تطبیق ابیات فراغی با احادیث نبوی (۳)‎

بسم الله الرحمن الرحیم

تطبیق ابیات فراغی با احادیث نبوی (۳)

آراء و اندیشه های مخدوم قلی فراغی از دیدگاه قرآن و احادیث نبوی (۱۸)

(با همکاری بنیاد فرهنگی نظریۀ همگرایی تمدن ها)

تحقیق و بررسی : حافظ اراز محمد آخوند یمرلی

فهرست احادیث نبوی :

۳۰ـ رواج زنا، باعث زلزله ۳۱ـ رفعت مقام ادریس علیه السلام ۳۲ـ شغل انبیاء علیهم السلام ۳۳ـ حجرالاسود، سنگی از بهشت ۳۴ـ کدام یک از دارایی‌های انسان به درد آخرت می‌خورد؟ ۳۵ـ فرار و دوری علم از عالمان قبل از وقوع قیامت ۳۶ـ برحذر داشتن از تلف كردن فرصت ها ۳۷ـ نهى از انديشيدن در ذات خداوند عزّوجلّ ۳۸ـ روزه گرفتن در ماه رمضان کفارت گناهان است ۳۹ـ شب قدر ۴۰ـ شادی و خوشحالی روزه داران در وقت افطار و ملاقات پروردگارشان ۴۱ـ ازدواج سنّت من است.

۳۰ـ رواج زنا، باعث زلزله

حدیث: إذا ظَهَرتِ الفَاحِشَةُ كانَتِ الرَّجْفَةُ … (الجامع الصغیر،۷۵۰)

وقتى زنا رواج گيرد زلزله پيدا شود

قایسی ولایتدا کوپلسه زنا

زمین جنبش ایلأپ، لرزانا گلگه‌ی

*

۳۱ـ رفعت مقام ادریس علیه السلام

حدیث: لَمّا عُرِجَ بِي رَأَیتُ اِدْرِیسَ فِی السَّماءِ الرّابِعَةِ. (التاج الاصول رقم ۳۸۳۲)

آنگاه كه به سفر (معراج) برده شدم، ادریس علیه السلام را در آسمان چهارم دیدم .

جنت ایچره دیری گیرن

ادریس کؤینک تیکیپ گچدی

*

۳۲ـ شغل انبیاء علیهم السلام

حدیث: کان آدمُ حرّاشا ، کان ادريسُ خيّاط و کان نوح نجّارا و کان هود تاجرا و کان ابراهيم راعيا، وکان داود زرّاد، و کان سليمان خوّاصا ، و کان عيسي سيّاحا ، و کان محمد صلی الله عليه وآله و سلم شجاعا رزقه تحت رمعه »

از پيامبران حضرت آدم« عليه السلام » کشاورز و ادريس « ع » خياط و نوح « ع» نجار و هود« ع » بازرگان و ابراهيم « ع » چوپان و داود « ع» زره ساز و سليمان « ع » حصير باف و موسي« ع » کارگر و عيسي « ع » جهانگرد و پيامبر اکرم(ص) چوپان و تاجر بود.

(در تفسير درّ المنثور از ابن عباس نقل شده است)

هر پیغمبر بیر کسب آچدی

کسبین مدام ادیپ گچدی

اوّل آدم دنیا ایندی

بۇ دنیانی اکیپ گچدی

اؤز دَورۆنده نوح پیغمبر

نجّار ایشین تۇتۇپ گچدی

جنت ایچره دیری گیرن

ادریس کؤینک تیکیپ گچدی

سلیمانینگ عالی جاهی

دؤرت یۆز قۇرۇلار بارگاهی

انسینگ، جنسینگ پادشاهی

اۏل هم زنبیل دۏقیپ گچدی

طور داغی دییر، دۆشر یولا

راز آیدیشار خدا بیله

عصاسین گؤتریپ قولا

موسی قویون باقیپ گچدی

*

۳۳ـ حجرالاسود، سنگی از بهشت

‏حدیث:  نَزَلَ الْحَجَرُ الأَسْوَدُ مِنَ الْجَنَّةِ وَهُوَ أَشَدُّ بَيَاضًا مِنَ اللَّبَنِ فَسَوَّدَتْهُ خَطَايَا بَنِي آدَمَ. (مشکاة المصابیح ، رقم حدیث۲۵۷۷)

رسول خدا فرمود: “حجرالاسود (سنگ سیاه) از بهشت نازل شد و سفیدتر از شیر بود ، سپس با گناهان فرزندان آدم سیاه شد.”

آقدان قارا دؤنن شرفلی داش نه؟

آدی نه‌دیر، هر کیم زیارت اتدی؟

*

۳۴ـ کدام یک از دارایی‌های انسان به درد آخرت می‌خورد؟

حديث: إذَا مَاتَ الإِنْسَانُ انْقَطَعَ عَمَلُهُ إلاَّ مِنْ ثَلاَثَةِ، إِلاَّ مِنْ صَدَقَةٍ جَارِيَةٍ، أَوْ عِلْمٍ يُنْتَفَعُ بِهِ، أَوْ وَلَدٍ صَالِحٍ يَدْعُو لَهُ. (مشکاة المصابیح ، رقم حدیث۲۰۳)

هنگامى كه آدمى زاد از اين جهان به سراى باقى مى‎رود، پرونده ی اعمال او بسته مى‌شود جز در سه چيز [كه هم چنان باز خواهد ماند]:

۱ـ صدقه جاريه؛ (یعنی انجام کارهایی که عموم مردم از آن نفع ببرند. مثل بناء مسجد، احداث مدرسه، بیمارستان و…)

۲ـ علم و دانشی كه ديگران از آن بهره مند گردند.

۳ـ فرزند صالحي كه براي او دعاي خير نمايد.

یاغشی اوغولدان رحمت آریغی آقار

لعنت‌کرده اوغول دوغدی دوغمادی

*

۳۵ـ فرار و دوری علم از عالمان قبل از قیامت

حدیث: إنَّ بيْنَ يَدَيِ السَّاعَةِ لَأَيّامًا، يَنْزِلُ فيها الجَهْلُ، ويُرْفَعُ فيها العِلْمُ :

يقینا قبل قيامت روزهای می آیند که در آنها جهالت بر میآید و علم گرفته می شود .

(راوي : عبدالله بن مسعود ، صحيح البخاري: 7062)

بوغدای‌ تخم‌ گوگه‌ او‌چار عالم‌لاردان‌ علم‌ قاچار

جهان‌دان‌ برکت‌ او‌چار زمانا آخر بۏلاندا

در نزدیک شدن به زمان برپایی قیامت بذر و تخم مانند غبار [بدون فایده] به طرف آسمان رفته و عالمان از علم بهره نبرده و برکت از جهان سلب گردد .

*

۳۶ـ برحذر داشتن از تلف كردن فرصت ها

حدیث: مَن فُتِحَ لَهُ بابٌ مِن الخَيرِ فَلْيَنتَهِزْهُ ؛ فإنّهُ لا يَدرِي مَتى يُغلَقُ عَنهُ . ( كنز العمّال : ۴۳۱۳۴)

هر كس كه درى از خير به رويش گشوده شود، بايد آن را غنيمت شمرد؛ زيرا كه نمى داند آن در چه وقت به رويش بسته مى شود.

گچر فرصت، اؤتر دوران

گویمه‌نه‌ور طاعت بیله

*

۳۷ـ نهى از انديشيدن در ذات خدا

حدیث :تَفَكَّروا في الخَلقِ و لا تَفَكَّروا في الخالِقِ ؛ فإنَّكُم لا تَقدِرونَ قَدرَهُ . (الجامع الصغیر،۳۳۴۶)

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : درباره آفريدگان انديشه كنيد، اما به آفريدگار نينديشيد؛ زيرا شما نمى توانيد به عظمت و قدر او پى ببريد.

عقل یتمز ذاتینگا         فکر ارمز صفاتینگا

*

مالکِ مخلوق، هر نه کیم         یتدی صُنعونگ سِرّنا

*

نه ادراک در کنه ذاتش رسد

نه فکرت به غور صفاتش رسد (بوستان سعدی)

نه فهم و ادراک می‌تواند عمق و اصل ذات او را درک کند و نه اندیشه می‌تواند در چگونگی و صفات او تامل کند.

*

۳۸ـ روزه گرفتن در ماه رمضان کفارت گناهان است :

حدیث: مَنْ صَامَ رَمَضَانَ إِيمَانًا وَاحْتِسَابًا ، غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ .   [صحيح] – [متفق عليه.]                هرکس ماه رمضان را با ايمان و امید کسب اجر و ثواب روزه بگيرد ، گناهان گذشته اش بخشيده می شود.

کُلّی گُنالره کفارت اتمیش       صراط اۆزره مددکاردیر بو روزه

٭

توتغول مونی صدقی-اخلاصینگ بیله       دوزخ ایچره کلّی عذابدان یۇولا

*

۳۹ـ شب قدر :

حدیث: مَنْ قَامَ لَيْلَةَ الْقَدْرِ إِيمَانًا وَاحْتِسَابًا غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ.    [صحيح] – [متفق عليه]                   هرکس شب قدر را با ايمان و به اميد اجر و پاداش به عبادت سپری کند، گناهان گذشته اش بخشيده می شود.

یا حبیب، حق رسولی سن        چین جاندان سؤیمۆشم سنی

درویشلر قدر گیجه‌سین         سؤین دک سؤیمۆشم سنی

*

۴۰ـ شادی و خوشحالی روزه داران در وقت افطار و ملاقات پروردگارشان :

حدیث: لِلصَّائِمِ فَرْحَتَانِ يَفْرَحُهُمَا: إِذَا أفْطَرَ فَرِحَ بِفِطْرِهِ، وَإذَا لَقِيَ رَبَّهُ فَرِحَ بِصَوْمِهِ

روزه دار دوبار خوشحال می شود: آنگاه که افطار می کند، به خاطرِ افطارش خوشحال می گردد و آنگاه که پروردگارش را ملاقات می نمايد، از بابت روزه اش شادمان می شود».  (بخاری و مسلم)

دلالت ایله ‌ییپ آخر کأرینه      عیشی عشرت هم راحتدیر بو روزه

معنی‌سینه یتیپ، بیلسنگ مازاسین      عجب پیشه، عجب کاردیر بو روزه

***

۴۱ـ ازدواج سنّت من است

حدیث: النِّكاحُ سُنَّتِي ، فَمَن لَم يَعمَلْ بِسُنَّتِي فَلَيسَ مِنّي .[كنز العمّال 44407]

ازدواج سنّت من است . هر كه به سنّت من عمل نكند از من نيست .

پیغمبر سنّتین برجای

قیلایین دییسنگ، اؤیلنگین

……………………………………………………..

منابع :

۱ـ مشکاة المصابیح ۲ـ الجامع الصغیر ۳ـ التاج الاصول  ۴ـ صحيح بخاری، مسلم، ترمذی، نسائی) ۵ـ کنزالعمال ۶ـ تفسير درّ المنثور ۷ـ بوستان سعدی