• English
  • فارسی
  • Theory
  • Notes
بنیاد فرهنگی نظریه همگرایی تمدن
  • 0سبد خرید فروشگاه
  • WhatsApp
  • صفحه اصلی
  • آرا و اندیشه ها
    • مختوم‌قلی فراغی
      • دیدگاه قرآن و احادیث نبوی
      • دیدگاه، نظریه ها قوانین علمی
    • مولانا جلال الدین محمد بلخی
    • سعدی
      • دیدگاه قوانین و نظریه های علمی
    • حافظ
      • دیدگاه قوانین و نظریه های علمی
    • حضرت ابن عربی
    • سنایی
    • عطار
    • نظامی گنجوی
  • پروژه انسان ، جهان ، ریاضیات
  • ریاضی دانان جهان اسلام
  • آرا و نظریه های اقتصاد دانان جهان
    • اقتصاد دانان اسلامی
    • اقتصاد دانان جهان غرب
  • آرا و نظریه های فلسفی
    • فلاسفه اسلامی
    • فلاسفه غرب
  • آکادمی فیزیک جهان اسلام
  • تماس با ما
  • English
  • فارسی
  • جستجو
  • منو منو
edmin

فرشتگان الهی در دیوان فراغی

1401/09/25/در آرا و اندیشه ها, دیدگاه قرآن و احادیث نبوی, مختوم‌قلی فراغی

بسم الله الرحمن الرحیم

آراء و اندیشه های مخدوم قلی فراغی از دیدگاه قرآن و احادیث نبوی (۳۲)
(با همکاری بنیاد فرهنگی نظریۀ همگرایی تمدن ها)

فرشتگان الهی در دیوان فراغی

تحقیق و بررسی : حافظ اراز محمد آخوند یمرلی

 

چهار ملائکه¬ی مقرّب : عزرائیل- میکائیل- اسرافیل- عزرائیل

در روایات اسلامی، علاوه بر عدّۀ بی شماری از فرشتگان، این چهار فرشته فوق الذکر(چارمَلِک،چار ملایک) مقّرب درگاه خداوند هستند .

دورت فرشته‌ دیریلیبأن‌ گزرلر
محمد قبرینا‌ گلسه‌ گر‌کدیر
صدا چیقار فرشتأنینگ پریندن‌
”لبیک‌!” دیییپ‌ تو‌رو‌پ‌ گلر یریندن‌
*
اسرافیل هم‌ قالماز ینه‌ جبرائیل
میکائیل و قرقائیل و ر‌وائیل
بارچاسی‌نینگ جانین‌ آلیپ‌ عزرائیل
ینه‌ اوز جانینی‌ آلسا گرکدیر
*
قورت-قوش‌ بیلن‌ بارچا آدم‌ دیره‌لر
دؤرت‌ مقرّ‌ب ملایکه بویرولار
*
دؤرت‌ مُقَرِّ‌ب ملایک‌لر گز‌رلر
بیر براقی‌ طُرفه عجب بزأرلر
*
بو جهانا دورت پریشته‌ گلرمیش
‌اسرافیل صورونی‌ چالسا گرکدیر
*
میکاییل، اسرافیل، عزراییل بیله‌
گلدی‌لر، دوردولار جبراییل بیله‌
*
یر و آسمانداقی بولان سریشته
نظام برگن ارر شول دورت فرشته
میکاییل، اسرافیل، عزراییل آتلیغ
دوردۆنجی‌سی باردیر جبراییل آتلیغ
*

حضرت جبرییل – مأمور وحی بر انبیاست و جایگاهش در صدرة المنتهی است :

جبرائیل روح‌الامین :

نَزَلَ بِهِ ٱلرُّوحُ ٱلۡأَمِينُ ١٩٣
روح‌ الامین [= جبرئیل] آن را فرود آورده است. (شعراء)

مخدومقلی: ـ اول نه شاکر، ازلده خذمت ادر اوستادا؟
معروفی: ـ روح‌الامین جبرائیل خذمت ادر اوستادا
*
یا آدی جبراییل ــ حقینگ امینی
منینگ صاحب جمالیمنی گؤردۆنگ می؟!
*
جبرائیلدان وحی ایندریپ روانا
کافرلارا شاه مردان یاراتدی
*
معراجینگ گیجه‌سی‌ سیره‌ باراندا
اول جبراییل امین‌ بیله‌ یؤر‌نده‌
*
والضحی‌دیر یوزلرینگ هر بیری‌گه ماه و لیل
سوره‌ی «اقرا» سانگا مژده گتیردی جبرائیل
*
یوسفنی‌ سالدی‌لار ته‌‌ زمینه
‌آنینگ داغ‌لی‌ کؤنگلی‌ بو‌لدی‌ کمینه‌
حق‌ امر اتدی‌ او‌ل جبراییل امینه‌
بیر دمده‌ یوسفنی‌ نأتدی‌، یارانلار!
چاه‌ ایچینده‌ یاتدی‌ اوچ گیجه‌-گوندیز
حضرتی‌ جبراییل ساقلادی‌ تمیز
*
مخدومقلی‌، فرمان‌ بولدی‌ الله‌دان
‌یره‌ اینیپ‌ گلدی‌ عرش‌ِ‌ اعلادان‌
جبراییل گتیرمیش‌ اۇلۇغ‌ درگاه‌دان
‌محمّده‌ اینن‌ کلامی‌ گؤردۆم‌
*
“کُنْ‌” لفظیندن‌ عالم‌نی‌
موجود اتگن‌ الله سن‌
جبراییلنینگ الینده
‌کَو‌نی‌ توتغان‌ الله سن‌
*
خلیل گلدی‌ تیغ‌ چکمأگه‌
او‌غلو‌نی‌ قُربان‌ اتمأگه‌
قو‌یماغان‌ قانین‌ دؤکمأگه‌
جبراییلینگ یله‌گی‌دیر
*
محمدنی سرور ایلأپ جهانا
دییدی: «پیغمبرِ آخر زمانا»
جبرائیلدان وحی ایندریپ روانا
کافرلارا شاه مردان یاراتدی
*
دوردی شاعر:
ـ بیزدن سلام مخدومقلی استادا
آتامیز آدمینگ دونون کیم بیچدی؟
مخدومقلی:
ـ بیزدن جواب بولسون دوردی شاعره
جبراییل گتیردی، رضوانلار بیچدی
*

حضرت میکاییل – فرشته¬ی نزول رحمت و باران و برف و ارزاق بر موجودات می‌باشد:

رزق‌ وکیلی‌ گلر رزقینگ یۏق‌ ادیپ‌
گؤورانگی‌ قو‌رادیپ‌، یو‌لو‌نگ بک‌ ادیپ‌
*
گؤتردی‌لر کۆیزانی ‌گؤردی‌ جبراییل اۏنی‌
میکاییل سیقدی‌ یرنی ‌آقدی‌ قویی‌ چشمه‌وار
*
میکاییل، اسرافیل، عزراییل بیله‌
گلدی‌لر، دوردولار جبراییل بیله‌
*

حضرت اسرافیل – مأمور زدن صور و دمیدن جان‌ها به بدن انسان‌ها می‌باشد :

آخر بیر گون‌ بۏلار آخر زمانی
‌اسرافیل صو‌ر چالسا، بۏلارلار فانی‌
*
عیسی‌ بیلن‌ مهدی‌ گلیپ‌، اوتن‌سونگ
اسرافیل بیر صیحه‌ قیلار، یارانلار
*
اسرافیل صور چالار چیغیریپ‌ هر یان‌
یۏق‌ بولان‌ جسدلر، آیریلیشان‌ جان‌
کسیلن‌ دامارلار، قو‌ری‌ استخوان‌
آسغیرشیپ‌ – آسغیرشیپ‌، تورار یارانلار
*
گوک‌ اۏ‌پۇرلیپ‌ داغلار سارسار یریندن
‌اسرافیل صۇرۇنی‌ چالسا گر‌کدیر
*
حقدان‌ غیری‌ جانلی‌-جاندار قالینماز
اسرافیل جان‌ تابشیر، صور هم‌ چالینماز
*
اسرافیل صورینی‌ آلار قولونا
گؤزۆن‌ دیکر قادر حقینگ یو‌لو‌نا
چیغیر، صدا چکر ساغی‌-سولونا
جمله‌ جاندار جانا گلسه‌ گر‌کدیر
*
مونی‌ اسرافیلا فرمان‌ ایله‌گه‌ی‌
اسرافیل هم‌ شول دم‌ صۇرۇنی‌ اۇرغای‌
بارچا جاندار اشدیپ‌، بیردن‌ جان‌ برگه‌ی
مولام یالنگیز اوزی‌ قالسا گرکدیر
*
قیرق‌ ییلدان‌ سونگ ینه‌ خالق‌ الاشیا
اسرافیلنی‌ ینه‌ ایله‌ییپ‌ إحیا
“او‌رغۇل صورونگنی‌!” دییپ‌ ایله‌ییر نِدا
اسرافیل صورونی‌ اورسا گرکدیر
*
بو جهانا دورت پریشته‌ گلرمیش
‌اسرافیل صورونی‌ چالسا گرکدیر
*
حجاب توتوپ‌ یۆزۆنگه‌
اسرافیلنی‌ رازینگا
حبیبینگنی‌ اوزۆنگه‌
قُربت اتگن‌ الله سن‌
*
اول قارانگقی‌ گؤر ایچینده‌ یاتار سن‌
بیچاره‌ سن‌، حق‌ بویروغین‌ توتار سن‌
اسرافیل صوروندا یردن‌ چیقار سن‌
محشر بار و، میزان‌ بار و، صراط بار
*
یرلر او‌رار لرزانی‌
اسرافیلدان‌ اۆین‌ دؤرأر
*
اسرافیل صور چالسا، یر-گوک‌ اگیلسه
‌شیطان‌ صرصر او‌رسا، داغلار داغیلسا
دجّال دنیا اینسه‌، قو‌شو‌ن‌ ییغیلسا
ایزی‌ هندده‌ بولار، اؤنگی‌ قارس چیقار
*
چون ‌توپراقدان‌ بولموش‌ عالی‌
اسرافیل صورونا باغلی‌
*
مخدومقلی‌ او‌یار کلام‌ سؤزۆنه
‌یر و گوک‌ تو‌تاشار، داغلار دۆزۆنه‌
اسرافیل صور چالسا یرینگ یۆزۆنه‌
امیدسیز خاک‌ تنه‌ تأزه‌ جان‌ گلر
*
اسرافیل صور اوروپ، خلقلار دیریلسه
اهلی عالم عرصات‌غا سۆرۆلسه
*
اسرافیل صور اورسا یالان‌ جهانا
جان‌ نه‌ یاغشا قالار، نه‌-ده‌ یامانا
بیر ساعتدا قوپار آخرزمانا
اگر گلر بو‌لسا قهری‌ دلبرینگ
*

حضرت عزراییل – مأمور قبض جان‌هاست و هرجا برود تا جان نستاند بر نمی‌گردد :

قُلۡ يَتَوَفَّىٰكُم مَّلَكُ ٱلۡمَوۡتِ ٱلَّذِي وُكِّلَ بِكُمۡ ثُمَّ إِلَىٰ رَبِّكُمۡ تُرۡجَعُونَ ١١
[ای پیامبر،] بگو: «فرشتۀ مرگ که بر شما گماشته شده است، جانتان را می‌گیرد؛ آنگاه به سوی پروردگارتان بازگردانده می‌شوید». (سجده/۱۱)

تر آچیلان‌ تازه‌ گللر سو‌لاندا
عزراییل آدمینگ جانین‌ آلاندا
*
مخدومقلی: – اول کیم ایدی بارچاغا اؤلچگ دۏنونی بیچدی؟
معروفی: – خیاط اجل دنیاده بارچانینگ دونون بیچدی
*
دمینگ فرشته‌سی‌ دمینگ توکه‌دیپ‌
ایلینگ-گونونگ اؤزگه‌ یو‌ردا چاغلارلار
*
اۇ‌چارینگ، یؤرأرینگ، تیلی‌ سؤزلأرینگ
عزراییل جانینی‌ آلار، یارانلار
عزراییل قهر ایله‌ اینر شیطانا
شیطان‌ عاجز قالیپ‌، قاچار هر یانا
بیلر کی‌، قوتولماز قاچیپ‌ بیر یانا
سراندیب‌ده‌ باریپ‌ اؤلر، یارانلار
*
عزراییل هم‌ برر امانت جانی‌
دورت فرشته‌ تازه‌ دیر‌لر، یارانلار
*
الله‌نینگ امریندن‌، حق‌ فرمانیندان‌
عزرائیل اوز جانین‌ آلسا گر‌کدیر
*
بارچاسی‌نینگ جانین‌ آلیپ‌ عزرائیل
ینه‌ اوز جانینی‌ آلسا گرکدیر
*
عزراییل اوز جانین‌ اوزی‌ آلارمیش‌
بارچا گیدیپ‌، حقینگ اؤزی‌ قالارمیش‌
*
عاجز و شرمندأ‌گه
‌کویونگده‌ درماندأگه
عزراییلنی‌ بندأگه
‌نسبت اتگن‌ الله سن‌
*
عملا‌ً صالحاَ‌ یاغشی‌ عمل قیل
بیر گون‌ سانگا روان‌ امر‌ خان‌ گلر
عزرائیل گلیبان‌ سیقار آیاقدان
‌آغیز طرافیندان‌ عزیز جان‌ گلر
*

فرشتگان موکّل صراط :

نیچه‌لر قان‌ ییغلاپ‌ اوتر ظلماتدان‌
موکل فرشته‌ قاقار صراطدان‌
*

هفتاد هزار فرشته :

ایلکی‌ قات‌ زمینینگ آدی‌ رمکا دیر
عقیم‌ آدلی‌ یاویز یل‌لر آندا بار
یتمیش‌ مۆنگ فرشته‌ آندا ساقلاو دیر
مۆنگ قایم‌ بوروندیق‌ باغلار آندا بار
*

هشت فرشته (سکّیز ملِک) :

وَٱلۡمَلَكُ عَلَىٰٓ أَرۡجَآئِهَاۚ وَيَحۡمِلُ عَرۡشَ رَبِّكَ فَوۡقَهُمۡ يَوۡمَئِذٖ ثَمَٰنِيَةٞ ١٧

و فرشتگان بر کناره‌های آن [= آسمان] قرار می‌گیرند ؛ و آن روز، هشت [فرشته] عرش پروردگارت را بر سرِ خود حمل می‌کنند. (حاقه/۱۷)

توضیحات : عرش، بردارندگان عرش، ملائکه، کرسی، قلم، لوح، و مانند اینها از غیبیّات است و خارج از حوزۀ ادراکات و معلومات ما انسان ها است و ما بدانها ایمان داریم و از چند و چون و کم و کیف آنها بی خبریم .امام مالک (رح) می گوید : «ما به عرش ، مرکز فرماندهی الهی ایمان داریم ولی از چگونگی آن بی خبریم و درست نیست که از چند و چون آن سؤال کنیم. » (تفسیر نور، ص۱۲۱۱- تفسیر نورالکلام، ج۵، ص۴۲۷)

گؤک‌ گؤتر‌ن‌ سکیز ملک‌
”لا اله‌” دیله‌گی‌دیر(قاضی)
*
گؤنک‌ گؤتر‌ن‌ سکیز ملک
‌”سبحان الله‌” دیله‌گی‌دیر(نیک نهاد)
*
اگر سؤزه‌ برسنگ قو‌لاق‌
فرشته‌لر دۇ‌رار لک‌-لک‌
گؤک‌ گؤتر‌ن‌ سکیز ملک
”لا اله‌” دیله‌گی‌دیر
*
زبانیه ملک‌لر
قوللاریندا گُرز دألمی؟
سکیز عرشی گؤترن
”لا اله” ورز دألمی؟
*

تسبیحات فرشتگان حَمَلَه هشتگانۀ عرش :

ٱلَّذِينَ يَحۡمِلُونَ ٱلۡعَرۡشَ وَمَنۡ حَوۡلَهُۥ يُسَبِّحُونَ بِحَمۡدِ رَبِّهِمۡ … ٧
فرشتگانى كه عرش را حمل مى‌كنند و فرشتگانى كه گردِ آن حلقه زده‌اند ، پروردگارشان را به پاکی می‌ستایند . (غافر/۷)

گؤنک‌ گؤتر‌ن‌ سکیز ملک
‌”سبحان الله‌” دیله‌گی‌دیر (ن نیک نهاد)

توضیحات :
حمله عرش اشراف[بزرگان] ملائكه اند در كشاف آورده كه حق سبحانه جميع فرشتگان را مىفرمايد تا صبح و شام از روى اجلال و اكرام بر حمله[حمل کنندگان] عرش سلام میکنند،
در معالم از شهر بن حوشب نقل مى كند كه حمله عرش هشت اند چهار مى گويند سبحانك اللهم و بحمدك لك الحمد على حلمك بعد علمك و چهار ديگر مى گويند سبحانك اللهم و بحمدك لك الحمد على عفوك بعد قدرتك و گويا ايشان به نسبت كرم الهى با ذنوب بنى آدم اين كلمات مى گويند . (تفسیر حسینی، ص۱۰۵۷)

*

دُلدُل و ملک فرشته :

آزادی:
ـ حاضر ایه‌سی دلدلینگ
بیلرمی سن، کیمدیر، بیلینگ!
مخدومقلی:
ـ حاضر ایه‌سی دلدلینگ
ملک فرشته‌دیر بیلینگ!

توضیحات : دُلدُل نام ماده استر سپید به سیاهی مایل که حاکم اسکندریه به حضرت رسول صلی اﷲ علیه و آله و سلم فرستاده بود، آن حضرت به امیرالمؤمنین بخشیده برای سواری . (غیاث(

*

بیداری در سحر و آمین فرشتگان :

سحر توروپ، دعا قیل،“آمین!” دییسین فرشته
نه باردیر غافل یاتیپ، بیهوده اوتوریشدا
*

کرامُ الْکاتبین :

وَإِنَّ عَلَيۡكُمۡ لَحَٰفِظِينَ ١٠كِرَامٗا كَٰتِبِينَ ١١ يَعۡلَمُونَ مَا تَفۡعَلُونَ ١٢
و بی‌گمان، نگهبانانی [از فرشتگان] بر شما گمارده شده‌اند. که نویسندگانی بزرگوارند؛ آنچه را انجام می‌دهید، می‌دانند [و اعمال نیک و بد شما را ثبت می‌کنند]. (انفطار/۱۰،۱۱،۱۲)

کرامُ الْکاتبین ساغ و سۏلۇنگا
یازیپ، نامانگ تابشیر محشر، قۏلۇنگا

توضیحات : کرام الکاتبین ؛ هر یک از دو فرشته ٔ چپ و راست که ثبت اعمال آدمی کند . صاحب کشف الاسرار در تفسیراین دو آیه آرد: یعنی ملائکی که شما را نگاه می دارند و اعمالتان را در صحائف ثبت می کنند و چیزی از اعمال بنی آدم برایشان مخفی نماند. و گفته اند که منظور از «کراماً» یعنی شتاب میکنند در نوشتن حسنات و بازمی ایستند از نوشتن سیئات به امید استغفار و توبه پس می نویسند گناه و توبه را با هم . (از کشف الاسرار ج 1 ص 406)
*

هاروت و ماروت :

وَٱتَّبَعُواْ مَا تَتۡلُواْ ٱلشَّيَٰطِينُ عَلَىٰ مُلۡكِ سُلَيۡمَٰنَۖ وَمَا كَفَرَ سُلَيۡمَٰنُ وَلَٰكِنَّ ٱلشَّيَٰطِينَ كَفَرُواْ يُعَلِّمُونَ ٱلنَّاسَ ٱلسِّحۡرَ وَمَآ أُنزِلَ عَلَى ٱلۡمَلَكَيۡنِ بِبَابِلَ هَٰرُوتَ وَمَٰرُوتَۚ وَمَا يُعَلِّمَانِ مِنۡ أَحَدٍ حَتَّىٰ يَقُولَآ إِنَّمَا نَحۡنُ فِتۡنَةٞ فَلَا تَكۡفُرۡۖ فَيَتَعَلَّمُونَ مِنۡهُمَا مَا يُفَرِّقُونَ بِهِۦ بَيۡنَ ٱلۡمَرۡءِ وَزَوۡجِهِۦۚ وَمَا هُم بِضَآرِّينَ بِهِۦ مِنۡ أَحَدٍ إِلَّا بِإِذۡنِ ٱللَّهِۚ وَيَتَعَلَّمُونَ مَا يَضُرُّهُمۡ وَلَا يَنفَعُهُمۡۚ وَلَقَدۡ عَلِمُواْ لَمَنِ ٱشۡتَرَىٰهُ مَا لَهُۥ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ مِنۡ خَلَٰقٖۚ وَلَبِئۡسَ مَا شَرَوۡاْ بِهِۦٓ أَنفُسَهُمۡۚ لَوۡ كَانُواْ يَعۡلَمُونَ ١٠٢ (بقره/۱۰۲)
و [یهود] از آنچه شیاطین در [عهدِ] فرمانروایی سلیمان [از علم سحر بر مردم] می‌خواندند پیروی کردند [و مدعی شدند که سلیمان پادشاهی خویش را با سحر استوار کرده است]؛ و [حال آنکه] سلیمان [هرگز دست به سحر نیالود و] کافر نشد؛ ولی شیاطین [که] کفر ورزیدند، به مردم سحر می‌آموختند؛ و [نیز] از آنچه بر دو فرشته «هاروت» و «ماروت» در بابِل نازل شده بود [پیروی کردند]؛ و[لی آن دو فرشته] به هیچ کس چیزی نمی‌آموختند مگر اینکه [قبلاً از روی خیرخواهی به او] می‌گفتند: «ما وسیلۀ آزمایش هستیم؛ پس [با به کار بستن سحر] کافر نشو». [یهودیان] از آن دو [فرشته] چیزهایی می‌آموختند که [بتوانند] توسط آن میان مرد و همسرش جدایی افکنند؛ هر چند بدون اجازۀ الله نمی‌توانستند به وسیلۀ آن به کسی زیان برسانند؛ و چیزی می‌آموختند که [فقط] به آنان زیان می‌رساند و [هیچ] سودی به آنان نمی‌بخشید؛ و قطعاً [یهودیان] می‌دانستند که هر کس [مشتاق و] خریدارِ آن [جادوها] باشد، در آخرت بهره‌ای نخواهد داشت. اگر [حقیقت را] می‌دانستند، [متوجه می‌شدند که] چه بد و زشت بود آنچه خود را به آن فروختند!

توضیحات : «هارُوتَ وَ مارُوتَ نام آن دو فرشته است و ايشان بر آدميان گنهكار طعنه مى زدند حق تعالى فرمود كه ايشان بسته، نفس و هوااند و اگر شما را نيز همان حالت كه ايشان را هست بودى صدور عملهاى بدتر از افعال ايشان از شما امكان داشتى، ايشان استبعاد نمودند
و حق سبحانه نفس بشرى را بديشان داد و براى حكومت خلق بر زمين فرستاد، ايشان بر زمين آمده بر زنى زهره نام عاشق شدند و به سبب شرب خمر بر قتل به ناحق و سجده صنم اقدام نمودند و حق تعالى ايشان را از صعود بر آسمان منع كرد و عذاب بر ايشان در اين جهان مقرر شده و حالا در چاه بابل به موى سر آويخته معذب اند،
و انزال سحر بر ايشان به جهت آن بود كه در آن زمان سحره دعوى نبوت مى كردند و حق سبحانه در زمان حكومت ايشان و قبل از معصيت، اين علم بر ايشان فرستاد و گويند بوجه الهام ايشان را كيفيت اين علم در آموخت تا جمعى زيركان را تعليم دهند و ايشان بر كيفيت سحر و حقيقت آن مطلع شده معارض مدعيان نبوت گردند .» (تفسیر حسینی، ص۳۱)

مخدومقلی‌ تعصیب ادیپ‌ بیر ایشده
‌یر یۆزۆنده‌ تو‌تماق‌ اۆچین سریشده‌
هاروت، ماروت آدلی‌ ایکی‌ پریشده
‌بابیل قو‌یو‌سیندا چایا دوشدی‌لر
*

نکیر و منکر:

منکر و نکیر مسئول عذاب قبر و سؤال از بندگان در قبرهایشان هستند که احادیث صحیح بر آن دلالت دارند.

مُنکر، نکیر دار قبردا
‌سو‌راغ‌، سوال قیلماق‌ حقدیر
ادن‌ ایشلرینگ سو‌رالار
گون‌ قیزار، میزان‌ قو‌رو‌لار
*
جانینگ آلیپ‌ قو‌ش‌ قولتوغینا سالارلار
جسدینگنی‌ یر اویونده‌ قو‌یارلار
“من‌‌ ر‌بک‌؟” دییپ‌ منکر نکیر گلرلر
سوالی‌غا جواب یامان‌ قین‌ گلر
*
آخرت اؤیۆنه‌ التیپ‌ سالارلار
حق‌ رحمت اتسین‌ دییپ‌ دعا قیلارلار
“من‌ ربک‌؟” دییپ‌، منکر- نکیر گلرلر
جوابین‌ برمه‌سنگ، وای‌لاری‌ باردیر
*
قۏ‌قۇشیپ‌ اعضالاریم‌، هَیبَتدا آلسا جانیمی
«ربّینگ کیم‌؟» دییپ‌ سۏ‌رسالار منکر-نکیر اعمالیمی‌
مو‌ندا حاصل قیلماسام‌ همراه‌‌ نورِ ایمانیمی‌
اول قیامتدا نه‌ یوز بیرلن‌ سانگا بارغای‌ منأ
*
منکر، نکیر دار گؤر ایچره‌ گلرلر
“تانگری‌، پیغامبرینگ کیم‌؟” دییپ‌ سورارلار
بیلمز ارسنگ، چوخ‌ عذابلار بررلر
گرزی‌ بار و، قهر بار و، هیبت‌ بار
*
منکر-نکیر سۏرار، قۏیماز خوشونگا
هیچ هارایینگ یتمز دگره‌ داشینگا
یاغشی‌-یامان‌، ادن‌ ایشینگ باشینگا
بیرین‌-بیرین‌ قایدیپ‌ گلسه‌ گرکدیر
*
قیلنی قیرقا بؤلمأگه منکر نکیر تاییار بار
موندا بیر آزار برسنگ، اوندا یوز مونگ آزار بار
*
اول منکر و نکیرلر، دورمادی‌لار بیر زمان
شول یرده ربّیم گوروپ، دوغری مکانا گلدیم
*

فرشتگان نگهبان دوزخ (زبانیه) :

زبانیه ملک‌لر گرزینی تۇتمۇش
تره‌زی قۇرۇلمیش، گۆن نۇری گیتمیش
*
زبانیه ملک‌لر
قوللاریندا گُرز دألمی؟
سکیز عرشی گؤترن
”لا اله” ورز دألمی؟
*
گر اولوم بولسا ایدی، ایستأردینگ اؤلگه‌ی سن او گون
گُرزی آستیندا ملک ضربیندا قالغای سن او گون
*

عزازیل :

عزازیل کلمه عبری به معنی عزیز خدا، لقب ابلیس پیش از رانده شدن که از جملۀ مقرّبان بود. (فرهنگ عمید)

قوللوق ایلأپ قایم خذمتدا دۇردی
ملک‌لر سرینده آنگا یر بردی
آدم سجده‌سینده تکبّر اۇردی
عزازیل‌غا طوقی دۆشن گۆن‌لر، هی!
*
اۏتدان عزازیل یارالدی
یدی قات یرده جای آلدی
قوللوق ایلأپ، گؤگه قالدی
استادی ملک‌لر بۏلدی
*
مخدومقلی، سوز دیینگده، سوز آخرین آنگلاغین
ارسه عزازیلی شیطان قیلان اول زبانی‌دیر
*

مَلِک لر (فرشتگان) :

قو‌للو‌غیندا گۆن‌ خجالت‌ ایچره‌ قالمیش‌ هم‌ زمین
‌هم‌ فلک‌ اۆزره‌ ملک‌لر، دییدی‌لر صد آفرین‌
*
یارادان‌ الله‌دان‌ فرمان‌ یتیشسه
‌یتمیش‌ مۆنگ صف‌ ملک‌ دۆشر بو غُصّا‌
هر صَفی‌ إنس، جِنا یتمیش‌ مۆنگ حِصّه‌
آلیپ‌ گلیپ،‌ یر یۆزۆنه‌ چؤکرلر
*
مُحَمَّد گلر دییپ‌ آسمان‌ ایشیگنه
‌ملک‌لر مُشک‌ ایله‌ عنبر ساچدی‌لار
باغلی‌ ا‌ردی‌، آچیلمازدی‌ او‌ّلدان‌
قیرق‌ گوندن‌ ایلری‌ قاپی‌ آچدی‌لار
*
اول جانور اؤلر، خلق‌ اوندان‌ دینار
اۏغۇل، قیز آز دورار، خلق‌ اۇجی‌ سینار
آدم‌ سای‌ اۏن‌ ملک‌ آسماندان‌ اینر
آغلاشیپ‌، هر یردن‌ صد فغان‌ گلر
*
اینانماسانگ، خبر آلغیل‌ عارفدان
‌آندان‌ سونگ دیله‌گیل‌، گل شو غریبدان‌
سامِرّا دشتینه‌، مشرق- مغربدان‌
ملک‌لر ضرب او‌رو‌پ‌ سۆرسه‌ گرکدیر
*
گورمه‌سم‌ سویله‌من‌ او‌ی‌ بیله‌ چندن‌
مقصدینا‌ یتر ییقیلان‌ چیندان‌
یاری‌سی‌ ملک‌دن‌، یاری‌سی‌ جیندان
‌مجاورسیز بۏلماز اۆستی‌ آتامینگ
*
ییلانلار چیرپینیپ هاشلار
ملک‌لر جانینگا باشلار
ایچیان‌لار اؤورۆلیپ دیشلأر
تنینگنی، بی‌نماز چرکین
*
ملک‌لر گوتریپ‌، گُرزلر اۇرارلار
اندامینگدان‌ سوو د‌ک‌ آقار زَهَرلر
هاشلاشیپ‌ دۇرارلار یانینگدا مارلار
اندامینگدان‌ سۏرار قانینگ، غیبتکش‌
*
ملکلر میداندا توتوپ‌ ا‌گلأرلر
تامو‌غ‌ اورتاسیندا التیپ‌ باغلارلار
سینه‌لارینگ جیغیر-جیغیر داغلارلار
کؤپ‌ قالار سن‌ قارا گونده‌، چیلیم‌کش‌
*
قطره قطره نوروندان جمعی ملک‌لرنینگ باری
بیر عزیز آدم یارادیپ بارچاغا خان ایله‌‌‌دی

***

توضیحات: وظایف ملائکه

«ملائکه لشکری از لشکریان الله تعالی هستند و خداوند بسیاری از اعمال بزرگ را به آن‌ها سپرده است. وظایف آن‌ها بزرگ است و بخشیدن قدرت به آن‌ها بر تأیید آن صحه می‌گذارد. و بر اساس شأن و مقامشان کارهایی به آن‌ها واگذار کرده است:
۱- از آن‌ها جبریل مسئول وحی از طرف الله تعالی به سوی پیامبران علیهم الصلاه و السلام می‌باشد. او افضل ملائکه و گرامی‌ترین آن‌ها نزد خداوند است و خداوند او را با دو صفت قوت و ادای امانت مهم (وحی الهی به پیامبران) وصف کرده است.
۲- و از ملائکه میکائیل علیه السلام مسئول باران و نباتات است و ذکر او در قرآن [البقره: ۹۸] آمده است.
۳ـ و از ایشان اسرافیل علیه السلام مسئول صور است، صور به معنی شیپور بزرگ است که در آن می‌دمند. اسرافیل سه بار در صور می‌دمد: نفخه هراس، نفخه مرگ و نفخه زنده شدن. [النمل: ۸۷، الزمر: ۶۸] و او سومین ملائکه افضل است .
همچنین در سنت نیز در دعای پیامبر صلی الله علیه و سلم در نماز شب آمده که می‌فرمود: «اللهم رب جبریل ومیکائیل وإسرافیل)«ای پروردگار جبریل، میکائیل و اسرافیل …(. به خاطر همین علما این سه ملائکه را افضل تمام ملائکه‌ها می‌دانند.
۴ـ و از ایشان، ملک الموت عزرائیل علیه السلام مسئول گرفتن ارواح است. [السجده: ۱۱] ملائکه‌هایی به ملک الموت کمک می‌کنند. بنده را بر حسب عملش، اگر محسن و نیکوکار باشد در بهترین شکل و اگر گنهکار باشد در بدترین شکل جان او را می‌گیرند. [الأنعام: ۶۱]
۵- و از ایشان، ملائکه کوه‌ها است،
۶- و از ایشان ملائکه رحِم است،
۷- و از آن‌ها ملائکه‌هایی هستند که حامل عرش می‌باشند[المؤمن:۷ الحاقه: ۱۷]
۸- و از جمله آن‌ها نگهبان بهشت است[الزمر: ۷۳ الرعد: ۲۳]
۹- و از جمله آن ملائکه‌ها، نگهبان جهنم است. از او به خدا پناه می‌بریم و ایشان ملائکه قهر و غضب هستند که رأس آن‌ها ۱۹ نفر می‌باشند. [المؤمن: ۴۹- العلق: ۱۷-۱۸- المدثر: ۳۰-۳۱]
۱۰- و از جمله آن‌ها، زائران بیت المعمور است.
۱۱- و از آن جمله ملائکه‌هایی هستند که می‌گردند و بر مجالس ذکر سایه می‌افکنند.
۱۲- و از آن‌ها کسانی هستند که نویسندگانی گرامی‌اند و کارشان نوشتن اعمال خلق است و بر آن‌ها نگهداری می‌کنند. [الإنفطار: ۱۰-۱۲، ق: ۱۷-۱۸]
۱۳- و از ایشان منکر و نکیر مسئول عذاب قبر و سؤال از بندگان در قبرهایشان هستند که احادیث صحیح بر آن دلالت دارند.

این‌ها مشهورترین ملائکه هستند که نصوص به وسیله ذکر وظایف و اسم‌هایشان آمده است، بر بنده ایمان به آن‌ها به صورت معین و تصدیق کردن آنچه که نصوص در حق آن‌ها بر آن دلالت دارد واجب است. و الله تعالی اعلم.»
(برگرفته: از وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت)

منابع :

۱. قرآن مجید

۲. نرم‌افزار دیوان مخدومقلی فراغی ، با همکاری استادان عطا گزلی، تاقی ‌زاده ، گری

۳. سایت جامع التفاسیر و الترجمات

۴. سایت خبرگزاری بین المللی قرآن ، ایکنا

. ۵ـ پایگاه اطلاع رسانی حوزه

۶- وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت

۷. تفسیر نور، تفسیرحسینی، تفسیر نورالکلام

۸.فرهنگ عمید و غیاث اللغات

https://www.cfctc.ir/wp-content/uploads/2021/05/IMG09042811.jpg 404 606 edmin https://www.cfctc.ir/wp-content/uploads/2021/04/logo3-300x103.png edmin2022-12-16 20:01:002022-12-16 20:01:00فرشتگان الهی در دیوان فراغی
edmin

نظریه انقباض و انبساط عالم

1401/07/16/در نظریه ها, ریاضی دانان جهان اسلام

آکادمی فیزیک جهان اسلام؛

نظریه های فیزیک دانان مسلمان؛

محمد عبدالصمد(صمد)بدراق نژاد؛

نظریه انقباض و انبساط عالم؛

تئوری۱، اعداد محتوای همه اطلاعات جهان را داراست، این تئوری به ما می گویدکیهان دریک نقطه ای بسیار بسیار درحال بزرگ شدن است،ودر نقطه ایی دیگر بسیار بسیار درحال کوچک شدن می باشد،از نظر علم ریاضی کیهان مانند تابعی است که روی همه بازه ها، یکنوا است، پس خواهیم داشت؛ جهان مانند توابع صعودی و نزولی می باشد، تعریف دقیق به صورت زیر است؛

۱-تعریف،فرض کنید f روی بازه ای تعریف شده است،گفته می شودکه f روی آن بازه صعودی است، اگر وفقط اگر به هر x1 و x2 ،در آن بازه، f(x1)<f(x2) ، x1 <x2

۲-تعریف،فرض کنید تابع f روی بازه ای تعریف شده است،f را، روی این بازه نزولی گویند، اگر و فقط اگر به ازای هرx1 و x2 ازاین بازه x1<x2 ، f(x1)>f(x2)

اگر جهان مانند تابعی باشد که دربازه ای صعودی یا نزولی باشد،گوییم که تابع روی آن بازه،یکنوا است.

توضیح اول؛

تئوری ۱،واعداد مدلی نامتناهی با داده های عددی می باشد و قابل رصد و ما را برای پاسخ دادن به درستی یا نادرستی نظریه های بنیادین فیزیک نوین رهنمون می کند،گیتی ناحیه ای متفاوت با آنچه که در پیرامون ما وجود دارد نخواهد بود.

توضیح دوم؛

نظریه انقباض وانبساط عالم انگاره عجیب وناشدنی نیست،اما فکر می کنم اخترشناسان با این نظریه باید کنار بیایند،ما درتئوری اعداد با مثبت بی‌نهایت بزرگ تر،ومثبت بی نهایت کوچکتر مواجه هستیم،به همان اندازه فضا نامتناهی است.

توضیح سوم؛

نظریه انقباض وانبساط عالم نظریه شهودی نیست بلکه با آزمون پذیری تئوری ۱،واعداد نظریه ای است که قابل تجربه پذیر می باشد،در تئوری ۱،اعداد دربی نهایت آغاز درحال کوچک شدن در بی نهایت پایان درحال بزرگ شدن می باشد، بخاطر بسپارید آفرینش در نظم وجودی خود از تکنیک واحدی پیروی می کند.

توضیح چهارم ؛

هر کهکشان درجهان عضو بسیار کوچک درمقابل کهکشان های بسیار بزرگتر می باشد.

توضیح پنجم؛

براساس آخرین یافته های علمی دانشمندان اروپای غربی ،آمریکا و آکادمی علوم شوروی، کیهانی که می بینیم هرسال به اندازه‌ی یک سال نوری بزرگتر می شود، چون نور فرصت می یابد از مسافتی دورتر به ما برسد.

توضیح ششم؛

تئوری ۱،واعداد به ما می گوید،نامتناهی بودن فضا الگویی است که حتی ذرات هم از آن پیروی می کنند،دانشمندان به این نتیجه رسیدند، فضای ورای گیتی مشاهده پذیر خودمان سرشار است از کهکشان ها و ستارگان و سیارات.

توضیح هفتم؛

هر نقطه ای را که در کیهان مشاهده می کنیم در مقایسه با عظمت کیهان قابل مشاهده نیست،به چشم نمی آید.

توضیح هشتم؛

تئوری ۱،و اعداد به ما می گوید قوانین و نظریه های علمی حاکم برجهان دگرگون ناپذیر و روی پایه های یکسانی درکل کیهان مشارکت دارند، اگر چنین نبود جهان از هم می گسیخت، نظم گیتی به خاطر همگانی بودن قوانین حاکم بر جهان می باشد.

توضیح نهم؛

اگر تئوری ۱،و اعداد را بشناسیم، به شناخت ما از ویژگی ساختار پیچیده ریاضی، جهان و علوم کمک بسیار ی خواهد نمود، پیوند جهان با علم ریاضی اساسی و گریز ناپذیر است.

توضیح دهم؛

تئوری ۱،و اعداد مدل استاندارد آکادمی فیزیک جهان اسلام می باشد، و نامزدی برای دریافت عنوان نظریه همه چیز،ما در بنیاد فرهنگی نظریه همگرایی تمدن ها،با تئوری ۱،و اعداد در پروژه(انسان،جهان،ریاضیات) که اولین پروژه بنیادی جهان اسلام می باشد، این پروژه با الهام از آیات قرآن، عرفان و فلسفه الهی اسلامی مطرح شده است، و از نظر علمی درکشور ایران و جهان اسلام عملیاتی شده است، آنچه که حائز اهمیت است، با استفاده از تئوری ۱ و اعداد، فلسفه، عرفان، فیزیک، شیمی و پزشکی و همچنین سایر علوم رابا موفقیت توضیح دادیم و این راه پایانی نخواهد داشت، زمانی که این جملات را می نویسم انسان های دانشمند و بزرگی در ایران وجهان اسلام هستند که آخرین دستاوردهای علمی را در همه رشته ها ترجمه، تالیف و در دانشگاه ها تدریس می کنند و خیلی خوشحالم عضو کوچکی از جامعه علمی کشور ایران، جهان اسلام و جهان علم هستم.

منابع و ماخذ؛

۱-تئوری ۱،اولین تئوری بنیادی جهان اسلام، مولف؛ صمد بدراق نژاد، انتشارات مختومقلی فراغی
۲- حساب دیفرانسیل و انتگرال و هندسه تحلیلی، ترجمه و تالیف؛ خلیل پاریاب
۳- امکان پذیری هایی درموازات، مجله ساینتفیک امریکن؛ ترجمه رامین رامبد، انتشارات مازیار
۴-poossibilitis in parallel seeking the MUltiverse

https://www.cfctc.ir/wp-content/uploads/2021/05/note-taking.png 1050 1400 edmin https://www.cfctc.ir/wp-content/uploads/2021/04/logo3-300x103.png edmin2022-10-08 18:55:582022-10-08 19:03:51نظریه انقباض و انبساط عالم
edmin

آراء و اندیشه های مخدوم قلی فراغی از دیدگاه قرآن و احادیث نبوی (۳۱)

1401/04/06/در آرا و اندیشه ها, دیدگاه، نظریه ها قوانین علمی, مختوم‌قلی فراغی
بسم الله الرحمن الرحیم

آراء و اندیشه های مخدوم قلی فراغی از دیدگاه قرآن و احادیث نبوی (۳۱)

(با همکاری بنیاد فرهنگی نظریۀ همگرایی تمدن ها)
تحقیقی جدید از: حافظ اراز محمد آخوند یمرلی

اشیایی که عارف مخدومقلی فراغی دنیا را به آنها تشبیه کرده اند :

۱ـ دنیا مانند مردار:
۱ـ دنیا مردار است و جویندگان آن سگان اند :
دنیا مردار، اول ییلانینگ زهریندن‌
توی‌ دوکولر، قانات قیرلار، پر گیدر
«دنیا مُردار: اشاره است به «الدُّنْيَا جِيفَةٌ وَ طُلّابُهَا كِلَابٌ‏» (کشف الخفاء، ۱\۴۰۸). دنيا مُرداراست و جویندگآنش سگان اند.ن ناقدان حدیث آن را از موضوعات دانسته اند .» (منطق الطیر، عطار نیشابوری، تعلیقات شفیعی کدکنی ص ۵۳۰)
*
۲ـ دنیا چون ماری خوش خط و خال:
دنیا ماردیر، یاستانیب سن یاتیپ سن
اینجالارمی بیله یاتان مار بیله؟
و بعضی در این خصوص دنیا را تشبیه نموده اند: به ماری که ظاهر آن نرم و هموار، وباطنش زهر قتال است. و هر که ظاهر و باطن او را شناخت حقیقت آن را می شناسد.
*
۳ـ دنیا همچو زن عجوزه هزار داماد:
دنیا زن‌ دیر، کؤپ‌ اویناشلی‌، اری‌ بیر
بیر اؤپۆشده‌ اتینگ، قانینگ سۏ‌رۇبییر
توضیح :
در مخالفت ظاهر دنیا و باطنش گفته اند که: دنیا مانند پیرزنی است متعفن که ظاهر خود را زینت دهد و خود را به انواع حلی و زیور بیاراید تا مردمان را به خودفریفته سازد، و ایشان فریب آن را خورده با آن دست در آغوش نمایند، چون نقاب ازچهره آن بردارند و بر باطن آن خبردار گردند ببینند عجوزه ای است کریه صورت، قبیح سیرت، به انواع قبایح موصوف، و به اقسام معایب معروف.
*
۴ـ دنیا چونان دختری زیبا و پاکیزه:
نصحیتیم‌ بو‌دو‌ر، بیان‌ ایله‌سم‌
جلوه‌لی‌ پاکیزه‌ قیزدیر بو دنیا
شیوه‌ سینی‌ آیدیپ‌، عیان‌ ایله‌سم
‌عالمه‌ آشکار سوزدور بو دنیا
*
آرامی‌ قراری‌ یوقدور، گزه‌گن‌
آل-یاشیل گیینیپ‌ اؤزون‌ بزه‌گن‌
بیر شۇم صفت گۆلۆمسیران قیز اکن
‌آدم‌ اوغلون‌ یره‌ سالدی‌ بو دنیا
*
۵ـ تشبیه دنیا به زن فاحشه:
اۏینی‌ بیلن‌ خلقینگ کۆنگلۆن‌ آلادی
‌قاشین‌ قاقیپ‌ غمزه‌ بیلن‌ گۆلر‌دی‌
هر ایکی‌ گون‌ بیر أر حالاپ‌ آلادی‌
اقراری‌ یوق‌ اؤزی‌ لَولی‌ بو دنیا
*
دوستلار، هوس اتمأنگ لۏلی‌ عیالی‌
سیزی‌ آلدار، کؤپدور آنینگ خیالی‌
*
۶ـ شباهت دنیا به خواب دیدن:
دایانمانگ بختا‌، اقبالا
دۏلانار یۆز مۆنگ خیالا
اعتبار یۏق‌ گنجه‌، مالا
دنیا منگزأر دۆیشۆمیزه‌
*
فراغی‌، دنیا دۆیشدور
دۆیش‌ گورسنگ، دویبی‌ هیچدیر
جهاندا یامان‌ ایشدیر
قۇ‌ری‌ گلیپ‌، بۏ‌ش‌ گیتمک‌
*
۷ـ دنیا بسان دریای ژرف و عمیق و خطرناک:
بو دنیا بیر دۆیپسۆز دریا
غرق‌ ادر، بولما بی‌پروا
مغرور بولما مالِ‌ دنیا
گزکلی‌ نَوبتا‌ منگزأر
*
۸ ـ دنیا همچون کاروانسرایی قدیمی که خلایق دائم از آن گذر کنند :
بو دنیا، بیلسه‌نگیز، کؤنه‌ سارای‌دیر
خلایق،‌ کرون‌ دیر، گچر یارانلار
*
غافل بو‌لمانگ، دنیا گلن‌ اؤترلر
مو‌ندا خوشوقت بو‌لمانگ، باردیر بترلر
چکیلر کرون‌لر، یؤریر هاطارلار
بیر ایزی‌ اۆزۆلمز گؤچدۆر یارانلار
*
دُنیا بیر منزلدیر گلیپ-گچرگه‌
بو منزیله‌ گلگن‌، گیتمه‌یین‌ قالماز
*
مخدومقلی، گلن، گچر
بو گُذره قۏنان، گؤچر
*
دوستلار بو دنیاگه‌ یۏقدو‌ر اعتبار
کیمسه‌ گلیپ‌، کیمسه‌ گیدیپ‌ بارادیر
*
تخم‌ سال، اورار سن‌، گلدینگ بو جایا
عُمرۆنگنی‌ گچیرمه‌ بیهوده‌ ضایا
نظر ایلأر سیزلر او‌شبو‌ دنیایه
‌گلن‌ گچر، دو‌رماز، کونه‌ سارای‌دیر
*
بو دنیا فانی‌ دیر، تو‌تماز بنانی
‌بو دنیأگه‌ گلن‌  گچیپ‌ بارادیر
*
بو دنیا بیر سرای دیر،
گلن گچیپ بارای دیر
*
۹ـ دنیا بازیگری کهنه کار که همه را می فریبد :
دوستلار، بیل باغلامانگ کونه‌ دنیاگه
‌بو دنیا بازیگر، بیلینگ، آل ادر
اوزونگی‌ تاشلاییر دریا دویبونه
‌آلار جانینگ، سوزلار تیلینگ لال ادر
*
دنیا اوّ‌ل بَدَل، قَلْبدیر، قلّا‌بدیر
چرخِ‌‌ چنبر بازیگرِ کذّابدیر
*
مالِ دنیا اسسی برمز،
بازیگر دیر، آلدا دیر(ص۳۷۰ )
*
بو دنیا بازی‌گأردیر
بازی‌سین چالدی گیتدی
گُمراه اتدی نیچأنی
یولداش دییپ آلدی گیتدی
*
۱۰ـ دنیا به گردوی پوسیده و پوک ماند :
بو دنیا دونوپدیر بیر چویروک‌ حو‌زا
گورونگ، آدمزادی‌، نه‌ خیال ادر؟!
*
۱۱ـ دنیا مثل یک دریا و آدم حباب آن است :
دنیا بیر دریادیر، آدم‌ حُبابدیر
حُباب سوودا باقی‌ قالماز، یارانلار!
*
۱۲ـ دنیا دروغگویی که به عهد و پیمانش عمل نکند :
دنیا یالانچیدیر، حرص‌ و هوسدیر
یالانچیغا بیل باغلاماق‌ عبث‌دیر
حرامی‌دیر، حرامزادا‌  نأکسدیر
بیر عهد و پیماندا دورماز، یارانلار! (ص۱۱۷)
*
۱۳ـ این دنیا به مثابه خُفّاش (موش کور) در حال جویدن ریشه ها :
بو دنیا بیر کور سیچانینگ مثالی‌
کوکلری‌ بیربه-‌بیر کرتیپ‌ دو‌رو‌پدیر
*
۱۴ـ شباهت دنیا به رنگ آسمان :
من‌ دنیانی‌ آسمانداقی ‌رنگ بیلدیم
‌ایسسی‌-ایسسی‌ آسیلیشدیم‌، سونگ بیلدیم‌
ایمدی‌ آنینگ بارین‌- یوغون‌ دنگ بیلدیم‌
سود قایسی‌ دیر، زیان‌ قایسی‌، بیلمه‌دیم‌
*
۱۵ـ این دنیای فانی چون مار هفت سر است :
دنیا یدی‌ باشلی‌ یالماوۇز ماردیر
قاچغانلار قوتولماز بو بلالاردان‌!
*
۱۶ـ دنیای پوچ و هیچ :
بو دنیانی‌ گؤچۆپ‌ بارغان‌ گوچ بیلدیم‌
ایشینی‌ بد آنگدیم‌ اؤزۆن‌ پوچ بیلدیم‌
اؤنگۆن‌ اۏ‌یۇ‌ن‌ بیلدیم‌ سۏنگۇن‌ هیچ بیلدیم‌
تیریک ارکن، اؤلی‌ بو‌لو‌پ‌ قالیپ‌ من‌
*
۱۷ـ دنیا بند است و تن پرده :
مخدومقلی‌ دییر مرده
‌دنیا بنددیر، تن‌ پرده‌
بو باشیم‌ سانسیز درده‌
دوشدی‌ دیییپ‌ آغلارین‌
*
۱۸ـ دنیا مانند سیلاب و عمر همچون کشتی است :
شیرین‌ جان‌ رشته‌سی‌ تنده‌ اۏسال دیر
نفسینگ بیر مگس دیر، مال بیر عسل دیر
دنیا آبِ سیل دیر، عمر بیر سال دیر
عُمره‌ اعتبار یۏق‌، نأگه‌ یاتیپ‌ سن
*
۱۹ـ  دنیا مانند صدای رعد و برق آسمان است که فوراً باران ببارد :
بو دنیا غوغادیر، بیر قالماغال دیر
کیمی‌ بر-ها-بر دیر، کیم‌ آل-ها-آل دیر
ییگیتلر، بو دنیا شو‌نگا مثال دیر
برق‌ او‌رار آسماندا، باران‌ اگلنمز
*
۲۰ـ دنیا چون دریا، و تن همچون کشتی :
مۆنگ عشق ایله مالِ دنیا ییغار سن
بیر شای اوچین یوز کؤنگۆلگه دگر سن
دنیا ــ دریا، تن بیر سال‌دیر، آغار سن
قاچانا دنگ تای گیدر سن دۆز بیله
*
۲۱ـ این دنیا همچون خاری خشکیده است :
بو دنیا سالینان بیر قۇری خاردیر
آیلانیپ، دۏلانیپ، قیلغیل نمازی

منابع :

 ۱. قرآن مجید
 ۲. نرم‌افزار دیوان مخدومقلی فراغی ، با همکاری استادان عطا گزلی، تاقی ‌زاده ، گری
۳. سایت جامع التفاسیر و الترجمات
۴. دیوان فراغی چاپ قاضی
۵. ترجمه فارسی اشعار فراغی مجموعه ۴ جلدی گروه مترجمین
۶. منطق الطیر، عطار نیشابوری، تعلیقات شفیعی کدکنی

 

https://www.cfctc.ir/wp-content/uploads/2021/05/IMG09042811.jpg 404 606 edmin https://www.cfctc.ir/wp-content/uploads/2021/04/logo3-300x103.png edmin2022-06-27 11:21:342022-06-27 11:21:34آراء و اندیشه های مخدوم قلی فراغی از دیدگاه قرآن و احادیث نبوی (۳۱)
edmin

آراء و اندیشه های مخدوم قلی فراغی از دیدگاه قرآن و احادیث نبوی (۳۰)

1401/03/28/در آرا و اندیشه ها, دیدگاه قرآن و احادیث نبوی, مختوم‌قلی فراغی

بسم الله الرحمن الرحیم

آراء و اندیشه های مخدوم قلی فراغی از دیدگاه قرآن و احادیث نبوی (۳۰)

(با همکاری بنیاد فرهنگی نظریۀ همگرایی تمدن ها)

تحقیق و بررسی : حافظ اراز محمد آخوند یمرلی

(صفحۀ ۱۴۲ تا صفحۀ ۱۴۹ بر اساس نسخۀ قاضی فراغی)

 

(صفحۀ ۱۴۰)

1- سلیمان (ع) تنها وارث نبوت و حکومت داود (ع):

وَوَهَبۡنَا لِدَاوُۥدَ سُلَيۡمَٰنَۚ نِعۡمَ ٱلۡعَبۡدُ إِنَّهُۥٓ أَوَّابٌ ٣٠ (ص/۳۰)
و سلیمان را به داود عطا کردیم؛ نیکو بنده‌ای بود [و] بی‌تردید، بسیار توبه‌کار بود.
وَوَرِثَ سُلَيۡمَٰنُ دَاوُۥدَۖ … (نمل/۱۶)
و سلیمان از داود [علم و نبوت و پادشاهی را] میراث برد …

داود پیغامبرینگ اۏغلی
‌اول سلیمان‌ پادشادیر
*
و نیز در این مورد:

داوود اؤلدی، فرزندینه یر قالدی
خداییمدان اۏنگا بیر یۆزۆک گلدی (ص۳۳۹ )
*

(صفحۀ ۱۴۴)

2- کافران اهل ظلمت و تاریکی اند :

ٱللَّهُ وَلِيُّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ يُخۡرِجُهُم مِّنَ ٱلظُّلُمَٰتِ إِلَى ٱلنُّورِۖ وَٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ أَوۡلِيَآؤُهُمُ ٱلطَّٰغُوتُ يُخۡرِجُونَهُم مِّنَ ٱلنُّورِ إِلَى ٱلظُّلُمَٰتِۗ أُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلنَّارِۖ هُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ ٢٥٧ (بقره/۲۵۷)
الله یاور [و کارسازِ] کسانی است که ایمان آورده‌اند؛ آنان را از تاریکی‌ها به سوی نور بیرون می‌بَرد؛ و کسانی ‌که کافر شدند، [کارساز و] یاورشان طاغوت است [که] آنان را از نور [ایمان و علم] به سوی تاریکی‌ها[ی کفر و نادانی] بیرون می‌بَرد. آنان اهل آتش هستند [و] در آن جاودانند.

مخدومقلی‌:
نه‌ ظلماتدیر، قمر شعله‌سین‌ سالماز؟
او‌ستاد بو‌لسانگ، بیزه‌ مو‌ندان‌ خبر بر!

ذنوبی:
کفّار اهلی‌ ظلماتدیر قمرسیز
بیزی‌ او‌ستاد بیلسنگ، خبر بیله‌دیر!
*

۳ـ عالم بی عمل، درخت بی ثمر است:

يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لِمَ تَقُولُونَ مَا لَا تَفۡعَلُونَ ٢ كَبُرَ مَقۡتًا عِندَ ٱللَّهِ أَن تَقُولُواْ مَا لَا تَفۡعَلُونَ ٣ (جمعه/۲،۳)
ای کسانی که ایمان آورده‌اید، چرا چیزی را می‌گویید که [به آن] عمل نمی‌کنید؟ نزد الله سخت ناپسند [و موجب خشم] است که چیزی را بگویید که [به آن] عمل نمی‌کنید.
أَتَأۡمُرُونَ ٱلنَّاسَ بِٱلۡبِرِّ وَتَنسَوۡنَ أَنفُسَكُمۡ وَأَنتُمۡ تَتۡلُونَ ٱلۡكِتَٰبَۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ ٤٤ (بقره)
مَثَلُ ٱلَّذِينَ حُمِّلُواْ ٱلتَّوۡرَىٰةَ ثُمَّ لَمۡ يَحۡمِلُوهَا كَمَثَلِ ٱلۡحِمَارِ يَحۡمِلُ أَسۡفَارَۢاۚ … (جمعه/5)

مخدومقلی‌:
ـ اول نه‌ باغدیر، آندا میوه‌ تاپیلماز؟
ذنوبی:
ـ عملسیز عالم‌لار باغدیر ثمرسیز

توضیح :
«عالم بی عمل، به درخت بی ثمر، ابر بی باران، نهر بی آب، زنبور بدون عسل، سوزن بدون نخ و الاغی که کتاب حمل می کند، تشبیه شده است. عمل، حجّتی بر علیه انسان است. علم بدون عمل، حجّتی بر علیه انسان است. علمی که به آن عمل نشود، مانند گنجی است که از آن انفاق و استفاده نشود.
در روایات، عالم بدون عمل به درخت بدون فایده و میوه تشبیه شده است و معمولاً مردم از آدمی که به حرفش عمل نمی‎کند بدشان می‎آید.
پس آدمی که سر حرفش نمی‌ماند و به سخنی که می‎گوید عمل نمی‌کند، هم مبغوض خالق است و هم مبغوض مخلوق. مراد از عمل کردن به سخن، سخن درستی است که می‎گوید نه سخنان نادرست و بی‎پایه که اصلاً نباید به آن‌ها عمل کند. » (۳)
*

(صفحۀ ۱۴۷)

۴ـ دنیا بازیچه است و آخرت حیات حقیقی:

وَمَا هَٰذِهِ ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَآ إِلَّا لَهۡوٞ وَلَعِبٞۚ وَإِنَّ ٱلدَّارَ ٱلۡأٓخِرَةَ لَهِيَ ٱلۡحَيَوَانُۚ لَوۡ كَانُواْ يَعۡلَمُونَ ٦٤ (عنکبوت/۶۴)

این زندگی دنیا جز سرگرمی و بازی نیست؛ و قطعاً، سرای آخرت فقط زندگی (حقیقی) است، اگر (برفرض) می دانستند.

دوستلار، بیل باغلامانگ کونه‌ دنیاگه
‌بو دنیا بازیگر، بیلینگ، آل ادر

*

و نیز ابیاتی دیگر در مورد مذمّت دلبستگی دنیا و بازیگری دنیا :

حریص‌ نفسینگ اؤتدۆرمز
قاچار دنیا، یتدیرمز
عُمرونگ اؤتر، توتدورماز
بو بازیگر زمانا (ص۷۶ )
*
دنیا اوّ‌ل بَدَل، قَلْبدیر، قلّا‌بدیر
چرخِ‌‌ چنبر بازیگرِ کذّابدیر
دنیا بیر دریادیر، آدم‌ حُبابدیر
حُباب سوودا باقی‌ قالماز، یارانلار! (ص۱۱۷ )

دنیا یالانچیدیر، حرص‌ و هوسدیر
یالانچیغا بیل باغلاماق‌ عبث‌دیر
حرامی‌دیر، حرامزادا‌ نأکسدیر
بیر عهد و پیماندا دورماز، یارانلار! (ص۱۱۷)

مخدومقلی‌، دنیا فانی‌دیر، فانی
‌حسرت منزلی‌دیر اؤلومینگ کأنی‌
بازاریندا متاع‌ آدمینگ جانی
‌ آندان‌ باشغا متاع‌ بۏلماز، یارانلار! (ص۱۱۷ )
*
مالِ دنیا اسسی برمز،
بازیگر دیر، آلدا دیر(ص۳۷۰ )

توضیحات:

۱ـ «لَهْو» به معنای سرگرمی و کارهایی است که انسان را به خود مشغول می دارد و از مسائل اصولی زندگی منحرف می کند و دنیا نیز این گونه است.
۲ـ «لعب» به معنای کارهایی است که نوعی نظم و هدف خیالی دارد و انسان را به بازی می گیرد.
در بازی، یکی وزیر، یکی فرمانده ی لشگر و یکی دزد می شود، ولی در پایان بازی روشن می شود که همه ی نقش ها خیالی بوده است.
۳ـ «حَیَوان» حیات حقیقی که فنا و رنج و ناراحتی و ترس وتضاد در آن نیست و انسان ها به دنبال خیالات و بازیگری نیستند، همان زندگی اخروی است. » (۵)
*

(صفحۀ ۱۴۸)

۵ـ آیا پاداش نیکی جز نیکی است ؟!

هَلۡ جَزَآءُ ٱلۡإِحۡسَٰنِ إِلَّا ٱلۡإِحۡسَٰنُ ٦٠ آیا پاداشِ نیکی جز نیکی است؟ (رحمن/۶۰)
*
ضرب المثل عربی: الإِنسانُ عَبیدُ الإِحسان
انسان بندۀ احسان و محبّت است .
*
شعری عربی :
أحِسن إلی النّاس تستعبد قلوبهم
فَطالما استعبد الإنسانَ إحسانُ.

ترجمه : به مردم نیکی کنید تا دل هایشان را به دست آورید، چه بسا احسان و نیکی کردن قلب انسان را به بند می کشد

بریمینگ بو‌لسا هر قاندا
گورن‌ سانگا بولار بنده‌
*

ابیاتی در بارۀ خیر و احسان کردن:

تانگلا اول توفیق‌لی قول‌لار مرشدینه دالدا دیر
هر کیشی احسان ادر، احسانی آنینگ آلدا دیر
*
آت برن ــ براق مۆنر، دۏن احسان اتمیش
دۏنی حُلّه بۏلۇپ، گلسه گرکدیر.
*
عاشقلار ترک‌‌ جان‌ اتسین
گوزده‌ یاشین‌ روان‌ اتسین‌
قوچ ییگیتلر احسان‌ اتسین
‌احسانی‌ ریگان‌ گیتمزمیش‌
*
حق‌ یو‌لو‌ندا هر کیم‌ خیر احسان‌ قیلار
قیامت گۆن‌ بیر یرینه‌ او‌ن‌ گلر
*

۶ـ با مردم به زبان خوش سخن بگویید:

…وَقُولُواْ لِلنَّاسِ حُسۡنٗا … ٨٣ با مردم با خوش زبانى سخن گویید. (بقره/۸۳)

بیلسنگ خوش‌ گفتار آچاو‌ر
بیلمه‌سنگ ام‌ سام‌ گچه‌و‌ر
*
اول ییگیده‌ حیوان‌ دییرلر
شیرین‌ گفتاری‌ بۏلماسا (ص۶۳ )
*

(صفحۀ ۱۴۹)

۷ـ جراحات زبان هرگز بهبودى نيابد:

سوز یاراسیندان‌ قاچاو‌ر
تیغ‌ یاراسی‌ بیتر گیدر

ضرب المثل: زخم زبان بدتر از زخم شمشیر است

زخمی که بر اثر شمشیر بر بدن انسان ایجاد می شود، در نهایت خوب می شود اما زخمی که در اثر سخنی، دل فردی را می شکند، هرگز فراموش نمی شود.
گاه ممكن است تأثير سخن در آزردن اشخاص و ناراحت كردن آن ها از حمله كردن با سلاح بيشتر باشد،
همان گونه كه شاعر عرب مى گويد:
جِراحاتُ السِّنانِ لها التِيامٌ
وَلا يَلتامُ ما جَرَح اللِّسانُ
جراحات نيزه ها ممكن است بهبود يابد ولى اى بسا كه جراحات زبان هرگز بهبودى نيابد. به همين دليل است كه بعضى نام «لسان» را «سنان» گذاشته اند.

زبان آدمى به راستى از عجايب مخلوقات پروردگار است. قطعه گوشتى بيشتر نيست اما كارهاى حيرت آورى انجام مى دهد.
*

۸ ـ حسابرسی دقیق اعمال در روز قیامت:

فَمَن يَعمَل مِثۡقَالَ ذَرَّةٍ خَيۡرٗا يَرَهُۥ ٧ وَمَن يَعۡمَلۡ مِثۡقَالَ ذَرَّةٖ شَرّٗا يَرَهُۥ ٨ (زلزله/۷،۸)

آنگاه هر کس به‌ اندازۀ ذره‌ای کار نیک انجام داده باشد، [پاداشِ] آن را می‌بیند ؛ و هر کس به اندازه ذره‌ای کار بد کرده باشد، [کیفرِ] آن را می‌بیند.
وَٱلۡوَزۡنُ يَوۡمَئِذٍ ٱلۡحَقُّۚ فَمَن ثَقُلَتۡ مَوَٰزِينُهُۥ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُفۡلِحُونَ ٨ وَمَنۡ خَفَّتۡ مَوَٰزِينُهُۥ فَأُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ خَسِرُوٓاْ أَنفُسَهُم بِمَا كَانُواْ بِآيَاتِنَا يَظۡلِمُونَ ٩ (اعراف/۹)

مختومقلی بارسنگ موندان
خیری – شر سورارلار سندن
*

ابیاتی دیگر از فراغی در این موضوع :
*
مۇندا نه ایش اتسنگ، آندا گورر سن
یاغشی‌دیر، یاماندیر اول گون بو ایشی
*
ذرّه ذرّه بیر- بیر سورسالار حساب
روسیاه ، شرمنده ، برر سن جواب
*
میزان تره زی گه سالیپ اعمالی
خیراً ، شرّاً عزم قیلیشماق باردیر
*
حساب ایلأپ، خیر- شرینگ چکرلر
یا ملک‌ میزانین‌ قو‌رسا گرکدیر
*
یاغشی‌-یامان‌، ادن‌ ایشینگ باشینگا
بیرین‌-بیرین‌ قایدیپ‌ گلسه‌ گرکدیر
*
بیر طرفدان‌ ذَرّه‌ ذَرّه‌ سو‌رالار
هر کیم‌ اوز حسابین‌ برسه‌ گرکدیر
*

۹ـ جایگاه بی نمازان در آتش جهنم:

… يَتَسَآءَلُونَ ٤٠ عَنِ ٱلۡمُجۡرِمِينَ ٤١ مَا سَلَكَكُمۡ فِي سَقَرَ ٤٢ قَالُواْ لَمۡ نَكُ مِنَ ٱلۡمُصَلِّينَ ٤٣

… و می‌پرسند از گناهکاران: چه چیز شما را به دوزخ درآورد؟[دوزخیان] می‌گویند: «ما از نمازگزاران نبودیم » .
دُنیانینگ سۏ‌نگی‌ بی‌باددیر
بی نمازینگ جایی‌ اۏتدۇر
*

ونیز ابیات :

قصددان‌ روزه‌، نمازینی‌ قویانینگ
اوزی‌ کافر، بیلینگ، جایی‌ دار بولار
*
بی‌نماز بندأنی گور، دوزخدادیر نالاج‌نی
بی‌نماز یوزی قارا درگاهی‌ده محتاج‌نی
*

۱۰ـ هر کسی طعم مرگ را خواهد چشید:

كُلُّ نَفۡسٖ ذَآئِقَةُ ٱلۡمَوۡتِۖ ثُمَّ إِلَيۡنَا تُرۡجَعُونَ ٥٧
هر کسی چشندۀ [طعم‌] مرگ است ؛ آنگاه به سوی ما بازگردانده می‌شوید.

اؤلۆم‌ بیر آجی‌ شربتدیر
هر کیم‌ آندان‌ ایچر گیدر
*

در مورد چشیدن همۀ جانداران طعم مرگ را، در دیوان فراغی به وفور آمده است :

اؤلیم بِر آجی شربت دور
هر کیم اوندان دادیب گیدر
*
مۇندا من من دییِن آدم
مَوت آغوسین ایچر بیر گون
*
مخدومقلی‌، بو جهاندا کیم‌ بۏلار
اول مکانا گیدن‌ گلمز، گُم‌ بۏلار
*
بوُ دنیا فانی دیر ، توتماز بنانی
بوُ دنیاگه گِلِن گِچیپ بارادیر
*
یاغشی‌ – یامان‌ بارچا آدم‌
اجلنینگ گرفتاری‌ دیر
*
گلن‌ گچر بو یالانچی‌ جهان‌دان
‌ خوجه‌، سید، بگ، پادشاه‌، قول قالماز
*
مختومقلی سؤزی توکِنمز ادا
اجل یاقانگ توُتار، شاه بیلن گدا
*
حیوان ، انسان شانیندا
اجل باردیر یانیندا
*
اجل آتار بیر گون‌ تیر‌ِ قضاسین‌
کیریش‌ قایسی‌، کمان‌ قایسی‌، بیلمه‌دیم‌
*
دُنیا بیر منزلدیر گلیپ-گچرگه‌
بو منزیله‌ گلگن‌، گیتمه‌یین‌ قالماز
*
مختومقلی ، شکر ایله گیل خداغا
اؤلوم برابر دیر شاه و گداغا
*
نادان کؤنگلوم اؤلوم اوچین غم اییمه
سندان اوّل گلیپ ، کؤپ جان گچیپ دیر
*
گنگش‌ برگیل دنگه‌-دوشا
آخر اؤلۆم‌ گلر باشا
*
مخدومقلی‌، آدم‌ قالماز اؤلمه‌ین
‌حقی‌ یادا سالیپ‌، قو‌للوق‌ قیلمایان‌
*
هر نیچه‌ یاشاسانگ یرینگ یۆزۆنده‌
آدم‌ اۏغلی‌ بأش‌ گون‌ دۇ‌زا میهماندیر
*
اجلینگ الیندن‌ بیر گون‌ داد ادیپ‌
گیتدی‌لر باری‌سی‌، یؤره‌نی‌ بۏلماز
انسه‌-جنسه‌ شالیق‌ ادن‌ سلیمان‌
جمشید و اسکندر، قانی‌ نوشیروان‌
قانی‌ حق‌ حبیبی‌ ـ اول فخری‌ جهان
گیتدی‌ باری‌، هرگز گُمانی‌ بۏلماز
*
دنیا گلن‌لرینگ باری‌ یۏق‌ بولار
غافل آدم‌ بیلمزلیکدن‌ آلدانار
*
هر نیچه‌ یاشاسانگ، آخر اولوم‌ دیر
عزیز جان‌لار تنده‌ بیزه‌ میهماندیر
*
مخدومقلی، گلن، گچر
بو گُذره قۏنان، گؤچر
*
مخدومقلی‌، بو دنیانینگ دولتین
گلن‌ گؤرر – چکر اولوم‌ مَحنَتین‌
مدام‌ یؤرۆد‌رلر اجل شربتین‌
بوشربتدن‌ هیچ کیم‌ داتمایین‌ قالماز
*
اولمس من دییپ دۆشمه‌سین، کؤنگلۆنگ بو گمان ایچره
عُمره یۏقدۇر اعتبار، اؤتگچی زمان ایچره
اجل قویموش اوق – کزین، کیریشگه کمان ایچره
بندأگه نه آرماندیر، جان برسه ایمان ایچره
*
هر نیچه جفا چکسنگ،
آخر بیر گون اؤلر سن
*
دنیاگه گلن گیدر بای و فقیر، شاه و گدا
بارچا قولی شوم اولوم الینده زار اتگن کریم
*
بو اجل صیادی بیر گون قانینگ ایچمکدیر، غرض
خانمانینگنی بوزوپ، توپراغا ساچماقدیر، غرض
*
روسیاه مخدومقلی ساقی اجل ایچسنگ گرک
خانمانینگ، مُلک و مالینگ باریسین گچسنگ گرک
*
دوشمه‌گین بو خیالا ــ دنیا گلن اولمزلر
گلن گچر دنیادن، بیری آمان قالمازلا

ر
*
گونده کفن بیچر بو اجل ــ خیّاط
بیر بلادیر، هیچ قوتارماز بو صیّاد
*
غم‌ چکمه‌، غریب آدم‌
بگ‌لر – شاه‌لار قالمازلار!
*
اجل بارچانی‌ ا‌دالار
قالمازلار شاه‌ ۇ گدالار
*

منابع :

۱. قرآن مجید

۲. نرم‌افزار دیوان مخدومقلی فراغی ، با همکاری استادان عطا گزلی، تاقی ‌زاده ، گری

۳. سایت جامع التفاسیر و الترجمات

۴. سایت خبرگزاری بین المللی قرآن ، ایکنا

۵ـ پایگاه اطلاع رسانی حوزه

https://www.cfctc.ir/wp-content/uploads/2021/05/IMG09042811.jpg 404 606 edmin https://www.cfctc.ir/wp-content/uploads/2021/04/logo3-300x103.png edmin2022-06-18 09:46:022022-06-18 09:46:02آراء و اندیشه های مخدوم قلی فراغی از دیدگاه قرآن و احادیث نبوی (۳۰)
edmin

آراء و اندیشه های مخدوم قلی فراغی از دیدگاه قرآن و احادیث نبوی (۲۹)

1401/03/28/در آرا و اندیشه ها, مختوم‌قلی فراغی
بسم الله الرحمن الرحیم

آراء و اندیشه های مخدوم قلی فراغی از دیدگاه قرآن و احادیث نبوی (۲۹)

(با همکاری بنیاد فرهنگی نظریۀ همگرایی تمدن ها)
تحقیق و بررسی : حافظ اراز محمد آخوند یمرلی
(صفحۀ ۱۴۰ تا صفحۀ … بر اساس نسخۀ قاضی فراغی)
(صفحۀ ۱۴۰)
۱ـ گور نخستین خانۀ ـ بدون در و پنجره ـ پس از حیات مادّی است:
ثُمَّ أَمَاتَهُۥ فَأَقۡبَرَهُۥ ٢١ (عبس/۲۱)
آنگاه [پس از پایان عمر،] او را میرانْد و در قبر [پنهان] نمود .
أَلۡهَىٰكُمُ ٱلتَّكَاثُرُ ١ حَتَّىٰ زُرۡتُمُ ٱلۡمَقَابِرَ ٢ (تکاثر/۲)
زیاده‌خواهی ، شما را به خود مشغول [و از یادِ پروردگار غافل] ساخت تا [پایانِ] كارتان به گورستان رسید.
ایشیک سیز ، توینوک سیز جایه
بیر گون التیپ سالاجاقـــدیر
ایشیك işik = قاپی، گیرلگه . (ف. در، دروازه )
ایشیك سیز جاى işiksiz jаý = ۱ـ قاپی سیز اؤی ۲ـ قبر، گؤر
توینیك tüýnük = قارا اؤیونگ اۏقلارینی بیرلشدیریان یوقارقی تگه لک بؤله گی. (ف. سقف دایره ای شکل آلاچیق، پنجره، روزنه)
توینیك سیز أوى tüýnüksiz öý = ۱ـ پنجره سیز اؤی ۲ـ قبر، گؤر
*
یاقاسیز ، اتِک سیز بیر دون بیچرلر  (کفن)
ایشیک سیز ، توینوک سیز اؤی لری باردیر (قبر)
*
۲ـ هر چه در روی زمین وجود دارد جز خداوند، فناپذیر است :
كُلُّ مَنۡ عَلَيۡهَا فَانٖ ٢٦ وَيَبۡقَىٰ وَجۡهُ رَبِّكَ ذُو ٱلۡجَلَٰلِ وَٱلۡإِكۡرَامِ ٢٧ (رحمن/۲۶)
هر چه روی زمین وجود دارد ، فناپذیر است و [تنها ذات جاوید و] روی پروردگار باشکوه و ارجمندت باقی خواهد ماند .
… لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَۚ كُلُّ شَيۡءٍ هَالِكٌ إِلَّا وَجۡهَهُۥۚ …   (قصص/88)
هیچ معبودی [به‌حق] جز او نیست. همه چیز فناپذیر است؛ مگر [ذات جاوید و] روی او.
یارادان قادر خدایینگ          تنها اؤزی قالاجاقدیر
*
۳ـ صراط پلی بر روی جهنّم :
قیامتدا‌ دۏغری‌ یو‌لو‌نگ
صراط کؤپری‌ بولاجاقدیر
صراط syrаt =
۱ـ یول، دۏغری یول (ف. راه ، راه مستقیم)
۲ـ کوپری، صراط کوپری (ف. پل، پل صراط)
دینی دوشونجی لره گؤرا دوزخینگ اؤستینده بولان داراجیق کوپری نینگ آدی، اؤل گویا قیلدن اینچه و قلیچدن ییتی (تیز) میشین؛ قیامت دا شوندان گچنلر بهشته باریارمیش.
صراط کؤپرۆسیندن سلامت گچر
حقا قوللوق ادن جانی بیلأنی (ص۳۴۳ )
(فرهنگ عاشور پور، ج۱، ص۶۸۴)
دوستلار، باردیر صراط آتلیغ‌ بیر گذر
مۆنگ ییللیق‌ یو‌ل بولار، یو‌لی‌ سربسر
قیلدان‌ اینچه‌، قیلیچدان‌ تیز کسر
     مۆنگ ییل اینیپ‌، مۆنگ ییل چیقیشماق ‌باردیر (ص۱۶۴)
توضیح : به صراط ايمان داريم و آن عبارت از پلي است كه بر روي دوزخ نصب مي شود، گذرگاهي بسيار وحشتناك و خطرناك است كه مردم براي ورود به بهشت از روي آن بايد عبوركنند،‌ بعضي بقدري سريع و تند عبور مي كنند مانند چشم به هم زدني، بعضي مانند برق، بعضي مانند باد، بعضي مانند پرنده، بعضي مانند اسب تيزرو، و بعضي مانند شخص تيز رفتاري مي دوند، از همه آخرتر كساني هستند كه خود را به زور مي كشند، عبور هر كسي بر مبناي عمل اوست، بعضي هم هستند كه نورشان فقط به اندازه شصت پايشان است، كسان ديگري هم هستند كه ربوده مي شوند و به دوزخ پرت مي شوند، اما كسي كه از پل (صراط) عبور كند وارد بهشت شده است.
مطیع الله واحدی) / کتاب کلید عقیده)
*
۴ـ باد در اختیار و نیز چشمۀ مس [گداخته] در تسخیر حضرت سلیمان (ع) :
وَلِسُلَيۡمَٰنَ ٱلرِّيحَ غُدُوُّهَا شَهۡرٞ وَرَوَاحُهَا شَهۡرٞۖ وَأَسَلۡنَا لَهُۥ عَيۡنَ ٱلۡقِطۡرِۖ  … (سبأ/۱۲)
و برای سلیمان، باد را [به خدمت گماشتیم] که [در وزشِ] صبحگاهان، مسیر یک ماهه را طی می‌کرد و شامگاهان [نیز] مسیر یک ماهه را می‌پیمود ؛ و چشمۀ مس [گداخته] را برایش روان ساختیم .
سلیمان‌ دک‌ سؤزۆنگ یؤریر سو‌ولارا
اسکندر د‌ک‌ دریا سالی‌ سیزینگدیر
ونیز :
دیرناق بیله داغلار دیلن بنی جان
       سوُوا ، یله حُکم ایله گن سلیمان (ص۸۸)
 توضیح : خداوند چشمۀ مس جوشان و ذوب شده در معدن را ـ مانند آبی که از چشمه می جوشد ـ در اختیارحضرت سلیمان (ع) نهاد که اسباب و آلات مورد نیاز از آن ساخته شود.
(تفسیر نورالکلام، ج۴،ص۴۴۵، فریدون سپری)
*
(صفحۀ ۱۴۱)
۵ـ نهرهای چهارگانۀ بهشت: آب، شیر، شراب، عسل:
مَّثَلُ ٱلۡجَنَّةِ ٱلَّتِي وُعِدَ ٱلۡمُتَّقُونَۖ فِيهَآ أَنۡهَٰرٞ مِّن مَّآءٍ غَيۡرِ ءَاسِنٖ وَأَنۡهَٰرٞ مِّن لَّبَنٖ لَّمۡ يَتَغَيَّرۡ طَعۡمُهُۥ وَأَنۡهَٰرٞ مِّنۡ خَمۡرٖ لَّذَّةٖ لِّلشَّٰرِبِينَ وَأَنۡهَٰرٞ مِّنۡ عَسَلٖ مُّصَفّٗىۖ …  (محمد/۱۵)
توصیف بهشتى كه به پرهیزگاران وعده داده شده ، [چنین است كه در آن ، ۱ـ جویبارهایی از آبی [خالص و زلال] که بو و مزه‌اش تغییر نکرده ؛۲ـ و جویبارهایی از شیری كه طعمش دگرگون نگشته ؛۳ـ و جویبارهایی از شرابی كه مایۀ لذتِ نوشندگان است ؛۴ـ و جویبارهایی از عسل ناب است…
اوچماخا یۆزلنسنگ، یو‌للاری‌ آباد
کوثرده‌ دورت آریق‌ آبی‌دان‌ قاندیر
*
و نیز ابیاتی دیگر در این مورد:
بالدان دیر ، سویت دن دیر آقان بوُلاغی
      مؤمن  لرینگ  براغ  بوُلار  اوُلاغی (ص۱۰۶)
*
دوردی شاعر:
نیچه آریغی بار، نأمه‌دیر آدی
مخدومقلی:
ایچینده دورت آریق، مصوّر آدی (ص۳۰۹، ۳۱۰)
*
۶ ـ نام پروردگارت را هر صبح و شام به یاد آور:
           وَٱذۡكُرِ ٱسۡمَ رَبِّكَ بُكۡرَةٗ وَأَصِيلٗا ٢٥ (انسان/۲۵)
 و صبح و شام ، نامِ پروردگارت را یاد کن
. مختومقلی ، موُندا دورماز سن باقی
    المدام ، صبح و شام یاد ایله حقی
*
(صفحۀ ۱۴۲)
۷ـ خداوند بنا کننده هفت آسمان و زمین محکم:
وَبَنَيۡنَا فَوۡقَكُمۡ سَبۡعٗا شِدَادٗا ١٢ (نبأ/۱۲)
 و بر فراز شما هفت [آسمان] محکم بنا کردیم .
خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ بِغَيۡرِ عَمَدٖ تَرَوۡنَهَاۖ وَأَلۡقَىٰ فِي ٱلۡأَرۡضِ رَوَٰسِيَ أَن تَمِيدَ بِكُمۡ وَبَثَّ فِيهَا مِن كُلِّ دَآبَّةٖۚ … (لقمان/۱۰)
چنان که می‌بینید ، [الله] آسمان‌ها را بدون ستون آفرید و کوه‌های استوار [و محکمی] در زمین پِی افکند تا [زمین] شما را نلرزانَد .
یدی قات آسمانی ، یری
محکم ادن بیر الله دیر
*
۸ـ رسالت جهانی پیامبر اکرم (ص):
وَمَآ أَرۡسَلۡنَٰكَ إِلَّا رَحۡمَةٗ لِّلۡعَٰلَمِينَ ١٠٧ (انبیاء/۱۰۷)
و [ای محمد،] تو را جز رحمتی برای جهانیان نفرستادیم.
ایکی‌ جهانینگ، سروری‌
دین‌، محمد مصطفی‌‌دیر
*
محمدنی سرور ایلأپ جهانا
          دییدی: «پیغمبرِ آخر زمانا» (ص۳۰۵)
*
۹ـ حضرت موسی (ع) کلیم الله:
وَلَمَّا جَآءَ مُوسَىٰ لِمِيقَٰتِنَا وَكَلَّمَهُۥ رَبُّهُۥ قَالَ رَبِّ أَرِنِيٓ أَنظُرۡ إِلَيۡكَۚ قَالَ لَن تَرَىٰنِي وَلَٰكِنِ ٱنظُرۡ إِلَى ٱلۡجَبَلِ فَإِنِ ٱسۡتَقَرَّ مَكَانَهُۥ فَسَوۡفَ تَرَىٰنِيۚ فَلَمَّا تَجَلَّىٰ رَبُّهُۥ لِلۡجَبَلِ جَعَلَهُۥ دَكّٗا وَخَرَّ مُوسَىٰ صَعِقٗاۚ فَلَمَّآ أَفَاقَ قَالَ سُبۡحَٰنَكَ تُبۡتُ إِلَيۡكَ وَأَنَا۠ أَوَّلُ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ ١٤٣
و هنگامی‌ که موسی به وعده‌گاهِ ما آمد و پروردگارش [بی‌واسطه] با او سخن گفت. [موسی] عرض کرد: «پروردگارا، خود را به من نشان بده تا به تو بنگرم». [الله] فرمود: «[در دنیا] هرگز مرا نخواهی دید؛ ولی به این کوه بنگر؛ اگر در جای خود برقرار باقی ماند، تو [نیز] مرا خواهی دید». پس چون پروردگارش بر [آن] کوه تجلی کرد، آن را متلاشی [و پراکنده] ساخت و موسی مدهوش افتاد و چون به هوش آمد، عرض کرد: «[بار الها،] تو پاک و منزّهی. به درگاهت توبه كردم و بی‌تردید، من [میان قومِ خود] نخستین مؤمن هستم».
محمددن‌ اوّ‌ل اؤتن‌
الله‌نینگ سرّینا یتن‌
طور داغیندا مسکن‌ توتان‌
اول موسی‌ کلیم‌ الله‌دیر
*
عاشقلار فاش‌ اۏ‌لوپ، عشقا مۆننده
‌        طورا‌ نظر دۆشۆپ‌، داغلار یاناندا (ص۹۱)
***
۱۰ـ همسر عزیز مصر [زلیخا] شیفته و مفتون یوسف (ع):
وَقَالَ نِسۡوَةٞ فِي ٱلۡمَدِينَةِ ٱمۡرَأَتُ ٱلۡعَزِيزِ تُرَٰوِدُ فَتَىٰهَا عَن نَّفۡسِهِۦۖ قَدۡ شَغَفَهَا حُبًّاۖ إِنَّا لَنَرَىٰهَا فِي ضَلَٰلٖ مُّبِينٖ ٣٠
[هنگامی که این خبر منتشر شد] برخی از زنان در شهر گفتند: «همسر عزیز [مصر]، از غلام [جوان] خویش تقاضای کامجویی می‌کند [و] سخت شیفته‌اش گشته است. ما او را واقعاً در گمراهی آشکاری می‌بینیم».
مصر شهرینده‌ یوسفه
‌عاشق‌ بولان‌ زلیخادیر
*
عاشق‌ بو‌لدی‌ أر یوسف‌نینگ گؤرکونه
‌سالدی‌لار یدی‌ قات یرینگ برکینه‌
آلتی‌ خاتین‌ قویمادی‌لار ا‌رکینه
‌          یوسف‌ هم‌ آلارغا نأتدی‌، یارانلار؟! (ص۱۲۵)
https://www.cfctc.ir/wp-content/uploads/2021/05/IMG09042811.jpg 404 606 edmin https://www.cfctc.ir/wp-content/uploads/2021/04/logo3-300x103.png edmin2022-06-18 08:08:142022-06-18 08:08:14آراء و اندیشه های مخدوم قلی فراغی از دیدگاه قرآن و احادیث نبوی (۲۹)
edmin

آراء و اندیشه های مخدوم قلی فراغی از دیدگاه قرآن و احادیث نبوی (۲۸)

1401/03/05/در آرا و اندیشه ها, دیدگاه قرآن و احادیث نبوی, مختوم‌قلی فراغی

بسم الله الرحمن الرحیم

آراء و اندیشه های مخدوم قلی فراغی از دیدگاه قرآن و احادیث نبوی (۲۸)

(با همکاری بنیاد فرهنگی نظریۀ همگرایی تمدن ها)

تحقیقی جدید از : حافظ اراز محمد آخوند یمرلی

(صفحۀ ۱۳۴ تا صفحۀ ۱۳۸ نسخۀ قاضی فراغی)

(صفحۀ ۱۳۴ نسخۀ قاضی فراغی)

۱ـ کوه ها میخ های زمین اند :

أَلَمۡ نَجۡعَلِ ٱلۡأَرۡضَ مِهَٰدٗا ٦ وَٱلۡجِبَالَ أَوۡتَادٗا ٧ (نبأ/۷)
آیا زمین را بستری [برای آسایش شما] قرار ندادیم؟و کوه‌ها را میخ‌ها[ی آن قرار ندادیم؟]

داغ لر یَرِنگ میخی دور
دَفَه اؤزِن داغ سایار
*
و نیز :
قادرینگ قدرت‌دیر ایشی
یر میخی‌دیر داغی- داشی (ص۳۱۹)
*

۲ـ تواضع موجب سربلندی و تکبّر باعث سرافکندگی :

حدیث : مَن تَواضَعَ لِلّه رَفَعَهُ اللهَ … وَ مَن تَكَبَّرَ وَضَعَهُ اللهَ … (مشکاة المصابیح ،۵۱۱۹)
هر کس برای خداوند فروتنی ‌کند ، خدا او را بالا می‌آورد و هر کس تکبر ورزد خداوند او را به زیر می‌کشد .
کَم لِک اَیله کَمال بار
مَن مَن لِک ده زوال بار
*
و ایضاً :
اوّ‌ل آقان‌ یردن‌ آقارمیش‌ آریق
‌ من- منلیک‌ اده‌نینگ طنابی‌ چۆیرۆک‌ (ص۲۱۴)
*

(صفحۀ ۱۳۶ نسخۀ قاضی فراغی)

۳ـ سلیمان پادشاه جن و انس :

وَحُشِرَ لِسُلَيۡمَٰنَ جُنُودُهُۥ مِنَ ٱلۡجِنِّ وَٱلۡإِنسِ وَٱلطَّيۡرِ فَهُمۡ يُوزَعُونَ ١٧ (نمل/۱۷)
و سپاهیان سلیمان ـ از جن و انس و پرندگان ـ نزدش گِرد آمدند؛ آنگاه منظم [و پیوسته در کنار یکدیگر] می‌رفتند.
قَالَ رَبِّ ٱغۡفِرۡ لِي وَهَبۡ لِي مُلۡكٗا لَّا يَنۢبَغِي لِأَحَدٖ مِّنۢ بَعۡدِيٓۖ إِنَّكَ أَنتَ ٱلۡوَهَّابُ ٣٥ (ص/۳۵)
گفت: «پروردگارا ، مرا بیامرز و حكومتى به من ارزانى دار كه پس از من بى‌نظیر باشد [كه] بی‌تردید ، تو بسیار بخشاینده‌ای».

دیو پری نینگ انسینگ _ جنسینگ پادشاهی
سلطان بولان شاه سلیمان ، شفا بر !
*
و نیز :
انسینگ، جنسینگ پادشاهی
اۏل هم زنبیل دۏقیپ گچدی (ص۳۰۶)
*
اسکندر، سلیمان‌ پادشاه‌ بولدی
‌خذمتیندا دؤو پری‌لر جم‌ بولدی‌
*

۴ـ خداوند کفیل رزق و روزی همه ی موجودات :

ٱللَّهُ ٱلَّذِي خَلَقَكُمۡ ثُمَّ رَزَقَكُمۡ ثُمَّ يُمِيتُكُمۡ ثُمَّ يُحۡيِيكُمۡۖ … (روم/۴۰)
الله است که شما را ‌آفرید و روزی ‌داد ؛ آنگاه شما را می‌میراند و باز [در قیامت] زنده می‌کند…
إِنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلرَّزَّاقُ ذُو ٱلۡقُوَّةِ ٱلۡمَتِينُ ٥٨ (ذاریات/۵۸)
[زیرا] الله است که روزی‌رسانِ نیرومند و برقرار است.

اؤزۆنگ دوُغری گؤزله ، یا ربّیم جلیل
بارچانینگ رزقینه اؤزۆنگ سن کفیل
*

و هم رجوع شود به صفحات :
عاقل اؤلسانگ ، ایسته بو یُولدا بیر پیر
رزقینگا کفیل دیر اللـــــــــه مقدّر (ص۱۶۰)
*
مهربان پروردگاریم رزق و روزی یتگۆریپ
ناز و نعمت‌لار بریپ، کوپ لطف و احسان ایله‌‌‌ دی (ص۴۵۶)
*

۵ـ دخول کافران به جنت محال است :

إِنَّ ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِآيَاتِنَا وَٱسۡتَكۡبَرُواْ عَنۡهَا لَا تُفَتَّحُ لَهُمۡ أَبۡوَٰبُ ٱلسَّمَآءِ وَلَا يَدۡخُلُونَ ٱلۡجَنَّةَ حَتَّىٰ يَلِجَ ٱلۡجَمَلُ فِي سَمِّ ٱلۡخِيَاطِۚ وَكَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلۡمُجۡرِمِينَ ٤٠ (اعراف /۴۰)
کسانی‌ که آیات ما را تکذیب کردند و در برابر آنها [گردنکشی و] تکبر نمودند ، درهای آسمان هرگز برایشان گشوده نمی‌شود و به بهشت وارد نخواهند شد ، مگر آنکه شتر از سوراخ سوزن وارد شود ؛ و گناهکاران را اینچنین کیفر می‌دهیم.
بی ایمانلار هرگز گؤرمز جنّتی
دوزخ ایچره کؤپ عذابلار بار ، چکر
*

۶ـ گردش حیات در طبیعت نشانۀ معاد است :

وَنَزَّلۡنَا مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ مُّبَٰرَكٗا فَأَنۢبَتۡنَا بِهِۦ جَنَّٰتٖ وَحَبَّ ٱلۡحَصِيدِ ٩ وَٱلنَّخۡلَ بَاسِقَٰتٖ لَّهَا طَلۡعٞ نَّضِيدٞ ١٠ رِّزۡقٗا لِّلۡعِبَادِۖ وَأَحۡيَيۡنَا بِهِۦ بَلۡدَةٗ مَّيۡتٗاۚ كَذَٰلِكَ ٱلۡخُرُوجُ ١١ (ق /۹تا۱۱)
و بارانى پربركت از آسمان فرستادیم و با آن، باغ‌ها[ى میوه] و [مزارعِ] دانه[هاى] دروكردنى رویاندیم، و درختان سركشیدۀ خرما با خوشه‌هاى برهم‌نشسته. براى روزى بندگان؛ به وسیلۀ آن [باران،] سرزمین خزان‌زده و خشک را حیات بخشیدیم؛ خروج از قبرها [در قیامت] نیز همین گونه است.

تر آچیلان‌ تازه‌ گللر سو‌لاندا
عزراییل آدمینگ جانین‌ آلاندا
*

۷ـ شباهت بهار به حشر قیامت :

وَٱللَّهُ ٱلَّذِيٓ أَرۡسَلَ ٱلرِّيَٰحَ فَتُثِيرُ سَحَابٗا فَسُقۡنَٰهُ إِلَىٰ بَلَدٖ مَّيِّتٖ فَأَحۡيَيۡنَا بِهِ ٱلۡأَرۡضَ بَعۡدَ مَوۡتِهَاۚ كَذَٰلِكَ ٱلنُّشُورُ ٩
الله است که باد‌ها را روانه می‌کند و [آنها نیز] ابری را برمی‌انگیزند؛ سپس ما آن [ابر]‌ را به سوی سرزمینی [خشک و] مرده می‌فرستیم و به [وسیلۀ] آن، زمین را ـ پس از خشکی و خزانش‌ ـ زنده می‌کنیم. برانگیختن [مردگان از قبرها نیز] چنین است.
و نیز فراغی درشعر «نظر ایله»:
عمر آز، دوران دراز، نه روزه بار، نه نماز
اویان خواب غفلتدان، حشره منگزار فصل یاز (ص۴۲۹)
*

۸ـ عزرا‍ئیل مأمور گرفتن جان موجودات زنده :

قُلۡ يَتَوَفَّىٰكُم مَّلَكُ ٱلۡمَوۡتِ ٱلَّذِي وُكِّلَ بِكُمۡ ثُمَّ إِلَىٰ رَبِّكُمۡ تُرۡجَعُونَ ١١ (سجده /۱۱)
[ای پیامبر،] بگو: «فرشتۀ مرگ که بر شما گماشته شده است، جانتان را می‌گیرد؛ آنگاه به سوی پروردگارتان بازگردانده می‌شوید».

تر آچیلان‌ تازه‌ گللر سو‌لاندا
عزراییل آدمینگ جانین‌ آلاندا
*
و نیز اشاره به این مورد در بیت ذیل الذکر :
مخدومقلی:
اول کیم ایدی بارچاغا اؤلچگ دۏنونی بیچدی؟
معروفی:
خیاط اجل دنیاده بارچانینگ دونون بیچدی (ص۳۶۴)
*

۹ـ جایگاه ربا خواران در آتش جهنم :

… فَمَن جَآءَهُۥ مَوۡعِظَةٞ مِّن رَّبِّهِۦ فَٱنتَهَىٰ فَلَهُۥ مَا سَلَفَ وَأَمۡرُهُۥٓ إِلَى ٱللَّهِۖ وَمَنۡ عَادَ فَأُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلنَّارِۖ هُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ ٢٧٥ (بقره /۲۷۵)
پس هر کس که از [جانب] پروردگارش پندی به او برسد و [از رباخواری] دست بردارد ، آنچه گذشته و [سودهایی که قبل از نزولِ حکمِ ربا دریافت کرده است] از آنِ اوست و [در مورد آینده نیز] کارش به الله واگذار می‌شود ؛ و[لی] کسانی که [به رباخواری] بازگردند ، اهل آتش [دوزخ] هستند و در آن جاودانند [= مدت طولانی در آن خواهند بود] .

قیامت آخری – محشر بوُلاندا
سوُد خوُرلاری ، غیبتکِشی نار چِکِر

و نیز :
اون‌- اون‌ ایکی‌دن‌ قویان‌ سو‌دخو‌رلار
او‌تدان‌ بوغرا سالیپ‌، قولون‌ تۏرلارلار (ص۱۱۲)
*
کؤنه‌ دنیا مخنّثینگ اؤیۆدیر
سو‌دخو‌ر بولان‌ کسینگ دوزَخ‌ جایی‌دیر (ص۲۰۳)
*

۱۰ـ مسئولیت هر انسان در قبال نامۀ عمل خویش است :

وَكُلَّ إِنسَٰنٍ أَلۡزَمۡنَٰهُ طَٰٓئِرَهُۥ فِي عُنُقِهِۦۖ وَنُخۡرِجُ لَهُۥ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ كِتَٰبٗا يَلۡقَىٰهُ مَنشُورًا ١٣ ٱقۡرَأۡ كِتَٰبَكَ كَفَىٰ بِنَفۡسِكَ ٱلۡيَوۡمَ عَلَيۡكَ حَسِيبٗا ١٤ (اسرا /۱۴)
و [سرنوشتِ‌] رفتار هر انسانى را [تا لحظۀ حسابرسی] در گردنش بسته‌ایم و روز قیامت نوشته‌اى برایش بیرون می‌آوریم كه آن را گشوده می‌بیند. [به او می‌گوییم ? «نامه‌ات را بخوان . کافی است که امروز خود حسابگرِ خویش باشی».

موُندا ادن ایشلرینگه
حساب گچمه لی دنیادیر
*
بنده، سن بد ایشه باتیرلیق اتمه
آلدینگدا قویارلار اول گون بو ایشی (ص۳۲۴)
*

۱۱ـ حضرت ابراهیم پدر معنوی مسلمانان :

… هُوَ ٱجۡتَبَىٰكُمۡ وَمَا جَعَلَ عَلَيۡكُمۡ فِي ٱلدِّينِ مِنۡ حَرَجٖۚ مِّلَّةَ أَبِيكُمۡ إِبۡرَٰهِيمَۚ … (حج/۷۸)
او شما را برگزید و هیچ سختی [و تنگنایی] در دین برایتان قرار نداد . [این آیین سهل و آسان ،] آیین پدرتان ابراهیم [است] …

قانی آدم آتا ، حوّا انه سی قانی دین بابامیز – خلیل الله سی
*

۱۲ـ عصای حضرت موسی (ع) گاهی در شکل پل و زمانی در هیئت اژدها :

فَأَوۡحَيۡنَآ إِلَىٰ مُوسَىٰٓ أَنِ ٱضۡرِب بِّعَصَاكَ ٱلۡبَحۡرَۖ فَٱنفَلَقَ فَكَانَ كُلُّ فِرۡقٖ كَٱلطَّوۡدِ ٱلۡعَظِيمِ ٦٣ (شعراء/۶۳)
: به موسی وحی کردیم: «عصایت را به دریا بزن» ؛ [هنگامی که عصایش را زد ، نیل] شکافته شد و هر بخشی [از آن ،] همچون کوهی بزرگ گشت.

فَأَلۡقَىٰ عَصَاهُ فَإِذَا هِيَ ثُعۡبَانٞ مُّبِينٞ ٣٢ (اعراف۱۰۷ / شعراء ۳۲)
آنگاه [موسی] عصایش را افکند که ناگهان [به] اژد‌هایی آشکار [تبدیل] شد.

قانی موسی کلیم ، معجز عصاســی
گاهی کؤپروک ،گاهی ییلان گچیپ دور
*

۱۳ـ دم عیسی (ع) یا انفاس عیسوی :

( اشاره به نفس پاک حضرت عیسی دارد که با یک نفس مردگان را زنده و بیماران را شفا می داد .)
زنده کردن مردگان نیز همچون دمیدن روح در پرنده گِلی، معجزه مسیح بود:

… وَأُحۡيِ ٱلۡمَوۡتَىٰ بِإِذۡنِ ٱللَّهِۖ … ٤٩ ومردگان را با اذن خدا زنده میکنم .
از تعبیر زنده کردن مردگان که به صورت جمع بیان شده، فهمیده میشود که حضرت مسیح بارها مرده را زنده کرده بود

و زمانی که مرده ای را زنده میکرد، با او سخن میگفت، بعد دوباره او را می میراند.
در سوره مائده خدای سبحان خطاب به حضرت عیسی می فرماید:
… وَإِذۡ تُخۡرِجُ ٱلۡمَوۡتَىٰ بِإِذۡنِيۖ … ١١٠

«…و مردگان را (نیز) به فرمان من زنده می‏کردی»

عیسی گچدی ، دمدن جان بریپ مُرده
اگر آچسا یوسف یوزۆندن پرده
*

۱۴ـ جمال و زیبایی حضرت یوسف (ع) :

[زنان] چون او را دیدند ، [او را] بسیار بزرگ[وار و زیبا] شمردند و [از شدت شگفتی] دست‌هایشان را زخمی کردند و گفتند : «پناه بر الله! این بشر نیست ؛ این جز فرشته‌ای بزرگوار نیست».

عیسی‌ گچدی‌، دمدن‌ جان‌ بریپ‌ مُردا
اگر آچسا یوسف‌ یۆزۆندن‌ پرده‌
گورن‌ بیهوش‌ بو‌لو‌پ‌، یاتار شول یرده
‌شیله‌ حسنی‌ ماه‌‌ تابان‌ گچیپ ‌دیر
*

۱۵ـ نهایت نزدیکی حضرت محمد (ص) به خداوند در شب معراج (قاب قوسین):

ذُو مِرَّةٖ فَٱسۡتَوَىٰ ٦ وَهُوَ بِٱلۡأُفُقِ ٱلۡأَعۡلَىٰ ٧ ثُمَّ دَنَا فَتَدَلَّىٰ ٨ فَكَانَ قَابَ قَوۡسَيۡنِ أَوۡ أَدۡنَىٰ ٩
[همان فرشتۀ] خوش‌منظری كه [با چهرۀ حقیقی‌اش در برابر پیامبر] ایستاد. در حالی که او در افق بالا [در آسمان] قرار داشت. سپس [جبرئیل] نزدیک شد ؛ و نزدیک‌تر؛ تا آنکه [فاصلۀ او با پیامبر] به اندازۀ طول دو کمان یا کمتر بود.

آن حضرتِ حق ، رسول معجزه آشدی
آسمانلار در به در قاپیسین آچدی
“قاب قوسین” باریپ، حقا قاویشدی
شول سرورِ ایکی جهان گچیپ دور

https://www.cfctc.ir/wp-content/uploads/2021/05/IMG09042811.jpg 404 606 edmin https://www.cfctc.ir/wp-content/uploads/2021/04/logo3-300x103.png edmin2022-05-26 08:54:472022-05-26 08:54:47آراء و اندیشه های مخدوم قلی فراغی از دیدگاه قرآن و احادیث نبوی (۲۸)
edmin

آراء و اندیشه های مخدوم قلی فراغی از دیدگاه قرآن و احادیث نبوی (۲۷)

1400/12/03/در آرا و اندیشه ها, دیدگاه قرآن و احادیث نبوی, مختوم‌قلی فراغی

بسم الله الرحمن الرحیم

آراء و اندیشه های مخدوم قلی فراغی از دیدگاه قرآن و احادیث نبوی (۲۷)

(با همکاری بنیاد فرهنگی نظریۀ همگرایی تمدن ها)

تحقیق و بررسی : حافظ اراز محمد آخوند یمرلی

(صفحۀ ۱۲۷ تا صفحۀ ۱۳۳ نسخۀ قاضی فراغی)

(صفحۀ ۱۲۷ نسخۀ قاضی فراغی)

۱ـ تکامل و پختگی انسان در چهل سالگی :

حَتَّىٰٓ إِذَا بَلَغَ أَشُدَّهُۥ وَبَلَغَ أَرۡبَعِينَ سَنَةٗ (احقاف/15)
[او پرورش می‌یابد] تا به حد رشد برسد و در چهل سالگى [كه توان جسمی و ذهنی‌اش کامل است] .

هر کیمسه‌ شریعت یو‌لو‌ن‌ بیلمه‌سه‌
عالم‌لارینگ سؤزۆن‌ گوزه‌ آلماسا
قیرق‌ یاشیندا کیشی‌ توبه‌ قیلماسا
آنینگ ایشی‌ حیله‌، مکر، آل اولار
*

۲ـ مشکلات و دگرگونی جسمی در سالمندان :

وَمَن نُّعَمِّرۡهُ نُنَكِّسۡهُ فِي ٱلۡخَلۡقِۚ أَفَلَا يَعۡقِلُونَ ٦٨ (یس)
و ما به هر کس که عمر طولانی بدهیم، در آفرینش دگرگونش می‌کنیم [و او را به ناتوانی ذهنی و بدنیِ دوران کودکی برمی‌گردانیم]. پس آیا [دربارۀ قدرت پروردگار] نمی‌اندیشند؟

مخدومقلی‌، نصیحتلار دۆز‌ر سن‌
خلایق‌نینگ یۆرَک‌ باغرین‌ ا‌ز‌ر سن‌
لیکن‌ اوزۆنگ دۏغری‌ یو‌لدان‌ آزار سن
رستم‌ اولان‌ بیر گون‌ پیرِ زال اولار
*

۳ ـ جوان توبه کار محبوب خداوند :

حدیث : اِنَّ اللهَ تَعالی یُحِبُّ الشابَّ التائبَ (الجامع الصغیر، رقم ۱۸۶۶)
خداوند متعال ، جوان توبه کار را دوست دارد .
ییگیت لیکده قیلسانگ توبه دردینگه کؤپ دوا بولار
*

(صفحۀ ۱۳۰ نسخۀ قاضی فراغی)

۴ـ اعراض و روگردانی از یاد خدا، موجب نابینایی در قیامت است :

وَمَنۡ أَعۡرَضَ عَن ذِكۡرِي فَإِنَّ لَهُۥ مَعِيشَةٗ ضَنكٗا وَنَحۡشُرُهُۥ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ أَعۡمَىٰ ١٢٤ (طه)
و کسی‌ که از یاد من رویگردان شود ، یقیناً زندگی سختی خواهد داشت و روز قیامت او را نابینا برمی‌انگیزیم.

کیم اوُقیپ اوُنوُتسه حقینگ کلامین قیامت گون ایکی گؤزی کؤر بولار
*

۵ـ کافر شدن و بی دینی تارکان نماز :

مُنِيبِينَ إِلَيۡهِ وَٱتَّقُوهُ وَأَقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَلَا تَكُونُواْ مِنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ ٣١ (روم) (۱)
[ای مؤمنان ، به درگاه پروردگار توبه کنید و] به سوی او بازگردید و از او پروا کنید و نماز برپا دارید و از مشرکان نباشید .

*
قصددان‌ روزه‌، نمازینی‌ قویانینگ
اوزی‌ کافر، بیلینگ، جایی‌ دار بولار
…………………………………………………………………………………………
(۱) توضیح : در تیسیر از شیخ محمد بن اسلم طوسی قدس سره نقل می کند که حدیثی بمن رسیده که هر چه از من روایت کند عرض کنید آن را بر کتاب خدای ، اگر موافق بود از من باشد ، پس من این حدیث را که (من ترک الصلاة متعمدا فقد کفر) خواستم که به آیتی از قرآن موافقت پیدا کنم ۳۰ سال تأمل کردم تا این آیه را یافتم که وَأَقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَلَا تَكُونُواْ مِنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ . (تفسیر حسینی ، صفحه ی ۹۱۲)
*

(صفحۀ ۱۳۱ نسخۀ قاضی فراغی)

۶ـ گناه زیاد موجب زنگار قلب و فاسد شدن دل است :

كَلَّاۖ بَلۡۜ رَانَ عَلَىٰ قُلُوبِهِم مَّا كَانُواْ يَكۡسِبُونَ ١٤ (مطففین)

هرگز چنین نیست [که آنها گمان می‌کنند]؛ بلکه [به سبب] آنچه کرده‌اند، بر دل‌هایشان زنگار بسته است.

ایچینگ شردن ساقلا ، غیبتدان دیلی
ساقلاماسنگ کؤنگل گؤزینگ زنگ بوُلار
*

(صفحۀ ۱۳۱ نسخۀ قاضی فراغی)

۷ـ قساوت قلب و سنگ دلی کافران و منافقان :

ثُمَّ قَسَتۡ قُلُوبُكُم مِّنۢ بَعۡدِ ذَٰلِكَ فَهِيَ كَٱلۡحِجَارَةِ أَوۡ أَشَدُّ قَسۡوَةٗۚ … (74 بقره)
پس از آن ، [با وجود این معجزه بزرگ] دل‌های شما سخت شد ؛ همچون سنگ ، یا سخت‌ تراز آن . [زیرا حال دل‌هایتان هرگز تغییر نمی‌کند ؛ اما سنگ‌ها دچار تغییر و تحول می‌شوند .]

هر کیمده بولماسا ایمان اثری یورگی اریمز ، سیاه سنگ بولار
*

(صفحۀ ۱۳۳ نسخۀ قاضی فراغی)

۸ ـ پیروزی مسلمانان و اسارت کفّار در غزوۀ بدر :

وَلَقَدۡ نَصَرَكُمُ ٱللَّهُ بِبَدۡرٖ وَأَنتُمۡ أَذِلَّةٞۖ فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ لَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ ١٢٣ (آل عمران)
و [ای مؤمنان ،] بی‌گمان ، الله شما را در [جنگ] بدر در حالی یاری کرد که [به سبب کمبود افراد و اسلحه] ناتوان بودید ؛ پس از الله پروا کنید ؛ باشد که شکر [نعمت‌هایش را] به جای آورید.

مُحَمَّد باشلادی بَدرِنگ جَنگِنده بِر نِچه کافِرلر غالدی چنگنده

تحقیقی کوتاه در مورد بیت فوق الذکر عارف مخدومقلی فراغی :

توضیح موضوع :
جنگ بدر ، نخستین جنگ سرنوشت ساز در تاریخ اسلام است ، و این جنگ در رمضان سال دوم هجرت به وقوع پیوست ، مسلمانان در آن جنگ بر دشمن کافر پیروز شدند .
کلمه « باشلادی » در نسخه ها به سه صورت ثبت شده است :

۱ـ در نسخۀ استاد عاشورپور «محمد باسلدی» و در دو نسخه قدیم و جدید استاد قاضی ، و در چاپ استاد سارلی بصورت « باسیلدی » ثبت شده است ، با نظر به مفهوم بیت که به معنای ـ شکست خوردند ـ است ، درست نمی باشد زیرا خداوند این پیروزی را بر مسلمانان منت می نهد و می فرماید : وَلَقَدۡ نَصَرَكُمُ ٱللَّهُ بِبَدۡرٖ وَأَنتُمۡ أَذِلَّةٞۖ = خداوند شما را در بدر پیروز گرداند در حالی که (نسبت به دشمنان) ناچیز و اندک بودید .

۲ـ در کتاب فتح العلی استاد تنگلی طانا « بثلندی » آمده ، که به تیارلندی ، شیلندی ، تتارک توتدی معنا شده است .

۳ـ در دیوان استاد نیک نهاد بصورت « باشلادی » کتابت شده است .

یکی از مترجمین محترم دیوان فراغی به فارسی ، این بیت را چنین ترجمه کرده اند :
محمد باشلادی‌ بدرینگ جنگینده‌‏
بیر نیچه‌ کافرلار‌ قالدی‌ چنگینده‌‏
ترجمه : آن هنگام که محمد ص در غزوه احد مغلوب گشته بودند
و جماعت اندکی از مسلمانان در پیرامونش باقی مانده بودند .

چند اشکال بر این ترجمه وارد است :
۱ـ به جای غزوه بدر ، غزوه احد آورده اند .
۲ـ مغلوب گشته بودند ترجمه فارسی « باسیلدی » می باشد ، نه « باشلادی » .
۳ـ ترجمه مصراع دوم با متن ترکمنی همخوانی ندارد . ترجمه ی صحیح آن : و جماعت اندکی از کافران به اسارت مسلمانان در آمدند .
*

۹ـ پناه بردن اصحاب کهف به همراه سگشان به غار :

إِذۡ أَوَى ٱلۡفِتۡيَةُ إِلَى ٱلۡكَهۡفِ فَقَالُواْ رَبَّنَآ ءَاتِنَا مِن لَّدُنكَ رَحۡمَةٗ وَهَيِّئۡ لَنَا مِنۡ أَمۡرِنَا رَشَدٗا ١٠ (کهف)
هنگامی که آن جوانمردان به غار پناه بردند و گفتند: «پروردگارا ، رحمتی از جانب خویش بر ما ارزانی دار و در كارمان برای ما هدایت و تعالى فراهم ساز».
وَكَلۡبُهُم بَٰسِطٞ ذِرَاعَيۡهِ بِٱلۡوَصِيدِۚ : و سگشان بر آستانۀ غار [نشسته و به حالت پاسبانی] دست‌هایش را گشوده بود.
سَيَقُولُونَ ثَلَٰثَةٞ رَّابِعُهُمۡ كَلۡبُهُمۡ وَيَقُولُونَ خَمۡسَةٞ سَادِسُهُمۡ كَلۡبُهُمۡ رَجۡمَۢا بِٱلۡغَيۡبِۖ وَيَقُولُونَ سَبۡعَةٞ وَثَامِنُهُمۡ كَلۡبُهُمۡۚ قُل رَّبِّيٓ أَعۡلَمُ بِعِدَّتِهِم مَّا يَعۡلَمُهُمۡ إِلَّا قَلِيلٞۗ … (22)

دَقیانوس دَورِنده نِچَه کَمَرسه (*) بِر اِت بِله هَمراه بولِپ غاچدی لر

(*) در نسخه عاشورپور : «دقیانوس وقتنده یدی کمرسه» ثبت شده است .
***

۱۰ـ هاروت و ماروت در چاه بابل :

وَٱتَّبَعُواْ مَا تَتۡلُواْ ٱلشَّيَٰطِينُ عَلَىٰ مُلۡكِ سُلَيۡمَٰنَۖ وَمَا كَفَرَ سُلَيۡمَٰنُ وَلَٰكِنَّ ٱلشَّيَٰطِينَ كَفَرُواْ يُعَلِّمُونَ ٱلنَّاسَ ٱلسِّحۡرَ وَمَآ أُنزِلَ عَلَى ٱلۡمَلَكَيۡنِ بِبَابِلَ هَٰرُوتَ وَمَٰرُوتَۚ… ١٠٢ (بقره)
و [یهود] از آنچه شیاطین در [عهدِ] فرمانروایی سلیمان [از علم سحر بر مردم] می‌خواندند پیروی کردند [و مدعی شدند که سلیمان پادشاهی خویش را با سحر استوار کرده است] ؛ و [حال آنکه] سلیمان [هرگز دست به سحر نیالود و] کافر نشد ؛ ولی شیاطین [که] کفر ورزیدند ، به مردم سحر می‌آموختند ؛ و [نیز] از آنچه بر دو فرشته «هاروت» و «ماروت» در بابِل نازل شده بود [پیروی کردند] ؛ …

هارُوت مارُوت آدلی ایکی فَرشته
بابِل غُویی سِنده چاهه دُشدی یارانلار

https://www.cfctc.ir/wp-content/uploads/2021/05/IMG09042811.jpg 404 606 edmin https://www.cfctc.ir/wp-content/uploads/2021/04/logo3-300x103.png edmin2022-02-22 21:53:462022-02-22 21:53:46آراء و اندیشه های مخدوم قلی فراغی از دیدگاه قرآن و احادیث نبوی (۲۷)
edmin

آراء و اندیشه های مخدوم قلی فراغی از دیدگاه قرآن و احادیث نبوی (۲۶)

1400/10/23/در آرا و اندیشه ها, دیدگاه قرآن و احادیث نبوی, مختوم‌قلی فراغی

بسم الله الرحمن الرحیم

آراء و اندیشه های مخدوم قلی فراغی از دیدگاه قرآن و احادیث نبوی (۲۶)
(با همکاری بنیاد فرهنگی نظریۀ همگرایی تمدن ها)

تحقیق و بررسی : حافظ اراز محمد آخوند یمرلی

(صفحۀ ۱۲۶ نسخۀ قاضی فراغی)

سیری کوتاه در شعر “شالار قالمازلار” فراغی

۱ـ هر نفسی مرگ را خواهد چشید :

كُلُّ نَفۡسٖ ذَآئِقَةُ ٱلۡمَوۡتِۖ ثُمَّ إِلَيۡنَا تُرۡجَعُونَ ٥٧ (عنکبوت/۵۷)
هر کسی چشندۀ [طعم‌] مرگ است ؛ آنگاه به سوی ما بازگردانده می‌شوید.

غم‌ چکمه‌، غریب آدم‌
بگ‌لر – شاه‌لار قالمازلار!
*

۲ـ نابودی و از جاکنده شدن کوه ها در آستانۀ برپایی روز قیامت :

وَ يَسْأَلُونَكَ عَنِ ٱلۡجِبَالِ فَقُلۡ يَنسِفُهَا رَبِّي نَسۡفٗا ١٠٥ فَيَذَرُهَا قَاعٗا صَفۡصَفٗا ١٠٦ لَّا تَرَىٰ فِيهَا عِوَجٗا وَلَآ أَمۡتٗا ١٠٧
و [ای پیامبر،] از تو دربارۀ کوه‌ها [در قیامت] می‌پرسند ؛ بگو: «پروردگارم آنان را سخت متلاشی [و پراکنده] می‌کند ؛ و آنها را صاف و هموار خواهد ‌نمود ؛[همچون زمینی] که در آن هیچ پستی و بلندی‌ای نمی‌بینی».
*
هزار مقام‌لی‌ بلبل
بییک‌ داغ‌لار قالمازلار
یر بولار بۆکلۆم‌ – بۆکلۆم‌
ا‌ریر، داغ‌لار قالمازلار
نه‌ یر قالار، نه‌ یو‌رت‌لار
نه‌ تۆرک‌ قالار، نه‌ کۆر‌ت‌لر
*

۳ـ تبدیل و دگرگونی زمین و آسمان ها :

يَوۡمَ تُبَدَّلُ ٱلۡأَرۡضُ غَيۡرَ ٱلۡأَرۡضِ وَٱلسَّمَٰوَٰتُۖ … ٤٨ (ابراهیم/۴۸)
در آن روز، [این] زمین، به زمینی دیگر و آسمان‌ها [به آسمان‌های دیگر] تبدیل می‌شوند…

یر بولار بۆکلۆم‌ – بۆکلۆم‌
ا‌ریر، داغ‌لار قالمازلار
*

شونی‌ کسیپ‌دیر عقلیم
‌ییقیلار یدی‌ اقلیم‌

یدی اقلیم: هفت اقلیم [کشور]: کنایه از تمام مناطق مسکونی و روی زمین. (فرهنگ عمید)
*

۴ـ در آن روز فرمان فرمان خداوند است :

يَوۡمَ لَا تَمۡلِكُ نَفۡسٞ لِّنَفۡسٖ شَيْئاً وَٱلۡأَمۡرُ يَوۡمَئِذٖ لِّلَّهِ ١٩ (انفطار)
روزی‌که هیچ کس قادر به انجام کاری برای دیگری نیست؛ و در آن روز، حکم [و فرمان،] از آنِ الله است.
وَأَذِنَتۡ لِرَبِّهَا وَحُقَّتۡ ٢
و به [فرمان] پروردگارش گوش فرا دهد [و تسلیم شود]؛ و سزاوار است [که چنین کند]،

حقدان‌ یتیشسه‌ فرمان
‌نه‌ چاره‌ بار، نه‌ درمان‌
*

۵ـ در آن روز خورشید تاریک، ستارگان بی فروغ شوند :

إِذَا ٱلشَّمۡسُ كُوِّرَتۡ ١ وَإِذَا ٱلنُّجُومُ ٱنكَدَرَتۡ ٢
آنگاه ‌که خورشید درهم پیچیده [و تاریک] گردد ، و آنگاه ‌که ستارگان بی‌فروغ شوند .

آسمان‌، گون‌ و آی‌ لرزان
‌هم‌ ییلدیزلار قالمازلار
***

۶ـ جمع شدن حیوانات وحشی و اهلی در یکجا برای قصاص :

وَإِذَا ٱلۡوُحُوشُ حُشِرَتۡ ٥
و آنگاه ‌که حیوانات وحشی [در کنار انسان] گرد آورده شوند .

نه‌ قوش‌ قالار، نه‌ قورت‌لار
پرنده‌لر قالمازلار
فیل، پشه‌ و کرگَدان
‌در‌نده‌لر قالمازلار

توضیحات:
وضع زمين و درياها و كوه ها

بر اساس آیات سوره های مبارکه تکویر، زلزال، دخان و واقعه، در روز قيامت، لرزشي سخت زمين را فرا مي گيرد. آنچه بر زمين پديدار گشته، فرو مي پاشد. سطح زمين آشكار و نمايان مي گردد. زمين شكافته مي شود و مردگان از آن بيرون مي آيند تا در قيامت محشور گردند. درياها از هم شكافته، جوشان و برافروخته مي شوند. كوه ها از جا كنده مي شوند و به صورت غير متعادل به حركت در مي آيند و به سان تلي از خاك در مي آيند و مانند پشم زده مي شوند و نرم و انعطاف پذير مي گردند، و سرانجام مانند ذرات غبار پراكنده مي شوند. از سلسله كوه هاي سر به آسمان كشيده، جز سرابي باقي نمي ماند.
وضع آسمان و ستارگان

سوره های تکویر، انفطار، طور و الرحمن درباره وضع آسمان و ستارگان اشاره دارند که وضع آسمان دگرگون مي شود و ستارگان از جاي كنده مي شوند، آسمان دچار نوعي تموج و حركت پاره پاره و شكافته مي شود و مانند گل سرخ و روغن و فلز مذاب روان نمايان مي گردد و سرانجام به شكل دود درآمده، در هم پيچيده مي شود. نور، خورشيد و ماه به خاموشي مي گرايد. نظم آنها به هم مي خورد و به سوي زمين پرتاب مي گردند.
(سایت خبرگزاری مهر)

https://www.cfctc.ir/wp-content/uploads/2021/05/IMG09042811.jpg 404 606 edmin https://www.cfctc.ir/wp-content/uploads/2021/04/logo3-300x103.png edmin2022-01-13 20:55:102022-01-13 20:55:10آراء و اندیشه های مخدوم قلی فراغی از دیدگاه قرآن و احادیث نبوی (۲۶)
edmin

آرا و اندیشه های حضرت حکیم نظامی گنجه ای (رضی الله عنه و رضوا عنه)، نظریه معلم

1400/10/19/در نظامی گنجوی, آرا و اندیشه ها

آرا و اندیشه های حضرت حکیم نظامی گنجه ای (رضی الله عنه و رضوا عنه)، نظریه معلم

اساسی ترین بحث دراین نظریه، پروردگار عالمیان شعور انسانی را از جایگاه علم و حکمت، به وعده وحدانیت، هدایت فرمود.

خدایا جهان پادشاهی توراست
زما خدمت آید خدائی توراست
پناه بلندی و پستی توئی
همه نیستند آنچه هستی توئی
همه آفریدست بالا وپست
توئی آفریننده هرچه هست
توئی برترین دانش آموز پاک
زدانش قلم رانده بر لوح خاک

توضیح اول؛
عالم نوری است که به دل مومن راه یابد، به خدای یا به کار خدای یا به حکم خدای.

توضیح دوم؛
منبع علم، عقل ودل است، بدانکه مصدر منشاء جمله علوم حضرت الهی است.

توضیح سوم؛
علم و عمل نتیجه صحت ایمان است.

توضیح چهارم؛
معلم (خداوند) دانش و دانستن را می آموزد.

توضیح ششم؛
انشاء علم از او به حساب طاقت بشری است.

توضیح هفتم؛
علم بدون معلم (خداوند ) را نه می توان دانست، و نه می توان یافت.

توضیح هشتم؛
خداوند هم علم می آموزد، هم عمل

توضیح نهم؛
حق تعالی امر به تقوی فرمود، و آنگاه تعلیم بر آن مرتب گردانید.

توضیح دهم؛
علم، راه یافتن به فضای بی پایان ملکوتی بود.

توضیح یازدهم؛
علم، در است و ظهور نور حقیقت در بشریت بود.

توضیح دوازدهم؛
آنکس که توشه ای از علم برد، بیننده دیده شود، و دیده بیننده.

منابع و ماخذ؛
۱-فرهنگ نظریه های عرفای جهان اسلام، جلد دوم، مولف صمد بدراق نژاد، انتشارات مختومقلی فراغی.
۲-فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، تالیف، پروفسور سید جعفر سجادی (رحمه الله علیه)، استاد فلسفه و تصوف دانشگاه تهران.
۳-پنج گنج حکیم نظامی گنجه ای

https://www.cfctc.ir/wp-content/uploads/2022/01/Nizami_Rug_Crop.jpg 888 666 edmin https://www.cfctc.ir/wp-content/uploads/2021/04/logo3-300x103.png edmin2022-01-09 20:47:402022-01-09 20:47:40آرا و اندیشه های حضرت حکیم نظامی گنجه ای (رضی الله عنه و رضوا عنه)، نظریه معلم
edmin

آرا و اندیشه های حضرت مختوم قلی فراغی(رضی الله عنه و رضوا عنه) نظریه مظهر ، اندیشه ای از دولت محمد آزادی (رحمه الله علیه)

1400/10/19/در آرا و اندیشه ها, دیدگاه، نظریه ها قوانین علمی, مختوم‌قلی فراغی

آرا و اندیشه های حضرت مختوم قلی فراغی(رضی الله عنه و رضوا عنه) نظریه مظهر، اندیشه ای از دولت محمد آزادی (رحمه الله علیه)

فرهنگ نظریه های عرفای جهان اسلام

جلد اول؛ انتشارات مختوم قلی فراغی

مولف؛ محمد عبدالصمد (صمد) بدراق نژاد.

اولیادیر خداینگ مظهر ی‌.
ترجمه؛ حبیب خدا در دوستی و محبت حسن پوشیده خداوند است.

توضیح اول؛
هر انسانی که به کمال حقیقت برسد، از خویشتن خویش صدایی خواهد شنید، آن صدا، صدای خداوند سبحان است.

توضیح دوم؛
عرفای کبار معتقدند، موجودات هر یک مظاهر، اسمای الهی اند. بعبارت دیگر همه موجودات عالم، مظهر حق اند

توضیح سوم؛
عرفای کبار معتقدند، حقایق نهفته در حق، در عالم هویداست، از این رو عالم، مختصر و عصاره حق، و جامع و عصاره ی همه حقایق الهی است

توضیح چهارم؛
انسان، همه حقایق حضرت الهی را داراست.

توضیح پنجم؛
خداوند انسان را مختصر و شریف خلق کرد، و معانی عالم کبیر را در او گرد آورد

توضیح ششم؛
حق به انسان گفت، تو آینه ی من و تو خانه ی من و تو مسکن من و خزانه غیب من هستی
توضیح هفتم؛حضرت ابن عربی (رضی الله عنه ورضوا عنه) درفصوص الحکم، می گوید؛
حقیقت می تواند، برای هر اسمی تا بی نهایت ظاهر شود، در وجود هرچه هست حقیقت است

https://www.cfctc.ir/wp-content/uploads/2021/05/IMG09042811.jpg 404 606 edmin https://www.cfctc.ir/wp-content/uploads/2021/04/logo3-300x103.png edmin2022-01-09 20:16:112022-01-09 20:16:11آرا و اندیشه های حضرت مختوم قلی فراغی(رضی الله عنه و رضوا عنه) نظریه مظهر ، اندیشه ای از دولت محمد آزادی (رحمه الله علیه)
صفحه 1 از 7123›»

جستجو در سایت

اهداف بنیاد فرهنگی نظریه همگرایی تمدن ها

1- ایجاد انقلاب علمی در جهان اسلام با بینش منظم عقلانیت ریاضی
2- نهادینه کردن تئوری توسعه علمی در فرهنگ علمی کشورهای اسلامی (سوال، فرضیه، نظریه، تئوری،اصل و قانون)
3- پایین آوردن سن دانشمندان کشورهای اسلامی به 25 الی 30 سال
4- ایجاد تفاهم و دوستی در جهان بین الملل از راه علم

منشور بنیاد همگرایی تمدنها
مولف: صمد بدراق نژاد

تماس با ما:

آدرس: ایران ، استان گلستان ، شهرستان علی آباد کتول؛ خیابان بی بی شیروان؛ ترکمن صحرا؛ روستای بدراق نوری خان؛ خیابان جلال الدین محمد بلخی(مولوی)؛ خیابان عرفان ، عرفان اول؛ کدپستی ۴۹۴۸۱-۱۷۳۳۳

شماره تماس:   ۰۹۹۰۶۵۲۵۰۴۵  –  09119477464

رفتن به بالا