیلمه دیم       آلمادیم توبۀ نصوح ، ظلمت یاراغین قیلمادیم
https://www.cfctc.ir/wp-content/uploads/2021/05/IMG09042811.jpg 404 606 edmin https://www.cfctc.ir/wp-content/uploads/2021/04/logo3-300x103.png edmin2021-10-30 21:53:382021-10-30 21:53:38آراء و اندیشه های مخدوم قلی فراغی از دیدگاه قرآن و احادیث نبوی (۲۱)
edmin

آراء و اندیشه های مخدوم قلی فراغی از دیدگاه قرآن و احادیث نبوی (۲۰)

1400/08/02/0 نظرات/در آرا و اندیشه ها, دیدگاه قرآن و احادیث نبوی, مختوم‌قلی فراغی /توسط edmin
بسم الله الرحمن الرحیم

آراء و اندیشه های مخدوم قلی فراغی از دیدگاه قرآن و احادیث نبوی (۲۰)

(با همکاری بنیاد فرهنگی نظریۀ همگرایی تمدن ها)
تحقیق و بررسی : حافظ اراز محمد آخوند یمرلی
(از صفحۀ ۷۹ تا صفحۀ۸۳ نسخۀ قاضی)
۱ـ بیداری و آمرزش در سحرگاهان :
كَانُواْ قَلِيلٗا مِّنَ ٱلَّيۡلِ مَا يَهۡجَعُونَ ١٧ وَبِٱلۡأَسۡحَارِ هُمۡ يَسۡتَغۡفِرُونَ ١٨  (ذاریات)
آنان ‌اندكى از شب را مى‌خفتند [و بقیه را به نماز و نیایش مشغول بودند]و سحرگاهان [از الله] آمرزش مى‌خواستند .
… وَٱلۡمُسۡتَغۡفِرِينَ بِٱلۡأَسۡحَارِ ١٧ : و آنان در سحرگاهان آمرزش می‌طلبند . (بقره/17)
یازیغیم یاد ادیپ ، یؤزؤم خاک ادیپ
     سحر نالیش بیلن بولدوُم گریانا
دیده دن یاش دؤکوپ ، سینام چاک ادیپ
    تلبه دک اؤزمنی اوُردوُم هر یانا
*
و نیز در مورد آمرزش سحرگاهان در دیوان فراغی :
سحر وقتی غافل بوُلمانگ ، یارانلار
   درگاه لار آچیلار چاغدیر بوُ چاغلار
رحمته دوش گلدی بو وقت اِرن لر
   حق نوری ساچیلار چاغدیر بوُ چاغلار
*
هر سحرلر تو‌رو‌پ‌،گوزۆنگ یاش‌ اتگیل
  کفر، تکبُّردن‌ کونگلونگ داش‌ اتگیل
*
راست بنده سی سحر توُروُپ حقلاغان
   گون چیقماغینچا یاتیپ خدا یوقلاغان
*
یوز مۆنگ گناه‌ یۏق‌ ایلأر
     سحر گوزدن‌ یاش‌ گیتمک‌
*
سحر وقتی یاتمانگ دیلِگ چاغیدیر
    عُمر یل دک گلیپ گچر یارانلار
*
هر گوز سحرده‌ بیداردیر
     ایه‌سیندن‌ اولوش‌ باردیر
*
سحر توروپ، دعا قیل، “آمین!” دییسین فرشته
نه باردیر غافل یاتیپ، بیهوده اوتوریشدا
*
باشینگنی غوغایا سالما مال و دنیالیک بیله
تور، سحر یاد ایله‌‌ حقی، ییغلا تنهالیق بیله
*
دیده خونبار ایله‌ییبأن، هَوْلِ قیامت یاد قیل
تور، سحر یاد ات خدانی، اویقینی برباد قیل
*
تۇر سحر، مخدومقلی، ییغلا بۇ گۆن اوز حالینگا
تانگلا اول محشر گونی درلأپ اۇیالماسدان بورون
*
تور سحر، یاد ات خدانی، ارته تورماق قیل عادت
عاصی امتلارغا برگیل، یا محمد، سن مدد
*
مخدومقلی، هر سحردن، صبادان
خالی قالما بو نالیشدان، دعادان
*
۲ـ قساوت قلب و سنگ دلی کافران و منافقان :
ثُمَّ قَسَتۡ قُلُوبُكُم مِّنۢ بَعۡدِ ذَٰلِكَ فَهِيَ كَٱلۡحِجَارَةِ أَوۡ أَشَدُّ قَسۡوَةٗۚ … (بقره74)
پس از آن ، [با وجود این معجزه بزرگ] دل‌های شما سخت شد ؛ همچون سنگ ، یا سخت‌ تراز آن . [زیرا حال دل‌هایتان هرگز تغییر نمی‌کند ؛ اما سنگ‌ها دچار تغییر و تحول می‌شوند .]
مُنافقینگ کؤنگلی‌ سخت‌ سنگستاندان‌
اهل‌ قانع‌ منگزأر بَحرِ‌ عمانا
*
هر کیمده  بولماسا  ایمان اثری           یورگی اریمز ، سیاه سنگ بولار
*
باغریم آنداغ قایم دیر، عهده‌سیندن داش گلمز
داشدان بتر قاتیپ من، گؤزلریمدن یاش گلمز
*
(صفحۀ ۸۰ نسخۀ قاضی)
۳ـ توبۀ نصوح :
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ تُوبُوٓاْ إِلَى ٱللَّهِ تَوۡبَةٗ نَّصُوحًا عَسَىٰ رَبُّكُمۡ أَن يُكَفِّرَ عَنكُمۡ سَيِّئَاتِكُمْ وَيُدۡخِلَكُمۡ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ … ٨  (تحریم)
ای کسانی ‌که ایمان آورده‌اید ، به سوی الله توبه کنید ؛ توبه‌ای خالصانه . امید است پروردگارتان گناهانتان را از شما بزداید و شما را به باغ‌هایی [از بهشت] وارد کند که جویبارها از زیر [درختان] آن جاری است؛
خالقا ، بیهوده عمریم بادا گچدی بیلمه دیم
    آلمادیم توبۀ نصوح ، ظلمت یاراغین قیلمادیم
*
و نیز در مورد توبه و توبۀ نصوح :
مسکین مخدومقلی ، سن توبه بیرله یولغا گیر
     توبه ‌لی قوللارنی ، بیل ، جنّتده سلطان ایله‌‌‌ دی
*
قُلزم گُنــــــاهی نینگ ترینگ دردینی
   چین توبـــــــــه قوُروُدار  آنگا  اِم بولوُپ
*
خطردان‌ حفظ ایله‌، حرامدان‌ پاک‌ ات
    توفیقینگ یار ایلأپ، توبه‌ بر چیندان‌
*
گؤزلرینگدن آقیزیپ شوری قیامت اشکینی
توبه جامین نوش قیلغیل، پیمانه دولماسدان بورون
*
(صفحۀ ۸۱ نسخۀ قاضی)
۴ـ سوره اخلاص :
قُلۡ هُوَ ٱللَّهُ أَحَدٌ ١ ٱللَّهُ ٱلصَّمَدُ ٢ لَمۡ يَلِدۡ وَلَمۡ يُولَدۡ ٣ وَلَمۡ يَكُن لَّهُۥ كُفُوًا أَحَدُۢ ٤
 [ای پیامبر] بگو : او الله یکتا و یگانه است. الله بی‌نیاز است [و همه نیازمند او هستند] . نه [فرزندی] زاده و نه [از کسی] زاده شده است. و هیچ کس همانند و همتای او نبوده و نیست .
عاصی- جافی بنده من ، کؤپدور گناهیم بیعدد
   قیل کرم فضلینگ بیله قُل هُوَ اللهُ اَحَد
*
و نیز سوره اخلاص در دیوان فراغی :
احددیر، صمددیر اؤل حقینگ آدی
    ‌بیرالله ‌نینگ گویجی‌، زوری‌ گیتمزمیش‌
*
یوزوم یار یوزونه دوشسه ، دیلیم الحمدلله ‌دیر
    اگر قهرینا اوغراشسام ، اوقیریم قل هو الله ‌دیر
*
ایکی عالمنی یاراتغان قادری غفار احد
بیر آدینگدیر قل هو الله، بیری اللهُ الصمد
*
لک‌لک دییر: “قل هو الله”
حنّان – منّان ایچینده
*
۵ـ فردای روز قیامت یاری کننده و فریاد رسی نخواهند داشت :
وَٱتَّقُواْ يَوۡمٗا لَّا تَجۡزِي نَفۡسٌ عَن نَّفۡسٖ شَيْئاً وَلَا يُقۡبَلُ مِنۡهَا شَفَٰعَةٞ وَلَا يُؤۡخَذُ مِنۡهَا عَدۡلٞ وَلَا هُمۡ يُنصَرُونَ ٤٨  (بقره)
و از روزی بترسید که کسی ذره‌ای [از عذاب الله] را از دیگری دفع نمى‌كند و از او نه شفاعتی پذیرفته می‌شود و نه غرامت و فِدیه‌ای گرفته می‌شود و نه یاری می‌شوند.
تانگلا فریاد ایله‌سم‌، بیر کیمسه‌دن‌ بۏلماز مدد
اول قیامتدا نه‌ یوز بیرلن‌ سانگا بارغای‌ منأ
*
اوشبو دارالفنادا، یۏقدۇر منیم ده‌ی بدکار
……………………………………..
سن بولماسانگ نگهدار، کیمدیر مانگا مددکار
*
(صفحۀ ۸۳ نسخۀ قاضی)
۶ـ همۀ موجودات عالم حمد و تسبيح خدا را مي كنند :
تُسَبِّحُ لَهُ ٱلسَّمَٰوَٰتُ ٱلسَّبۡعُ وَٱلۡأَرۡضُ وَمَن فِيهِنَّۚ وَإِن مِّن شَيۡءٍ إِلَّا يُسَبِّحُ بِحَمۡدِهِۦ وَلَٰكِن لَّا تَفۡقَهُونَ تَسۡبِيحَهُمۡۚ إِنَّهُۥ كَانَ حَلِيمًا غَفُورٗا ٤٤  (اسراء)
آسمان‌های هفتگانه و زمین و هر ‌کس در آنهاست او را به پاکی می‌ستایند ؛ و هیچ چیز نیست مگر آنکه او را به پاکی یاد می‌کند ؛ ولی شما تسبیح‌ آنان را درنمی‌یابید . بی‌تردید ، او همواره بردبار [و] آمرزنده است.
عالم صنعینگ له موجود
  وجودا گِلِن اشیا
اشیاء حمدینگه ذاکر
    ذکرینگ دیللره گویا
*
و نیز در ابیات دیگر فراغی در مورد تسبیحات موجودات غیر ذی شعور آمده :
گؤرسه‌نگیز، جان و جاندار بارچاسی تسبیح ایلن
   دنیا بیر کهنه رباط و ایلنی کاروان ایله‌‌‌دی
حمدینگا موجودات بولوُپ دیر از بَر
    هر بیری بیر آیری دیل بیلن گویا
*
اۏیان خواب غفلتدان، حشره منگزار فصل یاز
عألَم لار تسبیح اوقیر، هر یانا نظر ایله‌‌
*
یردن چیقان نبات‌لار
قیزیل گُل‌لر، گؤک اۏت‌لار
غافل آدم، بو زات‌لار
کلّی فرمان ایچینده
*
یدی یر بولموش بنا
هر زات اوقیر بیر ثنا
اۏت‌لار هم دییر: “ربنا”
نوروز – باران ایچینده
*
۷ـ خداوند، اوّل اوّلهاست و آخر، آخرهاست :
حدیث : اللَّهُمَّ أَنْتَ الأوَّلُ فليسَ قَبْلَكَ شيءٌ ، وَأَنْتَ الآخِرُ فليسَ بَعْدَكَ شيءٌ  (صحيح مسلم)
یا الله، اول تويى و قبل از تو چيزى وجود ندارد؛ آخر تويى و بعد از تو چيزى نيست؛
اوّلینگا یوق غایت       آخرینگ بی نهایت
*
۸ـ هر چه در آسمان و زمین است مطیع امر خداوند هستند :
… وَلَهُۥٓ أَسۡلَمَ مَن فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ طَوۡعٗا وَكَرۡهٗا… ٨٣  (آل عمران)
هر ‌کس [و هر چه] در آسمان‌ها و زمین است ـ خواه ناخواه ـ سر به فرمان او نهاده است .
وَإِلَيۡهِ يُرۡجَعُ ٱلۡأَمۡرُ كُلُّهُۥ (هود/123) – بَل لِّلَّهِ ٱلۡأَمۡرُ جَمِيعًاۗ  (رعد/31) –
امرینگه یوقدور مانع       ارض و سما ما فیها
*
۹ـ فروش یوسف (ع) به پول و بهای اندک (ثمن بخس) :
وَشَرَوۡهُ بِثَمَنِۢ بَخۡسٖ دَرَٰهِمَ مَعۡدُودَةٖ وَكَانُواْ فِيهِ مِنَ ٱلزَّٰهِدِينَ ٢٠
و [سرانجام] او را به بهایی اندک ـ چند درهم ـ فروختند و در[بارۀ نگه داشتنِ] او بی‌میل بودند .
سلیمان تختینی تار و مار اتدینگ       یوسف نی قوُل دییپ ساتدیردینگ دنیا
*
و نیز در مورد این موضوع در ابیات فراغی :
یوسف : “صدّیق قوُل من” دییدی مردانا       اون سکیز یارماقغا ساتدی، یارانلار!
*
کیمینگ قدری باردیر چرخینگ یانیندا       یوسفنی قوُل ادیپ ساتدی ، یارانلار!
*
یوسفنی قول دییدی‌لر، گؤرونگ، قاندا ساتیلدی     آخردا گورونگ، مصرده سلطان بۏلۇپ اؤتدی
*
یعقوب اوغلی اول یوسفنینگ کاکلیندن توتدۇلار
اۇردۇلار،آغلاتدی‌لار “قورت اییدی” دیییپ ساتدیلار
*
اوّل زندانا آتیلان
سۏنگرا “قۇل” دییپ ساتیلان
https://www.cfctc.ir/wp-content/uploads/2021/05/IMG09042811.jpg 404 606 edmin https://www.cfctc.ir/wp-content/uploads/2021/04/logo3-300x103.png edmin2021-10-24 15:10:292021-10-24 15:15:00آراء و اندیشه های مخدوم قلی فراغی از دیدگاه قرآن و احادیث نبوی (۲۰)
edmin

آراء و اندیشه های مخدوم قلی فراغی از دیدگاه قرآن و احادیث نبوی (۱۹)

1400/07/30/0 نظرات/در آرا و اندیشه ها, دیدگاه قرآن و احادیث نبوی, مختوم‌قلی فراغی /توسط edmin
بسم الله الرحمن الرحیم

آراء و اندیشه های مخدوم قلی فراغی از دیدگاه قرآن و احادیث نبوی (۱۹)

(با همکاری بنیاد فرهنگی نظریۀ همگرایی تمدن ها)
تحقیق و بررسی : حافظ اراز محمد آخوند یمرلی
(از صفحۀ ۶۷ تا صفحۀ۷۷ نسخۀ قاضی)
تشبیه بعضی انسان ها به حیوان در قرآن :
… أُوْلَٰٓئِكَ كَٱلۡأَنۡعَٰمِ بَلۡ هُمۡ أَضَلُّۚ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡغَٰفِلُونَ ١٧٩  (اعراف)
آنان همچون چهارپایانند، بلكه [از آنها هم] گمراه‌تر. [آرى،] آنانند که [از آخرت] غافلند.
اۏل ییگیت‌لر آدم‌ دیللی‌ حیوان‌ دیر
سؤز آنگماسا هم‌ اقراری‌ بۏلماسا
*
(صفحۀ ۶۸ نسخۀ قاضی)
روسیاهی کافران، در روز قیامت :
وَيَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ تَرَى ٱلَّذِينَ كَذَبُواْ عَلَى ٱللَّهِ وُجُوهُهُم مُّسۡوَدَّةٌۚ … ٦٠  (زمر)
و روز قیامت کسانی را که بر الله دروغ بسته‌اند، سیه‌روی می‌بینی …
منکرینگ یۆزی‌ قارادیر
محشر گۆن‌ میزان‌ او‌غراشسا
*
(صفحۀ ۶۹ نسخۀ قاضی)
شنیدن کی بود مانند دیدن :
وَإِذۡ قَالَ إِبْرَاهِيمُ رَبِّ أَرِنِي كَيۡفَ تُحۡيِ ٱلۡمَوۡتَىٰۖ قَالَ أَوَ لَمۡ تُؤۡمِنۖ قَالَ بَلَىٰ وَلَٰكِن لِّيَطۡمَئِنَّ قَلۡبِيۖ … (بقره/260)
و [ای پیامبر، یاد کن از] هنگامی که ابراهیم گفت: «پروردگارا ، به من نشان بده چگونه مردگان را زنده می‌کنی؟» [الله] فرمود : «مگر ایمان نیاورده‌ای؟» گفت : «بله ؛ ولی [می‌خواهم] قلبم آرام بگیرد».
مختومقلی اؤگیت برگیل سؤز بیلن
  اشیدن دنگ بولماز گؤرِن گؤز بیلن
*
قارون بهره عظيمى از ثروت داشت :
إِنَّ قَٰرُونَ كَانَ مِن قَوۡمِ مُوسَىٰ فَبَغَىٰ عَلَيۡهِمۡۖ وَءَاتَيۡنَٰهُ مِنَ ٱلۡكُنُوزِ مَآ إِنَّ مَفَاتِحَهُۥ لَتَنُوٓأُ بِٱلۡعُصۡبَةِ أُوْلِي ٱلۡقُوَّةِ … ٧٦  (قصص)
قارون از قوم موسی بود؛ اما بر آنان فخرفروشی نمود؛ و از گنجینه‌ها، آنقدر به وی داده بودیم که [حتی] حمل کلید‌هایش برای گروهی نیرومند مشکل بود.
یر یۆزی‌ دۏلدورماز گؤزۆنگ خانه‌سین
‌قارون‌ کیمین‌ قازانانینگ کأن‌ بو‌لسا
*
قارون‌ بو دنیانی‌ آلدی‌ مال بیلن‌
   ابلیس عاصی‌ بولدی‌، گلمز یو‌ل بیلن‌
*
قیرق شهری قیزیلدان دۏلدۇران قارون
گؤزی قۇمدان دۏلدی پولدان دۏلمادی
*
گونده قیرق آت بزأپ بردینگ قارونا
عیسا میدار بردینگ یکه خَر بیله
*
(صفحۀ ۷۲ نسخۀ قاضی)
آسمانهای هفتگانه و زمین و کسانی که در آنها هستند، همه تسبیح او می‌گویند :
تُسَبِّحُ لَهُ ٱلسَّمَٰوَٰتُ ٱلسَّبۡعُ وَٱلۡأَرۡضُ وَمَن فِيهِنَّۚ وَإِن مِّن شَيۡءٍ إِلَّا يُسَبِّحُ بِحَمۡدِهِۦ وَلَٰكِن لَّا تَفۡقَهُونَ تَسۡبِيحَهُمۡۚ إِنَّهُۥ كَانَ حَلِيمًا غَفُورٗا ٤٤  (اسراء)
آسمان‌های هفتگانه و زمین و هر ‌کس در آنهاست او را به پاکی می‌ستایند ؛ و هیچ چیز نیست مگر آنکه او را به پاکی یاد می‌کند ؛ ولی شما تسبیح‌ آنان را درنمی‌یابید . بی‌تردید ، او همواره بردبار [و] آمرزنده است.
ای‌ امرینگدن‌ آسمان‌ ایندی‌ رکوعا
‌ثناسی‌: «سُبْحانَ‌‌ رَبِّیَ الْاَعْلیٰ»‌
بردار اۏلوپ‌، یر هم‌ باردی‌ سجُودا
‌سجده‌دن‌ سر بۏ‌زمای‌ آیدار: «یا مَولا»
*
حمدینگا موجودات بولوُپ دیر از بَر
    هر بیری بیر آیری دیل بیلن گویا
*
گؤرسه‌نگیز، جان و جاندار بارچاسی تسبیح ایلن
  دنیا بیر کهنه رباط و ایلنی کاروان ایله‌‌‌دی
*
عالم صنعینگ له موجود
   وجودا گِلِن اشیا
اشیاء حمدینگه ذاکر
   ذکرینگ دیللره گویا
*
اۏیان خواب غفلتدان، حشره منگزار فصل یاز
عألَم لار تسبیح اوقیر، هر یانا نظر ایله‌‌
*
یردن چیقان نبات‌لار
قیزیل گُل‌لر، گؤک اۏت‌لار
غافل آدم، بو زات‌لار
کلّی فرمان ایچینده
*
یدی یر بولموش بنا
هر زات اوقیر بیر ثنا
اۏت‌لار هم دییر: “ربنا”
نوروز – باران ایچینده
*
«سُبْحانَ‌‌ رَبِّیَ الْاَعْلیٰ» :
سَبِّحِ ٱسۡمَ رَبِّكَ ٱلۡأَعۡلَى ١  (اعلی)
نام پروردگار بلند مرتبه‌ات را به پاکی یاد کن.
ای‌ امرینگدن‌ آسمان‌ ایندی‌ رکوعا
‌ثناسی‌: «سُبْحانَ‌‌ رَبِّیَ الْاَعْلیٰ»‌
*
مؤمن آیینه ی مؤمن است :
از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «الْمُؤْمِنُ مِرْآةُ أَخِيهِ الْمُؤْمِنِ»: «مومن آیینه ی برادر مومنش می باشد».
[إسناده حسن.] – [رواه أبو داود والترمذي.]
ای‌ ذاتینگدان‌ اعلا ایله‌دی‌ اَکبر
مؤمنه‌ ــ مرآتینگ مرآته منظر
*
اصحاب پیامبر مانند ستارگان آسمان :
حدیث : اَصحابِی کَالنُّجُومِ فَبِایِّهِم اِقتَدَیتُم اِهتَدَیتُم
یاران من مانند ستارگان آسمانند، از هر کدام پیروی کنید، هدایت می شوید .
سن گویا مهتاب سن اصحابینگ اختر        تاپدی ناجی آنینگ بیلن اهتدا
*
برگ درختان سبز در نظر هوشیار
هر ورقش دفتری است معرفت کردگار (سعدی)
عقلدان‌ بی‌دردلر فُزون‌دیر،‌ اَظْهَر
بۏلدی‌ هوش‌ اهلینه‌ هر ورق‌ دفتر
حمدینگا موجودات بولوُپ دیر از بَر
    هر بیری بیر آیری دیل بیلن گویا (فراغی)
از غزلیات سعدی :
هر گل و برگی که هست , یاد خدای می کند — بلبل و قُمری چه خواند؟ یاد ِ خداوندگار
همه ی گل ها و برگ ها (موجودات) به یاد خداوند هستند , بلبل و قُمری چه می خوانند ؟ جز یاد خداوند.
برگ ِ درختان ِ سبز در نظر ِ هوشیار —- هر ورقش دفتری ست , معرفت ِ کردگار
هر برگ درخت سبزی (منظور هر موجودی است که خداوند آفریده) در نگاه انسان دانا , مانند یک ورق از کتابی است که در مورد شناخت آفریدگار نوشته شده است.
*
(صفحۀ ۷۳ نسخۀ قاضی)
به معلّمان خود احترام بگذارید :
حدیث : و َقِّرُوا مَن تَعلَمُونَ مِنهُ العِلمَ … (الجامع الصغیر ۹۶۲۸)
به کسی که از او علم آموخته اید احترام بگذارید .
بی قدرلار دشمنینگه دوست دیر        تعلیم بران استادینگدن آیریلما
*
(صفحۀ ۷۶ نسخۀ قاضی)
خداوند برای بندگانش خیلی نزدیک است :
وَلَقَدۡ خَلَقۡنَا ٱلۡإِنسَٰنَ وَنَعۡلَمُ مَا تُوَسۡوِسُ بِهِۦ نَفۡسُهُۥۖ وَنَحۡنُ أَقۡرَبُ إِلَيۡهِ مِنۡ حَبۡلِ ٱلۡوَرِيدِ ١٦
ما انسان را آفریدیم و از وسوسه‌هاى ضمیرش آگاهیم؛ و از شاهرگ [وی] به او نزدیكتریم.
حق اِرمیش بندأگه یاقیندان – یاقین        کیم نصیب ایله سه محبت چاقین
*
ضرب المثل : دیوار موش دارد موش هم گوش دارد
آنگلامای‌ سوزله‌مه‌:  «تامدا قو‌لاق‌ بار»
ایچ سیرینگ کیشی‌گه‌ آیدیجی‌ بولما
*
مومن چیزی نمی گوید که خودش عمل نمی کند :
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لِمَ تَقُولُونَ مَا لَا تَفۡعَلُونَ ٢ كَبُرَ مَقۡتًا عِندَ ٱللَّهِ أَن تَقُولُواْ مَا لَا تَفۡعَلُونَ ٣
ترجمه : ای کسانی که ایمان آورده‌اید، چرا چیزی را می‌گویید که [به آن] عمل نمی‌کنید؟ نزد الله سخت ناپسند [و موجب خشم] است که چیزی را بگویید که [به آن] عمل نمی‌کنید.
أَتَأۡمُرُونَ ٱلنَّاسَ بِٱلۡبِرِّ وَتَنسَوۡنَ أَنفُسَكُمۡ وَأَنتُمۡ تَتۡلُونَ ٱلۡكِتَٰبَۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ ٤٤   (بقره)
مَثَلُ ٱلَّذِينَ حُمِّلُواْ ٱلتَّوۡرَىٰةَ ثُمَّ لَمۡ يَحۡمِلُوهَا كَمَثَلِ ٱلۡحِمَارِ يَحۡمِلُ أَسۡفَارَۢاۚ … (جمعه/5)
مُلّا‌لار علمینا‌ اتمه‌دی‌ عمل
شریعت‌ ایشینه‌ ایله‌مه‌ی‌ جدل
عالم لر علمینه ، عمل اتمه دی
    قرآن اوقیب ، معناسینه یتمه دی
*
ایله آیدیپ اؤزی بیرین توتمادی
   پنهان ایل دِن ، گناه قیلدی یارانلار
*
یوغسا قالار سن تنها سرگشته و غمگشته
آیغان سوزونگه فعلینگ بولماسین یالان، کؤنگلۆم
*
آدم یاغشی سی عالم دیر
  عمل اتمسه ظالم دیر
منینگ زینت لی مالیم دیر
    حق بوُ گون عطا بولار
*
عملسیز عالم لار باغدیر ثمر سیز
    یاغماز بوُلوُت – عاصیلار دیر خبر سیز
*
ییگیت اۏلدۇر ــ سؤزه ایله‌سه عمل
قۏلدان گلمز ایشه اتمه‌سه جدل
*
مفتی اؤز سؤزونه قیلمادی عمل
شریعت ایشینه ایله‌دی حیل
https://www.cfctc.ir/wp-content/uploads/2021/05/IMG09042811.jpg 404 606 edmin https://www.cfctc.ir/wp-content/uploads/2021/04/logo3-300x103.png edmin2021-10-22 10:26:482021-10-22 10:26:48آراء و اندیشه های مخدوم قلی فراغی از دیدگاه قرآن و احادیث نبوی (۱۹)
edmin

تطبیق ابیات فراغی با احادیث نبوی (۳)‎

1400/05/28/0 نظرات/در آرا و اندیشه ها, دیدگاه قرآن و احادیث نبوی, مختوم‌قلی فراغی /توسط edmin
بسم الله الرحمن الرحیم
تطبیق ابیات فراغی با احادیث نبوی (۳)
آراء و اندیشه های مخدوم قلی فراغی از دیدگاه قرآن و احادیث نبوی (۱۸)
(با همکاری بنیاد فرهنگی نظریۀ همگرایی تمدن ها)
تحقیق و بررسی : حافظ اراز محمد آخوند یمرلی
فهرست احادیث نبوی :
۳۰ـ رواج زنا، باعث زلزله ۳۱ـ رفعت مقام ادریس علیه السلام ۳۲ـ شغل انبیاء علیهم السلام ۳۳ـ حجرالاسود، سنگی از بهشت ۳۴ـ کدام یک از دارایی‌های انسان به درد آخرت می‌خورد؟ ۳۵ـ فرار و دوری علم از عالمان قبل از وقوع قیامت ۳۶ـ برحذر داشتن از تلف كردن فرصت ها ۳۷ـ نهى از انديشيدن در ذات خداوند عزّوجلّ ۳۸ـ روزه گرفتن در ماه رمضان کفارت گناهان است ۳۹ـ شب قدر ۴۰ـ شادی و خوشحالی روزه داران در وقت افطار و ملاقات پروردگارشان ۴۱ـ ازدواج سنّت من است.
۳۰ـ رواج زنا، باعث زلزله
حدیث: إذا ظَهَرتِ الفَاحِشَةُ كانَتِ الرَّجْفَةُ … (الجامع الصغیر،۷۵۰)
وقتى زنا رواج گيرد زلزله پيدا شود
قایسی ولایتدا کوپلسه زنا
زمین جنبش ایلأپ، لرزانا گلگه‌ی
*
۳۱ـ رفعت مقام ادریس علیه السلام
حدیث: لَمّا عُرِجَ بِي رَأَیتُ اِدْرِیسَ فِی السَّماءِ الرّابِعَةِ. (التاج الاصول رقم ۳۸۳۲)
آنگاه كه به سفر (معراج) برده شدم، ادریس علیه السلام را در آسمان چهارم دیدم .
جنت ایچره دیری گیرن
ادریس کؤینک تیکیپ گچدی
*
۳۲ـ شغل انبیاء علیهم السلام
حدیث: کان آدمُ حرّاشا ، کان ادريسُ خيّاط و کان نوح نجّارا و کان هود تاجرا و کان ابراهيم راعيا، وکان داود زرّاد، و کان سليمان خوّاصا ، و کان عيسي سيّاحا ، و کان محمد صلی الله عليه وآله و سلم شجاعا رزقه تحت رمعه »
از پيامبران حضرت آدم« عليه السلام » کشاورز و ادريس « ع » خياط و نوح « ع» نجار و هود« ع » بازرگان و ابراهيم « ع » چوپان و داود « ع» زره ساز و سليمان « ع » حصير باف و موسي« ع » کارگر و عيسي « ع » جهانگرد و پيامبر اکرم(ص) چوپان و تاجر بود.
(در تفسير درّ المنثور از ابن عباس نقل شده است)
هر پیغمبر بیر کسب آچدی
کسبین مدام ادیپ گچدی
اوّل آدم دنیا ایندی
بۇ دنیانی اکیپ گچدی
اؤز دَورۆنده نوح پیغمبر
نجّار ایشین تۇتۇپ گچدی
جنت ایچره دیری گیرن
ادریس کؤینک تیکیپ گچدی
سلیمانینگ عالی جاهی
دؤرت یۆز قۇرۇلار بارگاهی
انسینگ، جنسینگ پادشاهی
اۏل هم زنبیل دۏقیپ گچدی
طور داغی دییر، دۆشر یولا
راز آیدیشار خدا بیله
عصاسین گؤتریپ قولا
موسی قویون باقیپ گچدی
*
۳۳ـ حجرالاسود، سنگی از بهشت
‏حدیث:  نَزَلَ الْحَجَرُ الأَسْوَدُ مِنَ الْجَنَّةِ وَهُوَ أَشَدُّ بَيَاضًا مِنَ اللَّبَنِ فَسَوَّدَتْهُ خَطَايَا بَنِي آدَمَ. (مشکاة المصابیح ، رقم حدیث۲۵۷۷)
رسول خدا فرمود: “حجرالاسود (سنگ سیاه) از بهشت نازل شد و سفیدتر از شیر بود ، سپس با گناهان فرزندان آدم سیاه شد.”
آقدان قارا دؤنن شرفلی داش نه؟
آدی نه‌دیر، هر کیم زیارت اتدی؟
*
۳۴ـ کدام یک از دارایی‌های انسان به درد آخرت می‌خورد؟
حديث: إذَا مَاتَ الإِنْسَانُ انْقَطَعَ عَمَلُهُ إلاَّ مِنْ ثَلاَثَةِ، إِلاَّ مِنْ صَدَقَةٍ جَارِيَةٍ، أَوْ عِلْمٍ يُنْتَفَعُ بِهِ، أَوْ وَلَدٍ صَالِحٍ يَدْعُو لَهُ. (مشکاة المصابیح ، رقم حدیث۲۰۳)
هنگامى كه آدمى زاد از اين جهان به سراى باقى مى‎رود، پرونده ی اعمال او بسته مى‌شود جز در سه چيز [كه هم چنان باز خواهد ماند]:
۱ـ صدقه جاريه؛ (یعنی انجام کارهایی که عموم مردم از آن نفع ببرند. مثل بناء مسجد، احداث مدرسه، بیمارستان و…)
۲ـ علم و دانشی كه ديگران از آن بهره مند گردند.
۳ـ فرزند صالحي كه براي او دعاي خير نمايد.
یاغشی اوغولدان رحمت آریغی آقار
لعنت‌کرده اوغول دوغدی دوغمادی
*
۳۵ـ فرار و دوری علم از عالمان قبل از قیامت
حدیث: إنَّ بيْنَ يَدَيِ السَّاعَةِ لَأَيّامًا، يَنْزِلُ فيها الجَهْلُ، ويُرْفَعُ فيها العِلْمُ :
يقینا قبل قيامت روزهای می آیند که در آنها جهالت بر میآید و علم گرفته می شود .
(راوي : عبدالله بن مسعود ، صحيح البخاري: 7062)
بوغدای‌ تخم‌ گوگه‌ او‌چار عالم‌لاردان‌ علم‌ قاچار
جهان‌دان‌ برکت‌ او‌چار زمانا آخر بۏلاندا
در نزدیک شدن به زمان برپایی قیامت بذر و تخم مانند غبار [بدون فایده] به طرف آسمان رفته و عالمان از علم بهره نبرده و برکت از جهان سلب گردد .
*
۳۶ـ برحذر داشتن از تلف كردن فرصت ها
حدیث: مَن فُتِحَ لَهُ بابٌ مِن الخَيرِ فَلْيَنتَهِزْهُ ؛ فإنّهُ لا يَدرِي مَتى يُغلَقُ عَنهُ . ( كنز العمّال : ۴۳۱۳۴)
هر كس كه درى از خير به رويش گشوده شود، بايد آن را غنيمت شمرد؛ زيرا كه نمى داند آن در چه وقت به رويش بسته مى شود.
گچر فرصت، اؤتر دوران
گویمه‌نه‌ور طاعت بیله
*
۳۷ـ نهى از انديشيدن در ذات خدا
حدیث :تَفَكَّروا في الخَلقِ و لا تَفَكَّروا في الخالِقِ ؛ فإنَّكُم لا تَقدِرونَ قَدرَهُ . (الجامع الصغیر،۳۳۴۶)
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : درباره آفريدگان انديشه كنيد، اما به آفريدگار نينديشيد؛ زيرا شما نمى توانيد به عظمت و قدر او پى ببريد.
عقل یتمز ذاتینگا         فکر ارمز صفاتینگا
*
مالکِ مخلوق، هر نه کیم         یتدی صُنعونگ سِرّنا
*
نه ادراک در کنه ذاتش رسد
نه فکرت به غور صفاتش رسد (بوستان سعدی)
نه فهم و ادراک می‌تواند عمق و اصل ذات او را درک کند و نه اندیشه می‌تواند در چگونگی و صفات او تامل کند.
*
۳۸ـ روزه گرفتن در ماه رمضان کفارت گناهان است :
حدیث: مَنْ صَامَ رَمَضَانَ إِيمَانًا وَاحْتِسَابًا ، غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ .   [صحيح] – [متفق عليه.]                هرکس ماه رمضان را با ايمان و امید کسب اجر و ثواب روزه بگيرد ، گناهان گذشته اش بخشيده می شود.
کُلّی گُنالره کفارت اتمیش       صراط اۆزره مددکاردیر بو روزه
٭
توتغول مونی صدقی-اخلاصینگ بیله       دوزخ ایچره کلّی عذابدان یۇولا
*
۳۹ـ شب قدر :
حدیث: مَنْ قَامَ لَيْلَةَ الْقَدْرِ إِيمَانًا وَاحْتِسَابًا غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ.    [صحيح] – [متفق عليه]                   هرکس شب قدر را با ايمان و به اميد اجر و پاداش به عبادت سپری کند، گناهان گذشته اش بخشيده می شود.
یا حبیب، حق رسولی سن        چین جاندان سؤیمۆشم سنی
درویشلر قدر گیجه‌سین         سؤین دک سؤیمۆشم سنی
*
۴۰ـ شادی و خوشحالی روزه داران در وقت افطار و ملاقات پروردگارشان :
حدیث: لِلصَّائِمِ فَرْحَتَانِ يَفْرَحُهُمَا: إِذَا أفْطَرَ فَرِحَ بِفِطْرِهِ، وَإذَا لَقِيَ رَبَّهُ فَرِحَ بِصَوْمِهِ
روزه دار دوبار خوشحال می شود: آنگاه که افطار می کند، به خاطرِ افطارش خوشحال می گردد و آنگاه که پروردگارش را ملاقات می نمايد، از بابت روزه اش شادمان می شود».  (بخاری و مسلم)
دلالت ایله ‌ییپ آخر کأرینه      عیشی عشرت هم راحتدیر بو روزه
معنی‌سینه یتیپ، بیلسنگ مازاسین      عجب پیشه، عجب کاردیر بو روزه
***
۴۱ـ ازدواج سنّت من است
حدیث: النِّكاحُ سُنَّتِي ، فَمَن لَم يَعمَلْ بِسُنَّتِي فَلَيسَ مِنّي .[كنز العمّال 44407]
ازدواج سنّت من است . هر كه به سنّت من عمل نكند از من نيست .
پیغمبر سنّتین برجای
قیلایین دییسنگ، اؤیلنگین
……………………………………………………..
منابع :
۱ـ مشکاة المصابیح ۲ـ الجامع الصغیر ۳ـ التاج الاصول  ۴ـ صحيح بخاری، مسلم، ترمذی، نسائی) ۵ـ کنزالعمال ۶ـ تفسير درّ المنثور ۷ـ بوستان سعدی
https://www.cfctc.ir/wp-content/uploads/2021/05/IMG09042811.jpg 404 606 edmin https://www.cfctc.ir/wp-content/uploads/2021/04/logo3-300x103.png edmin2021-08-19 14:35:532021-09-12 14:37:10تطبیق ابیات فراغی با احادیث نبوی (۳)‎
صفحه 1 از 3123

جستجو در سایت

اهداف بنیاد فرهنگی نظریه همگرایی تمدن ها

1- ایجاد انقلاب علمی در جهان اسلام با بینش منظم عقلانیت ریاضی
2- نهادینه کردن تئوری توسعه علمی در فرهنگ علمی کشورهای اسلامی (سوال، فرضیه، نظریه، تئوری،اصل و قانون)
3- پایین آوردن سن دانشمندان کشورهای اسلامی به 25 الی 30 سال
4- ایجاد تفاهم و دوستی در جهان بین الملل از راه علم

منشور بنیاد همگرایی تمدنها
مولف: صمد بدراق نژاد

تماس با ما:

آدرس: ایران ، استان گلستان ، شهرستان علی آباد کتول؛ خیابان بی بی شیروان؛ ترکمن صحرا؛ روستای بدراق نوری خان؛ خیابان جلال الدین محمد بلخی(مولوی)؛ خیابان عرفان ، عرفان اول؛ کدپستی ۴۹۴۸۱-۱۷۳۳۳

شماره تماس:   ۰۹۹۰۶۵۲۵۰۴۵  –  09119477464

رفتن به بالا